Saltar ao contido

Ámbar dominicano

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Térmite obreira en ámbar dominicano.

O ámbar dominicano é o ámbar que se obtén de xacementos da República Dominicana derivado de resina da árbore extinta Hymenaea protera (anxiosperma fabácea) con idades que van do Oligoceno ao Mioceno.

O ámbar dominicano diferénciase do ámbar báltico por ser case sempre transparente e ter un maior número de inclusións de fósiles. Isto permitiu facer unha detallada reconstrución do ecosistema dun antigo bosque tropical.[1]

Idade

[editar | editar a fonte]

Un estudo de principios da década de 1990 obtivo unha antigüidade para o ámbar dominicano de ata 40 millóns de anos.[2] Porén, de acordo con Poinar,[1] non é tan antigo e data do Oligoceno ao Mioceno, de aproximadamente hai uns 25 millóns de anos. O máis antigo e máis duro deste ámbar procede da rexión montañosa ao norte de Santiago de los Caballeros. Os xacementos son as minas de La Cumbre, La Toca, Palo Quemado, La Bucara e Los Cacaos na Cordilleira Setentrional non lonxe de Santiago de los Caballeros.[3] Tamén se atopou ámbar na área do suroeste do país de Bayaguana/Sabana de la Mar. Tamén se encontrou copal (resina a medio polimerizar) subfósil nos depósitos de Cotui cunha idade de só 280 anos.[4]

Xacementos

[editar | editar a fonte]

Hai tres sitios principais onde se atopa ámbar na República Dominicana: a cordilleira setentrional, no norte, e Bayaguana e Sabana de la Mar, no leste. Na área do norte, a unidade que contén ámbar está formada por rochas clásticas, arrastradas polas augas con fragmentos de arenito e outros sedimentos que se acumularon nun ambiente deltaico, incluso en augas con certa profundidade.[5][6][7]

Na área do leste, o ámbar encóntrase nunha formación sedimentaria de areas laminadas ricas en materia orgánica e arxilas, lignito intercalado, e algunhas capas solvatadas de gravas e calcarenito.[8]

Ambas as áreas parece que formaban parte da mesma cunca sedimentaria pero foron despois alteradas por movementos ao longo de importantes fallas.[9]

Minaría

[editar | editar a fonte]

O ámbar dominicano, especialmente o ámbar azul dominicano, obtense en pozos con forma de campá (con fondo ancho), o cal é extremadamente perigoso. Un pozo campá é basicamente un pozo escavado coas ferramentas dispoñibles; empézase con machetes, pas, picos e ás veces martelos. O pozo chega á profundidade maior que sexa posible e segura, ás veces é vertical, outras veces máis ou menos horizontal, pero nunca nivelado. Serpentea nas ladeiras dos montes, baixa a cotas máis profundas, únese a outros, segue recto e sae á superficie nalgún outro lugar. Realmente son como toqueiras: raramente estes pozos son grandes dabondo como para estar dentro de pé, agás na entrada, polo que os mineiros teñen que arrastrarse de xeonllos e usar picos de man curtos, pas e machetes.

Nos pozos hai poucas ou ningunha medidas de seguridade. Un poste pode soster o teito cada certos metros, pero só se a área colapsou previamente. A única fonte de luz son candeas. A humidade dentro das minas é do 100%. Como os pozos están situados en zonas altas das ladeiras das montañas e son profundos, a temperatura é fría e soportable, pero neles despois de varias horas o aire faise viciado. Durante a chuvia vense obrigados a pechar as minas. Os pozos poden encherse rapidamente de auga, e hai poucos lugares onde se poida bombear a auga (aínda que ás veces se fai) porque as inseguras paredes poden esboroarse.[10]

Variacións

[editar | editar a fonte]

O ámbar dominicano pode ter varias cores, ademais da obvia cor ámbar. Os de cor amarela e mel son moi comúns. Hai tamén ámbar vermello e verde en menores cantidades e o moito máis raro ámbar azul ([`fluorescencia|fluorescente]]).[11][12]

O ámbar azul atópase principalmente no xacemento de Palo Quemado, ao sur de La Cumbre.[13][14]

O Museo del Ambar Dominicano, en Puerto Plata, así como o Amber World Museum de Santo Domingo teñen interesantes coleccións de espécimes de ámbar.

Paleobioloxía

[editar | editar a fonte]

Describíronse numerosos organismos a patir dos espécimes conservados no ámbar dominicano, entre os que están:

Anochetus intermedius, unha formiga.
Odontomachus spinifer.

Protozoos

[editar | editar a fonte]

Flora

[editar | editar a fonte]

Fungos

[editar | editar a fonte]

Fauna

[editar | editar a fonte]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 George Poinar, Jr. and Roberta Poinar, 1999. The Amber Forest: A Reconstruction of a Vanished World, (Princeton University Press) ISBN 0-691-02888-5
  2. ↑ Browne, Malcolm W. (1992-09-25). "40-Million-Year-Old Extinct Bee Yields Oldest Genetic Material". New York Times. Consultado o 2008-04-15. 
  3. ↑ Corday, Alec (2006). "Dominican Amber Mines: The Definitive List". The Blue Amber Blog. Arquivado dende o orixinal o 2008-04-20. Consultado o 2008-04-15. 
  4. ↑ Schlee, D. (1984): Notizen über einige Bernsteine und Kopale aus aller Welt. Stuttgarter Beitr. Naturk. Ser. C, 18: 29-47, page 35
  5. ↑ Leif Brost and Ake Dahlstrom. The Amber Book, Geoscience Press, Inc., Tucson , AZ, 1996 ISBN 0-945005-23-7
  6. ↑ Wilfred Wichard und Wolfgang Weitschat: Im Bernsteinwald. - Gerstenberg Verlag, Hildesheim, 2004, ISBN 3-8067-2551-9
  7. ↑ Baroni Urbani, C. & Saunders, J.B. (1980): The fauna of the Dominican Republic amber: the present status of knowledge. – Memorias, 9a geologica del Caribe, 1: 213-223; Santo Domingo. (Publicado en 1983).
  8. ↑ Schlee, D. (1984): Besonderheiten des Dominikanischen Bernsteins. – Stuttgarter Beitr. Naturk., C, 18: 63-71; Stuttgart.
  9. ↑ Manuel A. Iturralde-Vennet 2001. Geology of the Amber-Bearing Deposits of the Greater Antilles. Caribbean Journal of Science, Vol. 00, No. 0, 141-167, 2001
  10. ↑ Martínez, R. & Schlee, D. (1984): Die Dominikanischen Bernsteinminen der Nordkordillera, speziell auch aus der Sicht der Werkstaetten. – Stuttgarter Beitr. Naturk., C, 18: 79-84; Stuttgart.
  11. ↑ Schlee, D. (1980): Bernstein-Raritaeten (Farben, Strukturen, Fossilen, Handwerk). – 88 S. (mit 55 Farbtafeln); Staatl. Museum für Naturkunde Stuttgart.
  12. ↑ L. Linati and D. Sacchi, V. Bellani, E. Giulotto (2005). "The origin of the blue fluorescence in Dominican amber". J. Appl. Phys. 97 (1): 016101–016101–2. Bibcode:2005JAP....97a6101B. doi:10.1063/1.1829395. 
  13. ↑ "Blue Amber - EPOD - a service of USRA". epod.usra.edu. Consultado o 2019-09-18. 
  14. ↑ "AMBER | BLUE STONE International" (en inglés). Consultado o 2019-09-18. [Ligazón morta]
  15. ↑ Poinar, G. (2014). "Evolutionary history of terrestrial pathogens and endoparasites as revealed in fossils and subfossils.". Advances in Biology 2014: 1–29. doi:10.1155/2014/181353. 
  16. ↑ Poinar, G. (2005). "Triatoma dominicana sp. n. (Hemiptera: Reduviidae: Triatominae), and Trypanosoma antiquus sp. n. (Stercoraria: Trypanosomatidae), the First Fossil Evidence of a Triatomine-Trypanosomatid Vector Association". Vector-Borne and Zoonotic Diseases 5 (1): 72–81. PMID 15815152. doi:10.1089/vbz.2005.5.72. 
  17. ↑ Ancient Termite Pollinator of Milkweed Flowers in Dominican Amber Poinar GO Jr. American Entomologist 2017 63:52-59
  18. ↑ Poinar, G. O.; Peterson, E. B.; Platt, J. L. (2000). "Fossil Parmelia in new world amber". The Lichenologist 32 (3): 263–269. doi:10.1006/lich.1999.0258. 
  19. ↑ De Andrade, M. L. (1998). "First description of fossil Acanthostichus from Dominican amber (Hymenoptera: Formicidae)". Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 71: 269–274. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 20,7 De Andrade, M. L. (1994). "Fossil Odontomachiti Ants from the Dominican Republic (Amber Collection Stuttgart: Hymenoptera, Formicidae. VII: Odontomachiti)". Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde. Serie B (Geologie und Paläontologie) 199: 1–28. 
  21. ↑ MacKay, W. P. (1991). "Anochetus brevidentatus, new species, a second fossil Odontomachiti ant (Hymenoptera: Formicidae)". Journal of the New York Entomological Society 99: 138–140. 
  22. ↑ Baroni Urbani, C. (1980). "Anochetus corayi n. sp., the first fossil Odontomachiti ant. (Amber Collection Stuttgart: Hymenoptera, Formicidae. II: Odontomachiti)". Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde. Serie B (Geologie und Paläontologie) 55: 1–6. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Schultz, T.R. (2007). "The fungus-growing ant genus Apterostigma in Dominican amber.". Memoirs of the American Entomological Institute 80: 425–436. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Wilson, E.O. (1985). "Ants of the Dominican amber (Hymenoptera: Formicidae). 3. The subfamily Dolichoderinae.". Psyche 92: 17–37. doi:10.1155/1985/20969. 
  25. ↑ "Cephalotes jansei Vierbergen and Scheven 1995 (ant)". Fossil works. Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2021. Consultado o 22 de xaneiro de 2019. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Engel, MS; Grimaldi, DA (2007). "The neuropterid fauna of Dominican and Mexican amber (Neuropterida, Megaloptera, Neuroptera)". American Museum Novitates (3587): 1–58. doi:10.1206/0003-0082(2007)3587[1:TNFODA]2.0.CO;2. hdl:2246/5880. 
  27. ↑ Johnson, M.S.; et al. (2001). "Acropyga and Azteca Ants (Hymenoptera: Formicidae) with Scale Insects (Sternorrhyncha: Coccoidea): 20 Million Years of Intimate Symbiosis". American Museum Novitates (3335): 1–18. doi:10.1206/0003-0082(2001)335<0001:AAAAHF>2.0.CO;2. 
  28. ↑ Poinar, G.O. (2011). "The Evolutionary History of Nematodes: As Revealed in Stone, Amber and Mummies". Nematology Monographs and Perspectives Pages 9: 91–93, 239–240, 324–325. 
  29. ↑ Poinar, G. (2008). "Lutzomyia adiketis sp. n. (Diptera: Phlebotomidae), a vector of Paleoleishmania neotropicum sp. n. (Kinetoplastida: Trypanosomatidae) in Dominican amber". Parasites & Vectors 1 (1): 22. PMC 2491605. PMID 18627624. doi:10.1186/1756-3305-1-22. 
  30. ↑ Laybourne, R.C.; Deedrick, D.W.; Hueber, F.M. (1994). "Feather in amber is earliest New World fossil of Picidae". Wilson Bulletin 106 (1): 18–25. 
  31. ↑ Mapalo, Marc A.; Robin, Ninon; Boudinot, Brendon E.; Ortega-Hernández, Javier; Barden, Phillip (2021). "A tardigrade in Dominican amber". Proc. R. Soc. B 288 (20211760): 20211760. PMC 8493197. PMID 34610770. doi:10.1098/rspb.2021.1760. 
  32. ↑ Daza, Juan Diego; Bauer, A. M.; Wagner, P.; Böhme, W. (Jan 1, 2012). "A reconsideration of Sphaerodactylus dommeli Böhme, 1984 (Squamata: Gekkota: Sphaerodactylidae), a Miocene lizard in amber". Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research 51: 55–63. ISSN 1439-0469. doi:10.1111/jzs.12001. Subsequent to the acceptance of this paper, we obtained high resolution X-ray computed tomography imagery for the paratype of Sphaerodactylus dommeli that confirms that it is correctly allocated to genus. Details of its osteology will be reported elsewhere. 
  33. ↑ Woodruff, R.E. (2009). "A new fossil species of stag beetle from Dominican Republic amber, with Australasian connections (Coleoptera: Lucanidae)". Insecta Mundi 0098: 1–10. 
  34. ↑ Szwedo, J.; Stroiński, A. (2001). "Tainosia quisqueyae gen. and sp. nov. from the Oligocene/Miocene Dominican amber (Hemiptera: Fulgoroidea: Nogodinidae)" (PDF). Genus 12 (1): 29–34. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2011-07-19. Consultado o 2011-04-17. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ámbar_dominicano&oldid=6702903»