Cancioneiro de Berkeley

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

O Cancioneiro de Berkeley, tamén coñecido como Cancioneiro da Bancroft Library[1], Cancioneiro de um Grande d'Hespanha[2] ou K, é unha colección do século XVI de 1157 cantigas[3][4] de escarnio e maldizer, de amor e de amigo.

Historia[editar | editar a fonte]

O Cancioneiro de Berkeley é unha copia do Cancioneiro da Vaticana composta entre 1592 e 1612[3]; este cancioneiro, ao mesmo tempo, é unha copia doutro composto a finais do século XV ou a principios do XVI[5]. A elaboración destas copias era parte da tradición manuscrita dos cancioneiros. Nalgúns casos engadíanse detalles e, alén disto, o cancioneiro resultante non era idéntico ao orixinal[6]. O destinatario era Juan Fernández de Velasco, gobernador español de Milán e embaixador en Roma[3].

Descubrimento e localizacións[editar | editar a fonte]

Foi descuberto en 1857 en Madrid, na biblioteca "de um Grande d'Hespanha" (Fernán Núñez)[4] por Francisco Adolfo de Varnhagen, un militar, diplomático e historiador brasileiro que publicou en 1870 unha selección de cincuenta textos. Esta selección foi moi duramente criticada despois, tanto por Ernesto Monaci como por Carolina Michaëlis de Vasconcelos[3], xa que se di que é unha versión distinta á copia que manexaba Colocci do Cancioneiro da Vaticana[4]. Varnhagen estudou o Cancioneiro de Berkeley na súa obra Cancioneirinho de Trovas Antigas.

A partir de 1870, o cancioneiro parece ter desaparecido da circulación até 1983, ano en que os profesores norteamericanos Arthur L.F. Askins (quen tamén coordinou unha recompilación de cancioneiros feita por Antonio Rodríguez-Moñino)[7] e Benjamin M. Woodbridge Jr. deron conta do seu redescubrimento no medio dun conxunto de varios códices adquiridos pola Biblioteca Bancroft, na Universidade de California en Berkeley[8]. Todos estes códices procedían do antigo arquivo español dos condes e duques de Fernán Núñez: a Fernán Núñez Collection, colección que consta de 225 volumes e chegou a formar parte da Biblioteca Bancroft en 1985, procedente da firma H. P. Kraus de Nova York. Aquí chegara desde Quadritch, en Londres[9]. Foi nesa colección, actualmente situada en Berkeley, onde Varnaghen atopou o cancioneiro[3]. De aquí nace, ademais, a súa denominación como Cancioneiro de Berkeley; por isto último é coñecido tamén como o cancioneiro K[10] (igual que, por exemplo, o da Vaticana é o V). Na actualidade existe un catálogo parcial da mencionada Colección Fernán Núñez[11] que inclúe os primeiros 160 volumes; este labor foi realizado por Anthony Bilss, bibliotecario, a partir das notas manuscritas do profesor Charles B. Faulhaber[9], quen informou en 1985 da presenza do manuscrito entre os adquiridos pola Biblioteca Bancroft da Universidade de California en 1983.

Descrición[editar | editar a fonte]

O Cancioneiro de Berkeley consta de 276 follas, as tres últimas en branco[3]. O seu texto está disposto en dúas columnas en letra cursiva e foi escrito por tres copistas diferentes. Pénsase que o compositor das cantigas orixinais é Afonso Sanches (infante e trobador portugués, bastardo de don Dinís); con todo, a primeira é atribuída a Pero d’Ornelas[12].

Aínda que lle faltan 43 composicións (de forma salteada e na parte final da colección)[3][13] é unha copia fiábel do da Vaticana; é máis, pode ser empregado como axuda para estabelecer lecturas do primeiro. Todas as notas á marxe (nomes de autores e comentarios) foron escritas por Angelo Colocci, humanista e relixioso italiano que realizou unha copia do Cancioneiro da Vaticana e cuxo nome é asociado á historia da transmisión da poesía trobadoresca galego-portuguesa[3][14]. Estas notas foron incorporadas na copia do Cancioneiro da Vaticana como se fosen elementos integrais do cancioneiro copiado, proceso que, en varios momentos, desligounas do texto orixinal ou conduciu a outras confusións.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero. Universidade de Santiago de Compostela. 1999. 
  2. ↑ "The "Cancioneiro da Bancroft Library" (previously, the "Cancioneiro de um Grande d'Hespanha")". 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Dicionário da literatura medieval galega e portuguesa. Caminho. 2000. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Autores, Varios (2016-01-07). Romancero y lírica tradicional (Los mejores clásicos) (en castelán). Penguin Random House Grupo Editorial España. ISBN 9788491052135. 
  5. ↑ "CANCIONERO DE LA VATICANA". centros.edu.xunta.es. Consultado o 2018-05-05. 
  6. ↑ Tavani, Giuseppe (1991). A poesía lírica galego-portuguesa. Galaxia. 
  7. ↑ Rodríguez-Moñino, Antonio (1973). Manual bibliográfico de cancioneros y romanceros. Castalia. 
  8. ↑ "La lírica galaico-portuguesa (4) – Blog Cultureduca educativa". www.cultureduca.com (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 07 de maio de 2018. Consultado o 2018-05-05. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Cortijo Ocaña, Ramón. La Fernán Núñez Collection de la Bancroft Library, Berkeley: estudio y catálogo de los fondos castellanos (Parte histórica). 
  10. ↑ Pena, Xosé Ramón (2002). Historia da literatura medieval galego-portuguesa. Sotelo Blanco. 
  11. ↑ Sánchez, Antonia Víñez (2004). El trovador Gonçal'Eanes Dovinhal: estudio histórico y edición (en castelán). Univ Santiago de Compostela. ISBN 9788497503693. 
  12. ↑ Arbor Aldea, Mariña (2001). O cancioneiro de don Afonso Sanchez: edición e estudio. Universidade de Santiago de Compostela. 
  13. ↑ "El Cancionero de Berkeley y el Fragmento Sharrer en el proceso de collatio de variantes. La fijación del texto del Cancionero del rey Don Denis de Portugal" (PDF). 
  14. ↑ MCNBiografias.com. "Colocci, Angelo (1474-1549). » MCNBiografias.com". www.mcnbiografias.com (en castelán). Consultado o 2018-05-05. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cancioneiro_de_Berkeley&oldid=6434798»