Vía XX
| Tipo | Vía romana estrutura romana  | ||
|---|---|---|---|
| Parte de | Itinerario de Antonino | ||
| Localización | |||
| División administrativa | Hispania Citerior, Roma Antiga e Gallaecia, Roma Antiga | ||
| Historia | |||
| Período | Imperio Romano | ||
.jpg)
A Vía XX, per loca maritima, era unha calzada romana, recollida no Itinerario de Antonino. Unía as cidades de Bracara Augusta (Braga) e Asturica Augusta (Astorga) bordeando o litoral atlántico da Gallaecia e pasando pola cidade de Brigantium (posiblemente, as actuais A Coruña ou Betanzos) e Lucus Augusti, onde se unía á Vía XIX e continuaba até Asturica Augusta. Certas etapas da vía tamén son mencionadas no Anónimo de Rávena.[1] Dela consérvanse varios miliarios.
Hai varios estudosos sobre o tema que ofrecen diferentes localización e que, ás veces, poden resultar contraditorias. Por exemplo, a mansio de Brigantium. Malia que tradicionalmente se asocia ben con A Coruña, ben con Betanzos, a localización desa mansio en concreto, hai autores que a asocian co campamento romano da Ciadella en Sobrado.[2][3][4]
Percorrido
[editar | editar a fonte]No Itinerario, cítanse as seguintes etapas (correspondentes coas mansio[5]) da Vía XX:
| Mansio | Millas romanas entre cada mansio | Pobolaciones actuales |
|---|---|---|
| 1 Bracara Augusta | Braga | |
| 2 Aquis Celenis | Caldas de Reis? | |
| 3 Vico Spacorum | Stadia CXCV (36,07 km) | Rianxo - Boiro cruzando o río Ulla por Iria Flavia; ou Vigo[8] |
| 4 Ad Duas Pontes | Stadia CL (27,75 km) | Desembocadura río Tambre, Noia - Serra de Outes |
| 5 Glandimiro | Stadia CLXXX (33,30 km) | Brandomil - Zas |
| 6 Trigundo | XXII (32,58 km) | A Silva - Cerceda; ou Taragoña[9] |
| 7 Brigantium | XXX (44,43 km) | Campamento romano da Ciadella en Sobrado |
| 8 Caranico | XVIII (26,66 km) | Friol; ou Parga[9] |
| 9 Lucus Augusti | XVII (25,18 km) | Lugo |
| 10 Timalino | XXII (32,58 km) | Baralla |
| 11 Ponte Neviae | XII (17,77 km) | Pontes de Gatín, Liber, Becerreá (?) |
| 12 Uttaris | XX (29,62 km) | Castro das Coroas, A Veiga de Valcarce, comarca do Bierzo |
| 13 Bérgido | XVI (23,69 km) | Castro Ventosa, Cacabelos |
| 14 Asturica Augusta | L (74,05 km) | Astorga |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Suárez Piñeiro (2001), p. 82
- ↑ VV.AA. (1991), p. 119
- ↑ Franco Maside (2000), p. 164
- ↑ Vázquez Gómez (1991), p. 39.
- ↑ As mansio (en plural, mansiones) eran lugares con parada e instalacións para os viaxeiros do servizo de correo romano, o Cursum publicus.
- ↑ Sáez Taboada (2002), p. 392
- ↑ Villanueva (2006), p. 29
- ↑ Villanueva (2006), p. 26
- ↑ 9,0 9,1 Aguado, Javier (27 de xaneiro de 2008). "El Eje Atlántico de los romanos". elcorreogallego.es (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 02 de decembro de 2013. Consultado o 22 de maio de 2025.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Arias Vilas, Felipe (1992). A romanización en Galicia. Vigo: Edicións A Nosa Terra. ISBN 84-604-3279-3.
- Franco Maside, Rosa María (2000). "Rutas naturais e vías romanas na provincia de A Coruña" (PDF). Gallaecia (Universidade de Santiago de Compostela) (19): 143–170. ISSN 0211-8653.
- —————— (2001). "La vía per loca maritima: Un estudio sobre vías romanas en la mitad noroccidental de Galicia" (PDF). Gallaecia (en castelán) (Universidade de Santiago de Compostela) (20): 217–248. ISSN 0211-8653.
- Malde, Antom (xaneiro de 2013). A vía per Loca Marítima ao seu paso polo territorio Mariñas-Betanzos (PDF) (2.ª ed.). Asociación de Desenvolvemento Rural «Mariñas-Betanzos».
- Moralejo, Juan J. (2009). Institución Fernando el Católico, ed. "Toponimia de las vías romanas de Galicia". Palaeohispanica. Revista sobre lenguas y culturas de la Hispania antigua (en castelán) (Zaragoza) (9): 189–202. ISSN 1578-5386. doi:10.36707/palaeohispanica.v0i9.
- Rodríguez Colmenero, Antonio; Ferrer Sierra, Santiago; Álvarez Asorey, Rubén D. (2004). Miliarios e outras inscricións viarias romanas do Noroeste hispánico (conventos bracarense, lucense e asturicense) (PDF). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. ISBN 84-95415-87-9. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 07 de xullo de 2013. Consultado o 08 de setembro de 2018.
- Sáez Taboada, Benito (2002). "Aportaciones al trazado de la Vía 19 del Itinerario de Antonino a su paso por Galicia". SPAL. Revista de prehistoria y arqueología de la Universidad de Sevilla (en castelán) (11): 389–408. ISSN 1133-4525.
- Suárez Piñeiro, Ana Mª (2001). Os romanos en Galicia. Santiago de Compostela: Lóstrego. ISBN 9788493130183.
- Vázquez Gómez, Xoán Luis (1991). Ciudad y Torre. Roma y la ilustración en La Coruña.
- Villanueva, Raul (decembro de 2006). "Las vías romanas 19 y 20 del Itinerario de Antonino". El Nuevo Miliario (en castelán) (3): 25–36. ISSN 1885-9534. Archived from the original on 13 de marzo de 2014. Consultado o 20 de febreiro de 2019.
- VV.AA. (1991). Historia de Galicia (en castelán). I (De la Prehistoria a la Alta Edad Media). Pontevedra: Faro de Vigo. ISBN 84-404-9520-X.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]
|
Este artigo é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
|