Linguas quechuas: Diferenzas entre revisións
engado táboa lingua |
|||
Liña 1: | Liña 1: | ||
{{Info lingua |
|||
{| align="right" style="width: 300px; margin: 0 0 0.5em 1.4em; clear: right; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" border=1 |
|||
| nome = Quechua |
|||
! colspan="2" style="font-size:110%; color:white; background-color:black;"|Quechua (''Qhichwa Shimi / Runa Shimi'') |
|||
| nomenativo = {{unicode|Qhichwa simi, Runa simi}} |
|||
|- |
|||
| corfamilia = Americana |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |Falada en: |
|||
| rexión = [[Andes]] centrais:<br />{{PER}}<br />{{BOL}}<br />{{COL}}<br />{{ECU}}<br />{{CHI}}<br />{{ARG}} |
|||
| [[Perú]], [[Arxentina]], [[Bolivia]], [[Chile]], [[Colombia]] e [[Ecuador]] <small>(inmigrantes en [[Brasil]], [[España]], [[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]], [[Francia]], [[México]], [[Canadá]], [[Italia]] e [[Xapón]])</small> |
|||
| falantes = 8.900.000 ([[2007]]) |
|||
|- |
|||
| posición = |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |Rexións do planeta: |
|||
| fam1 = [[Quechumara]] |
|||
| |
|||
| oficial = |
|||
* [[Andes]]. |
|||
| regulador = |
|||
|- |
|||
| escrita = [[Alfabeto latino]] |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |Total de falantes: |
|||
| iso1 = qu |
|||
| |
|||
| iso2 = que, qwe |
|||
14.000.000 |
|||
| iso3 = que |
|||
* <small>Nativos:</small> 9.600.000 |
|||
| sil = |
|||
* <small>Outros:</small> 4.400.000 |
|||
| outrosnomes = |
|||
|- |
|||
| pronuncia = |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" | Posición: |
|||
| fontes = |
|||
| 83<sup><small>a</sup></small> |
|||
| mapa = [[Ficheiro:Quechuan langs map.svg|280px]] |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |Familia lingüística: |
|||
⚫ | O '''quechua''', tamén coñecido como '''''runa simi''''' ("lingua da xente"), é unha familia de [[lingua]]s que teñen unha orixe común, o protoquechua, que se falou nun territorio dos [[Andes]] próximo da costa do [[Perú]]. Ten o rango de lingua oficial en [[Perú]], [[Ecuador]] e [[Bolivia]]; conta tamén cuns centos de falantes en [[Colombia]] e na [[Arxentina]]. En total hai dez millóns de falantes. |
||
| style="text-align: left;" | [[Familia Quechua]] |
|||
|- |
|||
! colspan="2" style="color: White; background-color: Black;"| Status oficial |
|||
|- |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" | Lingua oficial de: |
|||
| [[Perú]], [[Bolivia]], [[Colombia]] e [[Ecuador]]. |
|||
|- |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" | Regulada por: |
|||
| Non regulado |
|||
|- |
|||
! colspan="2" style="color:white; background-color: black;"|Codificacións |
|||
|- |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |[[ISO 639]]-1 |
|||
| qu |
|||
|- |
|||
| style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;" |ISO 639-2 |
|||
| que |
|||
|- |
|||
| colspan=2 style="text-align: center; padding-bottom: 0.5em;" |Véxase tamén: [[Linguas románicas]] – [[Lingua]] |
|||
⚫ | |||
[[Ficheiro:Quechua (subgrupos).svg|miniatura|dereita|250px|Distribución da lingua quechua]] |
|||
⚫ | O '''quechua''' é unha familia de [[lingua]]s que teñen unha orixe común, o protoquechua, que se falou nun territorio dos [[Andes]] próximo da costa do [[ |
||
== Características == |
== Características == |
||
Liña 58: | Liña 35: | ||
[[Categoría:Ecuador]] |
[[Categoría:Ecuador]] |
||
{{ |
{{Ligazón AB|de}} |
||
{{Ligazón AD|es}} |
|||
{{Ligazón AD|qu}} |
Revisión como estaba o 21 de agosto de 2013 ás 16:48
Quechua Qhichwa simi, Runa simi | ||
---|---|---|
Falado en: | Andes centrais: Perú Bolivia Colombia Ecuador Chile Arxentina | |
Total de falantes: | 8.900.000 (2007) | |
Familia: | Quechumara Quechua | |
Escrita: | Alfabeto latino | |
Códigos de lingua | ||
ISO 639-1: | qu
| |
ISO 639-2: | que, qwe | |
ISO 639-3: | que
| |
Mapa | ||
Status | ||
O quechua, tamén coñecido como runa simi ("lingua da xente"), é unha familia de linguas que teñen unha orixe común, o protoquechua, que se falou nun territorio dos Andes próximo da costa do Perú. Ten o rango de lingua oficial en Perú, Ecuador e Bolivia; conta tamén cuns centos de falantes en Colombia e na Arxentina. En total hai dez millóns de falantes.
Características
Dentro da gran diversidade das súas variantes, o quechua caracterízase por comprender linguas moi regularmente aglutinantes cunha orde gramatical variábel. O seu gran número de sufixos muda tanto o significado das palabras por completo como os matices do significado. Algunhas características gramaticais notábeis inclúen a conxugación bipersoal (os verbos concordan co suxeito e o obxecto), evidencialidade (indicación da fonte e a veracidade do coñecemento expresado), unha partícula de tópico e sufixos que indican quen se beneficia dunha acción e da actitude do falante ao respecto, aínda que algunhas linguas e variedades poden carecer dalgunhas destas características.
A identificación das linguas que conforman esta familia foi controvertida por mor de que non todas estas variedades son mutuamente intelixíbeis. Dende mediados do século XVII, estendeuse o mito de que o quechua é un só idioma, onde o quechua falado no Cuzco (naquel entón, o quechua clásico) sería a lingua por excelencia e as demais variedades, meras corrupcións desta. A evidencia lingüística contemporánea contradí frontalmente esta crenza, pois o quechua clásico non é a orixe de todas as variedades da familia quechua senón que existen outras variedades moito máis antigas ca esta.
Existe unha versión da Wikipedia en Linguas quechuas |