Fortificacións da costa caribeña de Panamá: Portobelo–Forte de San Lorenzo

Fortificacións da costa caribeña de Panamá: Portobelo–Forte de San Lorenzo
	As ruínas do Forte San Lorenzo en Portobelo.
	; Portobelo
Patrimonio da Humanidade - UNESCO
País	Panamá
Tipo	Cultural
Criterios	I, IV
Inscrición	1980 (4ª sesión)
Rexión da UNESCO	Europa e América do Norte
Identificador	135
	v; c; e;

As fortificacións da costa caribeña de Panamá: Portobelo-San Lorenzo son construcións militares, construídas polo Imperio Español durante os séculos XVII e XVIII na costa do Caribe da Provincia de Colón en Panamá. As ruínas atópanse na costa da provincia de Colón. En vista da súa importancia cultural, os sitios foron inscritos pola UNESCO en 1980 como Patrimonio da Humanidade baixo os Criterios (I) e (IV), coa descrición "Magníficos exemplos de arquitectura militar do séculos XVII e XVIII, estes fortes panameños da costa do Caribe forman parte do sistema de defensa construído pola monarquía española para protexer o comercio transatlántico."^[1]

Localización[editar | editar a fonte]

As fortificacións de Portobelo e San Lorenzo están situadas aproximadamente a 80 km. unha da outra na costa atlántica de Panamá. As estruturas militares de Portobelo proporcionaron unha cobertura de seguridade na parte caribeña do porto de Panamá, mentres que as fortificacións de San Lorenzo protexían o Río Chagres na súa desembocadura.^[2] O porto construíuse como terminal do Caribe alternativa ao un en Nombre de Dios para navegar polo Istmo de Panamá. O obxectivo primordial era evitar o trazado terrestre que se viu afectado durante os meses de chuvia. O acceso río Chagres-Cruces foi unha combinación da vía fluvial e terrestre construída como alternativa á aproximación a Portobelo polo Camiño Real e Cidade de Panamá.^[1].As fortificacións da costa caribeña de Panamá: Portobello – San Lorenzo construíunas o Imperio español.

Antecedentes[editar | editar a fonte]

En 1502, Cristovo Colón foi atrapado nunha forte tormenta no mar, e obrigado a desembarcar nunha aldea do istmo de Panamá. Segundo a lenda, chamouno Puerto Bello (Porto Fermoso).^[3]^[4] En 1586, Bautista Antonelli preparou os plans da primeira das fortificacións para asegurar a entrada á baía de Portobelo e á desembocadura do río Chagres, e construíuse a mesma na década de 1590. A cidade de San Felipe de Portobelo, con todo, fundouse o 20 de marzo de 1597.^[1] Ao longo dos séculos, Portobelo converteuse nun establecemento español estratéxico no Novo Mundo xa que estaba ben vinculado con unha estrada asfaltada ata a cidade de Panamá.^[5] A importancia do porto como lugar de transbordo clave para os conquistadores españois foi apilar temporalmente o cargamento de ouro e prata das minas Incas. Transportaron o tesouro en caravanas de burros desde o lado Pacífico do istmo de Panamá ata Portobelo, na costa do Caribe, antes de enviarllo finalmente ao rei de España.^[3]

Historia[editar | editar a fonte]

Batería inferior de San Fernando

Castelo de San Jerónimo

Santiago de la Gloria

Batería de Santiago de la Gloria

San Lorenzo el Real del Charge

A medida que crecía a importancia da vila, abordáronse os seus problemas de seguridade construíndo fortificacións militares desde 1600 ata as últimas fortificacións de Santiago e Fernando na baía en 1753. En total, construíronse 10 fortificacións diferentes nos outeiros detrás do porto de Portobelo, o que converteuno no "punto de control costeiro español máis fortemente fortificado nas Américas".^[5]^[6] Moitas das fortificacións foron atacadas e desmoronáronse en montes de cascallos, só as fortificacións construídas en 1753 sobreviviron en bo estado. Francis Drake non tivo éxito ao atacar o forte xa que sucumbiu á febre e foi enterrado na baía. Pero queimou Nombre De Dios en 1596. O seu cofre de chumbo enterrado no mar leva o seu nome. En 1597, tras o episodio de Drake, o Imperio español decidiu fortificar o porto xa que o tesouro trasladouse a Portobelo. O forte San Felipe construíuse primeiro na entrada do porto e fortificouse con 35 canóns. Construíuse o forte San Jerónimo na parte leste, e o Forte Santiago da Gloria, na parte occidental da baía. Estes fortes construíronse con muros de pedras de coral, que son tan fortes como o granito.^[4] En 1668, o bucaneiro galés Sir Henry Morgan atacou Portobelo, usando escaleiras o suficientemente anchas para subrir a 3 homes en fila para escalar os muros das fortificacións. Durante un mes os piratas ocuparon a cidade, pero non se rexistraron danos substanciais nas estruturas defensivas. En 1688 o pirata inglés Bartholomew Sharp e o bucaneiro francés La Sound atacaron as fortificacións e causaron diferentes graos de dano. Os ataques de 1744 salvaron os fortes, pero a aduana resultou gravemente danada.^[5]

Durante máis de dous séculos despois de que se construísen as últimas fortificacións en 1753, houbo un abandono total dos fortes e ameas, o que provocou o crecemento excesivo da vexetación, ata que o Goberno de Panamá decidiu restauralos.{{Sfn|Whitney|1982|p=96} } Despois de que Panamá converteuse nun país independente, España abandonou o Forte de San Lorenzo en 1821. Tras a fusión de Panamá con Columbia, o forte usouse como prisión. Despois foi a Oficina de Correos para a entrega do correo de Gran Bretaña a América Latina. Na cidade de Chagres e debaixo do forte e na marxe oeste do río Chagres foi un paraíso para os aventureiros da Febre do ouro de California de 1849. Coa chegada do ferrocarril en 1850, a importancia da ruta interoceánica do río Chagres diminuíu.^[1]

En xullo de 2012, o Comité do Patrimonio Mundial da UNESCO colocou Portobelo e o próximo Forte San Lorenzo na Lista do Patrimonio Mundial en Perigo, debido a preocupacións ambientais, o mantemento inadecuado e os desenvolvementos urbanos sen control, a principios de 1989, a UNESCO inscribiu o sitio como patrimonio cultural segundo os criterios (I) e (IV) na Lista de sitios do Patrimonio Mundial.^[7]

No marco xurídico panameño estas fortificacións están protexidas pola Lei 14/1982, actualizada pola Lei 58/2003 lexislación relativa ao patrimonio. As estruturas históricas atopadas baixo a auga están amparadas pola Lei 32/2003.^[1]

Arquitectura[editar | editar a fonte]

A baía de Portobelo ten moitas fortificacións, que replican deseños europeos de arquitectura militar, construídos durante o período colonial (1596–99). As estruturas construídas nos anos anteriores eran de estilo medieval (deseños españois de Antonelli). Non obstante, no século XVIII, as estruturas construíronse mediante a renovación de elementos neoclásicos (de Salas e Hernández (1753–60)), como se aprecia no Forte de Santiago, o Forte de San Jerónimo e o Forte de San Fernando, e o Forte de San Lorenzo. A alfándega, danada en 1744, reconstruíuse e agora utilízase como museo. As armas que foron inutilizadas durante varios ataques para evitar o seu uso futuro están oxidadas e os carros de madeira podreceron e retiráronse. Non obstante, os fortes están nun estado ben conservado.^[8]

As fortificacións de San Fernando inclúen:^[1]