Lingua coahuilteco
| Coahuilteco | ||
|---|---|---|
| Outros nomes: | Tejano[1] Pajalate | |
| Falado en: | México e Estados Unidos | |
| Rexións: | Texas e Coahuila | |
| Extinción: | c. século XVIII | |
| Familia: | Americana Hokana ? Coahuilteca ? Pakawana Coahuilteco | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | xcw
| |
| Mapa | ||
 
| ||
| Status | ||
| ||
O coahuilteco foi unha lingua da familia pakawana que foi falada no sur de Texas (Estados Unidos) e no nordeste de Coahuila (México).[2] É unha lingua morta dende o século XVIII. Era falada polos coahuiltecos, un pobo indíxena nómade que habitaba a rexión, que en México correspondía aproximadamente á metade do territorio actual de Coahuila e gran parte do norte de Nuevo León e Tamaulipas.[3]
Esta lingua parece ter sido a lingua franca dos coahuiltecos que vivían preto das misións católicas estabelecidas en San Antonio no século XVIII. É case seguro que se falaron moitas máis linguas, mais numerosos grupos coahuiltecos desapareceron entre os sécuos XVI e XIX e as súas linguas non foron rexistradas. Os alazapas de Nuevo León foron un dos últimos pobos coahuiltecos que se recoñecía como tal aínda no século XIX.[4][5]
Clasificación[editar | editar a fonte]
O coahuilteco foi agrupado nunha familia coahuilteca homónima por John Wesley Powell en 1891, máis tarde ampliado por membros propostos adicionais por Edward Sapir. Máis tarde, Ives Goddard tratou todas estas conexións con desconfianza, deixando ao coahuilteco como lingua illada. Manaster Ramer (1996) argumenta que a agrupación coahuilteca orixinal máis estreita de Powell é solido, renomeándoa a pakawana para distinguila da proposta posterior máis ampla.[6] Esta proposta foi impugnada por Campbell,[7] que considera que as súas correspondencias sonoras non están apoiadas e considera que algunhas das semellanzas observadas entre as palabras poden deberse ao préstamo.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Cervantes, Biblioteca Virtual Miguel de. "Cuadro descriptivo y comparativo de las lenguas indígenas de México : o Tratado de filología mexicana. [Vol. II] / por Francisco Pimentel". Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes (en castelán). Consultado o 2022-10-15.
- ↑ García, Michael (2022-01-01). "Gramática de la Lengua Coahuilteca". Gramática de la Lengua Coahuilteca. Consultado o 2022-10-15.
- ↑ "Linguistic material from southern Texas and northern Mexico" (PDF).
- ↑ "Los alazapas".
- ↑ "La villa de Llanos y Valdés (1851-1864)" (PDF).
- ↑ Ramer, Alexis Manaster (1996). "Sapir's Classifications: Coahuiltecan". Anthropological Linguistics 38 (1): 1–38. ISSN 0003-5483. JSTOR 30028442.
- ↑ Campbell, Lyle (1996). "Coahuiltecan: A Closer Look". Anthropological Linguistics 38 (4): 620–634. ISSN 0003-5483. JSTOR 30013048.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Goddard, Ives (Ed.). (1996). Languages. Handbook of North American Indians (W. C. Sturtevant, General Ed.) (Vol. 17). Washington, D. C.: Smithsonian Institution. ISBN 0-16-048774-9.
- Mithun, Marianne. (1999). The languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
- Sturtevant, William C. (Ed.). (1978–present). Handbook of North American Indians (Vol. 1-20). Washington, D. C.: Smithsonian Institution. (Vols. 1-3, 16, 18-20).
- Troike, Rudolph. (1996). Coahuilteco (Pajalate). In I. Goddard (Ed.), Languages (pp. 644–665). Handbook of North American Indians. Washington, D. C.: Smithsonian Institution.
