Vogal temática: Diferenzas entre revisións
enuso |
(Sen diferenzas.)
|
Revisión como estaba o 6 de febreiro de 2008 ás 12:51
 | Esta páxina ou sección está a editarse nestes intres. Para evitar posibles conflitos de edición, non edites esta páxina ou sección mentres vexas esta mensaxe. Revisa o historial de edicións para saber quen traballa nela. O usuario Lmbuga (conversa · contribucións) realizou a última edición na páxina hai 16 anos. O tempo máximo de presenza deste marcador é dun mes dende a última edición do usuario que o puxo; pasado ese tempo debe retirarse. |
A vogal temática é un constituínte da flexión verbal que permite a clasificación dos verbos en conxugacións. Está situada entre a raíz verbal e o sufixo modo-temporal, se ben non tódalas formas do paradigma verbal teñen vogal temática, é o caso do presente de subxuntivo.
Así a todo, hai diverxencias en canto á consideración da entidade ou localización da vogal temática. Tres son as interpretacións que se fan da mesma:
- a vogal temática é parte do radical,
- a vogal temática é independente da raíz e do morfema modo-temporal
- a vogal temática é parte do morfema de modo e tempo.
Na análise da flexión verbal do portugués, Mattoso Camara segmenta catro constituíntes: o radical (R), formado por un morfema lexical que pode levar morfemas derivacionais; a vocal temática (VT), que amplía o radical e serve para clasificar morficamente os verbos; o sufixo modotemporal (SMT), con amalgama das nocións gramaticais de modo e tempo; o sufixo número-persoal (SNP), onde están amalgamadas as nocións de número e persoa do suxeito. Os dous primeiros constituíntes forman o tema (T) e os outros o sufixo flexional (SF).
Na descrición sincrónica do verbo galego realizada por Santamarina aplícase o método proposto por Mattoso Camara, con idéntica segmentación e consideración da vogal temática verbo dos outros tres constituíntes. E o mesmo se fai na Gramática Galega.
A vogal temática e conxugación
A lingua galega, tal cal outras linguas románicas, reduciu os catro grupos en que se dividía a conxugación latina a tres, ó confundírense os verbos en -ĒRE (2ª conxugación latina) e -ĚRE (3ª conxugación latina) ó desaparecer a cantidade.
Os verbos da terceira conxugación latina (-ĚRE) pasaron a formar parte da segunda (-er) ou da terceira (-ir) romance recompoñéndose o sistema verbal en tres conxugacións:
- Verbos co infinitivo rematado en -AR ou primeira conxugación
- Verbos co infinitivo rematado en -ER ou 2ª conxugación
- Verbos con infinitivo rematado en -IR ou 3ª conxugación.
Mattoso Câmara, ó analizar a flexión verbal do portugués afirma que esta clasificación tripartita é uma aproximaçáo da realidade. Na verdade, em face de uma 1ª classe, ou conjugaçáo I (CI) há outra classe que em certas formas se divide numa conjugaçáo II (CII) e numa conjugaçáo III (CIII)[1]. Para este lingüísta, o feito de que se escolla o infinitivo é unha convención da descrición, debido a que é "a forma verbal mais indefinida quanto ás noçoes gramaticais'[2].
Ó describi-lo verbo galego Antón Santamarina (1974)[3] salienta que a clasificación en conxugacións se basea na tan frecuente coincidencia dos verbos na desinencia de infinitivo (-ar, -er, -ir), pero o que realmente indica a conxugación á que pertence unha forma verbal ou todo o paradigma é a vogal temática, tónica no infinitivo: /a/ na primeira conxugación /e/ na segunda e /i/ na terceira; velaí o motivo polo que se toma a desinencia do infinitivo como indicador de clase mórfica, xa que, en posición átona, a vogal temática está suxeita a determinadas neutralizacións, que levan en certos casos á confluencia da segunda e da terceira conxugacións nun só grupo mórfico,por exemplo, coller > colles ante partir > partes. Así a todo, o verbo galego presenta un gran conservadorismo nos seus constituíntes morfolóxicos, ó non se rexistraren moitas das neutralizacións temáticas presentes noutras linguas próximas.
Considerando a totalidade dos verbos, regulares e irregulares, pode falarse da existencia de catro conxugacións nas formas nominais e no tema de presente: (1ª - cantar, 2ª - deber, 3ª - vivir, e 4ª - ir, pór), con VT /a, e, i, Ø/ respectivamente, fronte a cinco no tema de Perfecto (1ª, cant-a-ra, 2ª deb-[e]-ra, 3ª viv-i-ra, 4ª fo--ra, CV coub-[ę]-ra), coas VT /a, e, i, Ø, ę/, respectivamente.
Considerando a vogal temática do tema de presente ante a vogal temática das formas do tema de perfecto, tendo en conta os verbos irregulares na Normativa oficial do galego, podemos distinguir as seguintes clases mórficas:
NaN
- ↑ Câmara Jr., J. Mattoso (1982): Estrutura da língua portuguesa. Petrópolis: Vozes, 1982, páx. 105
- ↑ Câmara Jr., J. Mattoso (1982): Estrutura da língua portuguesa. Petrópolis: Vozes, 1982, páx. 105
- ↑ Santamarina, Antón (1974): El verbo gallego. Anexo 4 de Verba. Santiago