Saltar ao contido

Masacre de Haximu

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

O masacre de Haximu, tamén coñecido como o masacre yanomami, foi un conflito armado no Brasil ocorrido en 1993. O masacre ocorreu nas aforas de Haximu, no Brasil, preto da fronteira con Venezuela, e comezou a mediados de xuño[1] ou xullo[2] de 1993. Dezaseis[1] membros do pobo yanomami foron asasinados por un grupo de garimpeiros, ou mineiros de ouro que explotaron a terra ilegalmente.

No primeiro ataque, os garimpeiros mataron catro ou cinco mozos yanomami Haximu-teri. En resposta, os indíxenas realizaron dúas incursións contra os mineiros, matando polo menos dous deles e ferindo dous máis.[1] Logo desta represalia, os garimpeiros atacaron de novo, matando 12 yanomamis (case todos anciáns, mozos ou infantes)[1] e queimaron a aldea de Haximu.[2]

Antecedentes do evento

[editar | editar a fonte]

Este masacre foi o resultado das tensións por mor da febre do ouro de 1987 no Brasil, cun conflito entre os mineiros brasileiros e o pobo yanomami. Os yanomami permaneceron illados ata que na década de 1960 os antropólogos atoparon e estudaron este pobo. Entre 1973 e 1976, os brasileiros construíron a estrada Perimetral Norte pola zona sur do territorio dos indíxenas.[3] Esta estrada iniciou a chegada de mineiros de ouro, incluíndo os que chegaron durante unha febre do ouro que comezou en 1987.

Os estudosos que analizaron a historia das febres do ouro en Haximu notaron un patrón recorrente de actividades entre os mineiros e os yanomami, ao que Bruce Albert chamou a "trampa da minería do ouro".[1] Cando chegaron os primeiros garimpeiros, proporcionaron aos yanomami agasallos benéficos. Unha vez que o número de mineiros aumentou, o equilibrio de poder foi alterado, e comezaron a considerar molestos aos yanomami. As tensións xurdiron cando os yanomami querían máis bens occidentais, como medicinas, roupa e alimentos, dos que chegaran a depender despois da chegada dos mineiros. Como resultado, a violencia adoitaba xurdir entre os grupos.[1] Tal patrón puido ser o motivo polo que os mineiros atacaron aos yanomami.

Causas alegadas

[editar | editar a fonte]

O suceso concreto que provocou que os garimpeiros atacasen aos yanomami é incerto e as contas varían. Un antigo tuxua (xefe) de Haximu chamado Antonio afirmou que os garimpeiros atacaron á súa xente despois de que lles roubaran unha hamaca aos mineiros. Porén, tamén relatou que 20 persoas da súa tribo foran asasinadas antes do masacre,[4] o cal se demostrou posteriormente como falso.[5]

Ademais, os informes dos principais medios esaxeraron o número de yanomami que foron asasinados, baseándose no relato do primeiro brasileiro que visitou a vila. Afirmou nunha rolda de prensa que viu alí varios corpos decapitados,[2] o que dalgunha maneira fixo crer que 73 yanomami morreran. Porén, debido á incapacidade de localizar os corpos,[4] xa que os yanomami queimaron os corpos para rituais de loito,[2] e ás entrevistas cos superviventes por parte de Bruce Albert,[1] os historiadores e estudosos consideraron que esta declaración é incorrecta.

Acusacións de xenocidio

[editar | editar a fonte]

Nun boletín publicado o 7 de agosto de 2006, o Consello Misioneiro Indianista informou que:

Nunha sesión plenaria, o Tribunal Supremo Federal (STF) [brasileiro] reafirmou que o crime coñecido como masacre de Haximu [perpetrado contra os yanomami en 1993]"[6] foi un xenocidio [...] Foi unha decisión unánime tomada durante a sentenza do Recurso Extraordinario (RE) 351487.[7]

Comentando o caso, a ONG Survival International dixo:

"A convención da ONU sobre o xenocidio, ratificada polo Brasil, estabelece que o asasinato "con intención de destruír, total ou parcialmente, un grupo nacional, étnico, racial ou relixioso" é xenocidio. A sentenza do Tribunal Supremo é moi significativa e envía unha importante advertencia a aqueles que seguen cometendo crimes contra os pobos indíxenas no Brasil".[6]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Ferguson, R. Brian, Yanomami Warfare (USA: School of American Research, 1995), 375.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Tierney, Patrick, Darkness in El Dorado (Nova York: W.W Norton & Company, 2000), 195.
  3. Victor Engelbert, “A Once Hidden People: The Yanomami of Brazil’s Amazon”, World and I, maio de 2004, 186.
  4. 4,0 4,1 Vincent, Isabel. "Everyone died—the Yanomami want revenge", The Globe and Mail, 28 de agosto de 1993, sec. A6.
  5. Os detalles relativos a este masacre seguen sendo esquivos.
  6. 6,0 6,1 Supreme Court upholds genocide ruling, Survival International 4 de agosto de 2006
  7. "Federal Court is competent to judge the Haximu genocide". Indianist Missionary Council. Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2011. Consultado o 02 de maio de 2022. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]