Polispasto

Aparello utilizado para izar e baixar botes

Un polispasto (do grego πολύς ‘moito’ e σπάω ‘tirar’) é unha máquina composta por dúas ou máis poleas e unha corda, cable ou cadea que alternativamente vai pasando polas diversas gargantas de cada unha destas poleas. Utilízase para levantar ou mover unha carga cunha gran vantaxe mecánica, xa que así necesítase aplicar unha forza moito menor que o peso que hai que mover.

Utilidade

Utilízanse en talleres ou industrias para elevar e colocar elementos e materiais moi pesados nas diferentes máquinas ou ferramentas ou cargalas e descargalas dos camións que as transportan. Adoitan estar suxeitos a un brazo xiratorio axustado a unha máquina, ou poden ser móbiles guiados por raíles colocados nos teitos das naves industriais^{[Cómpre referencia]}.

Os polispastos teñen distintas capacidades de elevación dependendo da carga que poden chegar a levantar. É posible aumentar a capacidade de elevación aumentando o número de ramais dun polispasto. Por exemplo, un polispasto de 500 kg cun ramal pode ter unha capacidade de só 500 kg, pero se se configura con dous ramais e utilízanse os accesorios adecuados o mesmo polispasto pode levantar 1000 kg.

Tipos

Polispasto eléctrico de cable, con catro ramais.

Segundo o seu número de ramais, os polispastos poden ser sinxelos ou dobres:

• Cando unha das poleas non ten máis que unha garganta ou é un motón, o polispasto chámase «aparello sinxelo».
• Nos demais casos, é «aparello dobre». Segundo o número de voltas que dá a corda nas poleas chámanse de catro, de seis, etcétera. Cordóns ou «guarnes», tomando tamén con relación ao obxecto e á forma en que se aplica un sobrenome ou denominación particular como as de «aparello de gancho», «aparello de rabiza», «aparello de burel e estrobo», etcétera.

Segundo a forma na que multiplican a forza, os aparellos máis comúns son os seguintes:

• Aparello factorial, a forza desenvolvida é proporcional á cantidade de poleas móbiles.
• Aparello potencial, corresponde a 2 elevado ao número de poleas.
• Aparello diferencial, depende da diferenza de radios entre as dúas poleas que o forman.

Dependendo do que estean formadas poden ser de corda, de cable ou de cadea, e segundo o que aplique a potencia á máquina poden ser manuais, de panca ou eléctricos.

A nivel industrial, os aparellos divídense en aparellos eléctricos e aparellos manuais. A diferenza é a mobilidade da cadea. Mentres o aparello eléctrico ten un comando (con corrente monofásica ou trifásica segundo o modelo) que o guía verticalmente -elevando ou baixando carga-, o aparello manual non ten comando, e a persoa encargada debe subir e baixar a carga utilizando a cadea.

Formulación matemática

Aparello factorial

Esquema dun polipasto factorial móbil

Na súa fórmula intervén a forza que debe aplicar o obxecto ou persoa para levantar a resistencia e o número de poleas móbiles que interveñen no levantamento da resistencia:

A súa fórmula é:$F={\frac {\mbox{Resistencia}}{2\cdot {\mbox{Número de poleas móbiles}}}}\cdot {\text{Gravidade}}$

Neste exemplo, para levantar un peso de 980 N realizouse unha forza de 245 N.

$245\ \mathrm {N} ={\frac {100\ \mathrm {kg} }{2\cdot 2}}\cdot 9,8{\text{ m/s}}^{2}$

Véxase tamén

Bibliografía

• Material do Diccionario enciclopédico popular ilustrado Salvat dos anos 1906 a 1914, que se atopa no dominio público.