Estatuto de Autonomía das Illas Baleares de 1983
O Estatuto de Autonomía das Illas Baleares, aprobado pola Lei Orgánica 2/1983, de 25 de febreiro, estableceu a comunidade autónoma das Illas Baleares. Desde a súa aprobación en 1983 sufriu varios cambios e reformas, os máis recentes en 2007 que entraron en vigor o 1 de marzo de 2007, coincidindo co Día das Illas Baleares.
Proceso de elaboración
[editar | editar a fonte]Antecedentes
[editar | editar a fonte]Sen máis precedentes que o Preproxecto de Estatuto de Autonomía Balear de 1931, o 4 de xuño de 1977 os distintos grupos políticos baleares asinaron o Pacto Autonómico mediante o cal asumíase o compromiso de exercitar o dereito á autonomía política do arquipélago. Logo das eleccións do 15 de xuño de 1977, os parlamentarios elixidos aprobaron o 12 de decembro de 1977 en Ciutadella o Proxecto de réxime transitorio para a autonomía Balear. Esta mesma Asemblea de Parlamentarios aprobaría despois en Eivisa o contido do Real Decreto-Lei 18/1978, de 13 de xuño, que instaurou o réxime preautonómico, con tres consellos insulares e un Consello Xeral Interinsular.
Iniciativa autonómica
[editar | editar a fonte]En xuño de 1980 as diversas forzas políticas acordaron crear unha comisión específica para elaborar un preproxecto de estatuto de autonomía, chamada Comissió dels onze (Comisión dos once). Formábana:
- Por UCD: Rafael Gil Mendoza, Lluís Pinya, Joan Josep Ribas e Francesc Tutzó.
- Por PSOE: Gregorio Mir e Félix Pons.
- Por PCE: Ignacio Ribas.
- Por AP: Josep Cañellas Fons.
- Por PSMa: Damià Pons.
- Por PSMe: Andreu Murillo.
- Por Independents d'Eivissa i Formentera: Vicent Ferrer Castelló.
O Preproxecto elaborouse no Consello Xeral Interinsular en abril de 1981. Os puntos máis polémicos foron a lingua, a bandeira e, sobre todo, na composición do Parlamento, xa que había forzas que pretendían a paridade entre os deputados de Mallorca e os das illas menores, de forma que o número dos primeiros foi igual ao da suma dos representantes de Menorca, Eivisa e Formentera.
Durante o verán de 1981, UCD e PSOE asinaron un acordo para dar por concluído o Preproxecto, que, por exemplo, excluía os consellos insulares da relación de institucións da comunidade autónoma e adoptaba un sistema proporcional corrixido para a composición do Parlamento. Mentres tanto, e ata final de ano, os concellos das Illas pronunciábanse respecto da iniciativa autonómica, non sen problemas, especialmente en Eivisa, onde AP (que defendía a paridade) tiña máis influencia. O 7 de decembro de 1981, Jeroni Albertí, de UCD, presidente do Consello Xeral Interinsular, convocou a asemblea de parlamentarios e conselleiros insulares que finalmente aprobou o texto definitivo, cos votos favorables da UCD, o PSOE, e os independentistas de Menorca, a abstención do PCE, e os votos contrarios do PSMa e do PSMe (os representantes de AP ausentáronse como protesta pola suposta irregularidade da convocatoria).
Tramitación parlamentaria
[editar | editar a fonte]O proxecto de Estatuto foi presentado no Congreso dos Deputados o 16 de decembro de 1981, e foi publicado no BOE o 10 de marzo de 1982, pero o seu tramitación quedou paralizada como consecuencia da descomposición da UCD e da celebración das eleccións xerais do 28 de outubro de 1982.
No Congreso, o Grupo Popular propuxo numerosas emendas e ata unha emenda á totalidade, sempre defendendo a paridade, pero non prosperou. Finalmente, o Pleno do Congreso aprobou o texto o 16 de xaneiro de 1983 por 193 votos a favor, 3 en contra, 107 abstencións e 1 voto nulo. Logo de pasar polo Senado sen variacións, o Pleno do Congreso aprobou definitivamente o Estatuto o 25 de febreiro de 1983, con 206 votos favorables, 1 en contra e 97 abstencións. Ao tratarse dun texto estatutario tramitado segundo a vía ordinaria, non foi sometido a referendo popular.
O Estatuto converteuse así na Lei Orgánica 2/1983, de 25 de febreiro, que entrou en vigor o mesmo día da súa publicación no BOE, o 1 de marzo de 1983. Posteriormente, esta data sería oficialmente designada Día das Illas Baleares.
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- ALEMANY POU, José Luis (et al.). Estudios sobre el Estatuto de autonomía para las Islas Baleares. Palma: Govern Balear, 1988.
- COLOM PASTOR, Bartomeu. Veinticinco años de autonomía balear. Estudios jurídicos sobre el autogobierno (1977-2000). Madrid: Universitat de les Illes Balears, Conselleria de Presidència (Institut d'Estudis Autonòmics) e Marcial Pons, 2001.
- Las claves políticas del proceso autonómico balear. Palma: Govern de les Illes Balears, Vicepresidència i Conselleria de Relacions Institucionals, Institut d'Estudis Autonòmics, 2004.
- QUINTANA PETRUS, Josep Maria.El estatuto de autonomía para las Islas Baleares. Análisis jurídico y sistemático. Madrid: Civitas, 1984.
- RIBAS MAURA, Andreu. El Estatuto de Autonomía de las Baleares. Instituciones políticas y marco constitucional. Palma: Universitat de les Illes Balears, 1988.
