Lingua aché

Non confundir con lingua ache (China).

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Aché.

Lingua aché
Instancia de lingua lingua viva
Estado de lingua da UNESCO en perigo
Clasificación lingüística
linguaxe humana ↳ lingua indíxena ↳ linguas indíxenas de América ↳ linguas tupís ↳ linguas tupí-guaraní ↳ linguas guaranís
Xeografía
País Paraguai
Orixinario de pobo aché Departamento de Caaguazú Guairá Alto Paraná Departamento de Paraguarí
Identificadores
ISO 639-3 guq ISO 639-5 guq IETF guq
Wikidata

O aché é unha lingua da familia tupí-guaraní, do grupo guaraní falada en Paraguai. Segundo o censo de 1006 o aché tiña uns 1 000 falantes. O aché está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO.

Historia

Tradicionalmente o aché era un pobo nómade, que vivía da caza e da recolleita do mel, froitos e raíces bravas, libráronse dos contactos cos brancos ata o século XX, para evitar a persecución dos paraguaios que mesmo chegaron a cazalos como animais refuxiáronse nas selvas tropicais do oriente de Paraguai. En 1910 quedaban entre 800 e 1000, e poucos anos despois reducíronse ata os 500 por unha epidemia, en 1941 recuperáranse e chegaban a 600. A vila de San Juan de Nepomuceno era o centro principal do mercado escravista de nenos aché, vendidos ás familias que non podían ter fillos. O primeiro asentamento estableceuse en 1959, con arredor de 30 aché na Colonia Nacional Guayaki, nas beiras do regato Morotï, preto da aldea de Abai, máis tarde transferida a Cerro Morotï. Entre 1970 e 1978 as cinco comunidades nómades que quedaban sedentarizáronse. Os aché comezaron a se recuperar lentamente, e pasaron de 650 en 1981 a 883 en 1995.

Distribución xeográfica

Os aché vivían ata mediados do século XX na rexión oriental de Paraguai, hoxe quedan só 7 comunidades aché: Chupa Pou, Arroyo Bandera, Kuêtuvy, KuêTuwyVe, Cerro Moroti, Puerto Barra e Ypetimi

Escrita

En 1978 traducíronse fragmentos da Biblia ao aché.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Ethnologue