Locucións galegas sobre o pan

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
A pan e coitelo:
Ter xente na casa, estar a mesa posta
Artigo principal: O pan na cultura popular galega.
  • A pan comer: albergar xenta na casa, a mesa posta [1].
  • A pan e auga: sen comer outra cousa que pan e auga. Aplícase a castigos ou penitencias de xexún [1].
  • A pan e coitelo: v. a pan comer [1].
  • A pan e mantés: v. a pan comer [1].
  • (andar, estar, quedarse, vivir, poñer) A pan pedir: vivir da caridade pública, pedindo esmola, por estar na miseria [1].
  • A pan sabido: vivir mantido por outro, sen ter que preocuparse [1].
  • A pan seco: comer pan só, sen outro compango nin viño [1].
  • ¡Así Dios nos dea pan e paz!
  • Axudar a ganar o pan a alguén: axudar a outro a gañar o seu sustento [1].
  • ¡Benia ó pan que come!: dise de quen se ve forte e ben mantido, ou de quen posúe de abondo para vivir con desafogo [1].
  • Cara de pan: ter a cara seria.
  • Coller pan pro ano: dise do labrego que colleita o suficiente para o ano [1].
  • Comer o pan coa codia: cando o meniño xa sabe valerse por si. Aplícase tamén ós enfermos que empezan a recuperarse ou dos que teñen, ou dicen ter, certa experiencia e válense xa por si mesmos [1].
  • Comerlle o pan a un: estar alguén mantido por el [1].
  • Comer o pan dos máis: dise da persoa moi vella e con achaques, que se supón que xa está de máis, como se estivese comendo do que faría falta aos demais [1].
  • Coma o pan da boca: dise do que é indispensable para vivir.
  • Comer a pan sabido: vivir a expensas de alguén.
  • Comerlle o pan a un: estar mantido por alguén, por veces, aproveitarse del.
  • Como o pan da boca: dise do que resulta indispensable para a vida, do que se ten en grande estima [1].
  • Como pan bendito: que se vende con moita facilidade [1].
  • Con pan e con pau: a educación debe combinar os coidados e agasallos co castigo e a man dura [1].
  • Contigo pan e cebola: expresión usual entre enamorados, ponderando o seu desinterese [1].
  • Cortar tanto touciño coma pan: ter abundancia nas comidas, sen escatimar.
  • Custarlle a alguén a bóla un pan: cando algunha operación sae cara de máis ou cando un sae escaldado de calquera asunto [1].
  • De pan levar: aplícase ás terras dedicadas a sementar centeo, trigo ou millo [1].
  • Deixar a pan pedir: deixar na miseria absoluta.[2].
  • Engana-lo pan: comer calquera cousa acompañando o pan, aínda que non sexa de moito aprecio [1].
  • Escaldar o pan: cocelo con demasiado lume, de modo que se forman ampolas na codia [1].
  • Estar a pan e coitelo: vivir xuntos e moi a gusto, levarse ben dúas ou máis persoas [1].
  • Estar feito un forno: estar acalorado en exceso [3].
  • Estar metido en fariña: estar gordo [4].
  • Facer un pan coma unhas hostias: expresa o desacerto ou fracaso dunha empresa [1].
  • Facer un pan coma unhas noces: facer unha desfeita, estragar algo no que se estaba traballando [1].
  • Faltarlle o pan a un: carecer do máis indispensable para o sustento [1].
  • Gañar o pan: traballar e gañar o necesario para vivir.
  • Gañar o pan que come: dise de quen achega o seu traballo para xustifica-la comida que se lle dá. Aplícase ó meniño que xa pode facer algún traballo para axudar na casa [1].
  • Levarse coma o pan e o leite: ser íntimos amigos.
  • ¡Non che vai o pan polas pallas!: dise a quen non se apura por nada [5].
  • Non cocerlle o pan no corpo a un: estar inquieto, desconfiado [1].
  • Non comer pan: aplícase ó que, sen ter agora ningún valor, cómpre gardar por se nalgún momento pode ser útil [1].
  • Non comer un o pan de balde: non recibir un pago ou recoñecemento gratuitamente, senón como consecuencia do seu traballo [1].
  • Non dar un grau de trigo ó galo da pasión: ser extremadamente mesquiño [6].
  • Non estar o forno pra bolos: dise cando algo non é oportuno, cando non hai disposición para atender ou facer o que se propón [3].
  • Non haber pan por onde pasa: dise de quen está tan fraco e famento que parece que non houbese nin pan na súa casa [1].
  • O (noso) pan de cada día: o alimento de tódolos días; aplícase tamén a outras realidades que se repiten tódolos días ou moi frecuentemente [1].
  • Ó pan, pan: dici-las cousas claramente, sen rodeos nin eufemismos.
  • Pan por pan: dicir ou facer as cousas directamente, sen rodeos [1].
  • Pan por pan, e viño por viño: expresión que ratifica que un dixo as cousa con toda claridade e sen eufemismos [1].
  • Poñer a alguén a pan pedir: insultar a alguén, criticar duramente a alguén, deixalo humillado [1].
  • Quedarse alguén a pan pedir: quedar na ruína [1].
  • Quentarse o forno: enardecerse unha persoa, irritarse [3].
  • Repartir unha cousa como pan bendito: distribuíla en porciones moi pequenas, que non chegan a nada [1].
  • ¿Seica me queres comela broa?: dise a quen parece que nos toma por parvos, a quen nos quere tomar o pelo [7]
  • Ser algo pan comido: dise de algo difícil que se desexa ter, pero que se ten por seguro . Aplícase ás veces ás conquistas amorosas, dándoas por fáciles e seguras [1].
  • Ser algo pan comido: dise do que parece estar xa conseguido ou que é moi fácil de conseguir.
  • Ser como o ano que non hai pan: dise dos cicateros, rácanos, avaros [8].
  • Ser da mesma fariña: ser dúas persoas da mesma condición, costumes, familia, etc.[4].
  • Ser fariña doutro fol: ser dúas cousas ou persoas moi diferentes; ser algo totalmente alleo ó asunto de que se trata [4].
  • Ser máis bo que o pan: dise dunha persoa boa de máis [1].
  • Ser máis longo que un día sen pan: referido tanto a persoas ou obxectos físicos como a situacións que non parecen acabar nunca.
  • Ser pan e mel: ser unha cousa moi boa e agradable [1].
  • Ser un anaco de pan: ser moi boa persoa.
  • Ter pan e capelo: dise da moza que é rica e ten posibles [1].
  • Ter pan e porco para o ano: dise de quen posúe os medios necesarios para vivir con largueza durante o ano [9].
  • Ter pan pró ano: ter o suficiente para pasar o ano, aínda que sexa modestamente [1].
  • Vir o pan ó suco: comezar a madurar as espigas dos cereais. Por extensión, irse acomodando as circunstancias ós nosos desexos [1].
  • Xa non come o pan de trigo: dise de quen está a morrer [10].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 1,41 Eladio Rodríguez González, s. v. pan.
  2. ↑ Xa na Crónica troiana: "Et por ende tomarõ os dioses uingança, que de moý rricos que ante erã agora som muý pobres et apan pedir"; E por isto tomaron os Deuses vinganza, que de moi ricos que antes eran agora están moi pobres e a pan pedir.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Eladio Rodríguez González, s. v. forno.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Eladio Rodríguez González, s. v. fariña.
  5. ↑ José María Pereda Álvarez
  6. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. galiña.
  7. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. broa.
  8. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. ano.
  9. ↑ Frei Martín Sarmiento: Obra de 660 pliegos (1762).
  10. ↑ José María Pereda Álvarez (1953).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Locucións_galegas_sobre_o_pan&oldid=6458449»