Linguas retorrománicas

Linguas reto-románicas actuais.

As linguas retorrománicas ou retorromances forman un grupo de linguas romances da área alpina que segundo algúns autores representan o resto dunha área romance máis ampla que chegaba polo norte até o Danubio. Lingüísticamente, comparten características coas linguas occitano-románicas e galorrománicas.

Clasificación

Distribución histórica das linguas reto-románicas.

Dentro das linguas románicas occidentais as variedades reto-románicas son un grupo bastante diverxente cuxa posición dentro do grupo romance occidental é difícil de precisar.

Desde o punto de vista léxico constitúen unha das ramas máis diverxentes (deixando ao carón o galorromance e o sardo que son aínda máis diverxentes).

A clasificación románica territorial e Ethnologue agrúpaas coas linguas galorrománicas, aínda que realmente o grupo reto-románico parece ter características de transición entre o galorromance propiamente devandito e o galoitálico do norte de Italia.

Clasificación interna

• Friulano (furlan): falado na provincia italiana de Údine, ten o status de lingua rexional.
• Variedades romanches (rumantsch), que inclúen as cinco variedades escritas que se falan en Suíza (no cantón dos Grisones). Na actualidade o número de falantes de todos estes dialectos reunidos é dunhas 40.000 persoas.
  • Sursilvano
  • Sutsilvano
  • Surmirano
  • Puter
  • Vallader
  • Interromanche (rumantsch grischun)
• Dialectos ladinos (ladín): empregados nos Dolomitas (Italia), considéranse unha lingua rexional con varios dialectos, ten o status de lingua rexional.
  • Atesino
  • Agordino
  • Ampezzo
  • Cadorino
  • Ladino estándar
  • Nonés
  • Solandro
  • Trentino