Limerick (poesía)

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Limerick.

A Book of Nonsense, de Edward Lear

Ilustración dun limerick, de Edward Lear .

O limerick é unha forma poética monostrófica moi coñecida no mundo anglosaxón. Está formado por cinco versos, xeralmente de tipo anapésico ou anfibraico, cun esquema de rima estrita: AABBA. As dúas primeiras liñas riman coa última, e a terceira coa cuarta, que adoitan ser máis curtas. O limerick adoita ser humorístico en intención e moitas veces obsceno.

Historia

Esta estrofa adoita datarse en Inglaterra dos primeiros anos do século xviii . Foi popularizado polo escritor e poeta Edward Lear no século xix, aínda que non usou ese nome para a estrofa.

Gershon Legman, que compilou a maior antoloxía do xénero, sostivo que o limerick verdadeiro, como forma popular, é sempre obsceno, citando puntos de vista similares de Arnold Bennett e George Bernard Shaw, e describindo o limerick "limpo" como "unha moda fugaz e tema de concursos de revistas, que raramente supera a mediocridade". Desde o punto de vista folclórico, a forma é esencialmente transgresora; a violación de tabús forma parte da súa función.

Aldous Huxley, Rudyard Kipling, Dante Gabriel Rossetti, John Updike, Erica Jong, W. H. Auden, Mark Twain e James Joyce, entre outros, cultivaron esta forma.

Forma

Os versos 1, 2 e 5 son máis longos, normalmente con tres pés de tres sílabas (anapaestos ou anfibrados), que riman entre si, e as liñas 3 e 4 son máis pequenas con dous pés de 3 sílabas, tamén rimando entre si.

O esquema de rima é AABBA.

Fóra do mundo anglosaxón, o poeta brasileiro Joaquim Sousa Andrade (Sousândrade) foi influenciado por esta forma poética no seu libro A Guesa.

Orixe

Limerick nas paredes de Limerick, Irlanda

O nome do poema é xeralmente considerado como unha referencia á cidade irlandesa de Limerick, pero o seu uso foi documentado por primeira vez en Inglaterra en 1846, cando Edward Lear publicou A Book of Nonsense. Trata, a maioría das veces, de temas de tendencia humorística, ás veces obscenos.

Gerson Legman, que compilou unha ampla e erudita antoloxía, considerou o limerick verdadeiro como unha forma popular, é xeralmente obscena. Tales puntos de vista tamén son mantidos por Arnold Bennett e George Bernard Shaw.^{[Cómpre referencia]}

Ilustración con limerick de Hercules e Waggoner.

Etimoloxía

Debátese a orixe do nome desta forma. O seu uso documentouse por primeira vez en Inglaterra en 1898 (no New English Dictionary ), e nos Estados Unidos en 1902, pero posteriormente documentáronse varios casos anteriores. O nome tómase xeralmente como unha referencia á cidade ou condado de Limerick, en Irlanda, ás veces ligada aos chamados Maigue Poets irlandeses, e pode derivar dunha forma anterior de chistes en verso de xogos de salón, que tradicionalmente incluían un estribillo coa frase: «Will [or won't] you come (up) to Limerick?» [«Virás [ou "non virás""] a Limerick?»]. A frase "come to Limerick" coñécese no argot estadounidense desde a Guerra civil, tal e como documentan o Historical Dictionary of American Slang e a American Dialect Society List. Un significado desta frase, proposto por Stephen Goranson na lista ADS, podería referirse ao Tratado de Limerick, que significa rendición.

Nos arquivos da American Dialect Society, o primeiro rexistro de Limerick deste tipo de poemas data de 1880, nun xornal de Saint John, New Brunswick, acompañado dunha melodía aparentemente popular.

There was a young rustic named Mallory,

who drew but a very small salary.

When he went to the show,

his purse made him go

to a seat in the uppermost gallery.

Won't you come to Limerick?

Edward Lear

O Limerick foi popularizado por Edward Lear no seu primeiro Book of Nonsense de 1845 e nun traballo de 1872 sobre o mesmo tema. Lear escribiu 212 limericks que caen dentro da literatura (nonsense) sen sentido. Na súa época era habitual achegar ao poema unha ilustración ad hoc.

O seu verso final era unha especie de conclusión, normalmente unha variante do primeiro verso, rematado na mesma palabra.

Exemplos

• Exemplo con tradución ao galego:

There was an old man of Hong Kong,

Who never did anything wrong;

He lay on his back,

With his head in a sack,

That innocuous old man of Hong Kong

Había un vello de Hong Kong,

que todo fixo sempre bon,

deitouse sobre as costas,

coa cabeza nunha bolsa

o inocuo ancián de Hong Kong.

• Outro exemplo, escrito e recitado:

There was a Young Person of Smyrna

There was a Young Person of Smyrna

Whose grandmother threatened to burn her.

But she seized on the cat,

and said 'Granny, burn that!

You incongruous old woman of Smyrna!

Véxase tamén

Bibliografía

• Baring-Gould, William Stuart and Ceil Baring-Gould (1988). The Annotated Mother Goose, Random House
• Brandreth, Gyles (1986). Everyman's Word Games
• Cohen, Gerald (compiler) (2010). "Stephen Goranson's research into _limerick_: a preliminary report"
• Comments on Etymology vol. 40, n.º 1-2. (October–November 2010) pp. 2–11.
• Legman, Gershon (1964). The Horn Book, University Press.
• Legman, Gershon (1988). The Limerick, Random House.
• Loomis, C. Grant (1963). Western Folklore, Vol. 22, N.º 3.
• Wells, Carolyn (1903). A Nonsense Anthology, Charles Scribner's Sons

Ligazóns externas

• Deex, Arthur. A completa bibliografía de Limerick anotada de Arthur Deex
• Dilcher, Karl A bibliografía de Karl Dilcher de libros de limerick.
• Poesías de Limerick