Martín Fierro
Martín Fierro é un poema narrativo de José Hernández, obra literaria considerada exemplar do xénero gauchesco na Arxentina, Uruguai e Río Grande do Sur (Brasil). Publicouse en 1872 co título O Gaucho Martín Fierro, e a súa continuación, A volta de Martín Fierro, apareceu en 1879. Narra o carácter independente, heroico e sacrificado do gaucho. O poema é, en parte, unha protesta en contra da política do presidente arxentino Domingo Faustino Sarmiento de recrutar forzosamente os gauchos para ir á fronteira contras o indios.
Aquí me pongo a cantar,
al compás de la vigüela
con el cantar se consuela.
que al hombre que lo desvela
una pena estrordinaria,
como el ave solitaria
José Hernández, primeira estrofa do Martín Fierro.