Ver o código fonte de "Mosteiro de Santa María de Monfero"

{{Ben de Interese Cultural
|integrar      = 
|largo         = 
|fondo_seccións= 
|nome          = Mosteiro de Santa María de Monfero
|nome_orixinal = 
|imaxe         = Mosteiro_de_Santa_María_de_Monfero_1.jpg
|tamaño_imaxe  = 300
|lenda_imaxe   = Fachada da igrexa do mosteiro
|país          = {{GLZ}}
|tipo_división_administrativa    = [[Concellos de Galicia|Galicia]]
|división_administrativa         = [[Monfero]]
|tipo_subdivisión_administrativa = [[Parroquias de Galicia|Parroquia]]
|subdivisión_administrativa      = [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]]
|localidade        = 
|coordenadas       = 
|declaración       = 
|data_declaración  = 3 de xuño de 1931
|figura            = [[Lista de monumentos da provincia da Coruña|Monumento]], [[Templo]]
|código            = RI-51-0000545
|comezo            = [[Século X]]
|final             = 
|estilo            = [[Arquitectura do Barroco]]
|incoación         = 
|caixa_filla       =
|mapa_loc          = Galicia
|tam_mapa_loc      = 300
|etiqueta_mapa_loc = Mosteiro de Monfero
|pos_etiqueta_loc  = 
|lenda_mapa_loc    = 
|mapa_loc2         = 
|tam_mapa_loc2     = 
|etiqueta_mapa_loc2= 
|pos_etiqueta_loc2 = 
|lenda_mapa_loc2   = 
}}
O '''Mosteiro de Santa María de Monfero''' é un [[mosteiro]] [[medieval]] situado na contorna das [[Fragas do Eume]] e do que se conserva en bo estado a súa [[Igrexa (arquitectura)|igrexa]] mentres que as dependencias monacais están en estado ruinoso. Está situado na parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]], no concello coruñés de [[Monfero]].

== Historia ==
As súas orixes remóntanse cando menos ao [[século X]], ao se fundar un [[cenobio]] ao pé dunha [[capela|ermida]] dedicada a [[Marcos o Evanxelista|San Marcos]]. Este cenobio, favorecido polo rei [[Bermudo II]], sufriu o ataque dos [[normandos]], sendo reconstruído a iniciativa de [[Afonso VII]] no ano [[1135]] en colaboración con nobres como [[Afonso Bermúdez]] ou o Conde [[Pedro Osorio]], que lle fixeron doazóns e lle concederon privilexios.

[[Ficheiro:Monasterio de Santa María de Monfero (186601574).jpg|miniatura|dereita|Claustro procesional coa fonte barroca no central]]

A comunidade naquel entón acollíase a regra de [[Bieito de Nursia|San Bieito]] xa que a comunidade conformárase con [[monxe]]s desa orde procedentes do [[Mosteiro de Santa María de Valverde do Bierzo]] (hoxe de [[Mosteiro de Santa María de Carracedo|Santa María de Carracedo]]).

No [[1147]] <ref>1201 segundo Damián Yáñez Neira, en ''Gran Enciclopedia Galega'', s.v. ''Monfero''.</ref> acóllese á [[Orde do Císter|reforma cisterciense]] a través do [[Mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes|Mosteiro de Sobrado dos Monxes]], vivindo a partir de entón anos de esplendor económico e cultural, ata o punto de ter que recorrer ó rei para defenderse das agresións dos nobles da comarca.

En [[1492]] os colonos negáronse a pagar os impostos establecidos polo mosteiro e mesmo chegaron a matar o abade. Esta situación, xunto ó declive espiritual pola deixadez dos abades comendatarios, levou ó mosteiro a unha situación crítica, que provocou a anexión á [[Congregación de Castela]] en [[1506]], da que dependeu ata a exclaustración de [[1835]]. 

A mediados do [[século XVI]] a comunidade monástica iniciou obras de renovación que continuarían ata a seguinte centuria, obras caracterizadas polo seu estilo clásico. No ano [[1620]] encárgase das obras [[Simón de Monasterio]]. A partir de entón imponse o estilo [[barroco]] e derrúbase a vella igrexa. A morte no ano [[1624]] de Simón de Monasterio, ao que se lle atribúen as trazas da planta e o alzado, fai que outros mestres de obra teñan que seguir co seu proxecto.

As obras continuaron e no ano [[1639]] xa estaba rematado o [[ciborio]]. No ano [[1645]] traballábase na fachada e no ano [[1655]] consagrouse o templo. A capela da Virxe da Cela remátase cara ao ano [[1666]], obra á que lle seguirán outras como a [[sancristía]], coñecida como ''Chirola''.

En [[1803]] un raio derrubou o ciblorio e causou importantes danos no edificio e, aínda que se comezou a restaurar en [[1807]], a invasión francesa interrompeu as obras de restauración. En [[1820]] produciuse a primeira [[exclaustración]] e, cando regresaron os monxes en [[1823]], o templo estaba baleiro e arruinado. Aínda que comezaron a restauralo, foron de novo expulsados en [[1835]], definitivamente, baixo a [[desamortización]] de [[Mendizábal]].

En [[1882]] hai un intento efémero de reintroducir a vida monacal no mosteiro ao se establecer unha comunidade cisterciense da que era abade Manuel Antonio Díez, que fora monxe da Congregación de Castela. A ruína do mosteiro e unha [[epidemia]] de [[varíola]] fixeron fracasar a tentativa.

No ano [[1931]] foi declarado [[Conxunto Histórico-Artístico|Monumento Nacional]]. En [[2004]] se desenvolveu un proxecto de reconversión do mosteiro nun hotel de luxo, pero a [[Crise económica de 2008-2013|crise económica]] detivo as obras de rehabilitación. En [[2019]], o mosteiro seguía abandonado e invadido pola vexetación.

== Descrición ==
[[Ficheiro:Monfero.svg|miniatura|dereita|150px|Escudo do concello]]
[[Ficheiro:Monasterio de Santa María de Monfero (186601418).jpg|miniatura|dereita|275px|Galería do claustro procesional coas súas bóvedas estreladas do século XVI]]

A igrexa é a parte que mellor se conserva. A igrexa [[Arquitectura románica|románica]] probabelmente constaba de tres [[Nave (arquitectura)|naves]] (a nave actual correspondería coa antiga nave central) e tres [[ábsida]]s. Só se conserva dela o muro meridional, notabelmente alombado, cunha porta de acceso de [[arco apuntado]] no seu extremo occidental que actualmente está tapiada.

Destaca a súa fachada barroca, única en [[Galicia]] polo xadrezado dos [[perpiaño]]s, alternando [[granito]] con [[xisto]], con catro enormes [[Columna (arquitectura)|columnas]] e dúas [[pilastra]]s rematadas con [[Capitel|capiteis]] corintios, que combina, seguindo a Bonet, unha estrutura clásica cun dinamismo barroco. A fachada do mosteiro ilustra o emblema do escudo do concello de Monfero.

A planta é de [[cruz latina]] cunha gran [[cúpula]] no [[Cruceiro (arquitectura)|cruceiro]].

No interior atópanse os [[sepulcro]]s de [[Nuno Freire de Andrade, o Mao|Nuno Freire de Andrade]], [[Fernán Pérez de Andrade, O Mozo]] e [[Diego de Andrade]].

O edificio monacal artéllase arredor de tres [[claustro]]s:

O inacabado ''Claustro da Hospedería'' mandado facer polo [[abade]] Ruperto Martínez (1803-1807) sobre outro [[Arquitectura renacentista|renacentista]] do que aínda se conserva o tránsito ao Claustro das procesións e catro columnas correspondentes aos recantos do lenzo meridional. A súa construción foi interrompida pola [[Guerra da Independencia española|Guerra da Independencia]] e as obras nunca se retomaron. Só se fixo un dos catro lenzos e pouco máis.

O ''Claustro procesional'', proxectado por [[Juan de Herrera]], é de estilo renacentista con reminiscencias [[arquitectura gótica en Galicia|góticas]] nos 24 tramos abovedados do andar baixo, e [[barroco]]s no tapiado realizado en [[1786]] deixando óculos elípticos e fiestras rectangulares. Durante o mandato do abade Alonso de Gorbalán ([[1683]]-[[1685]]) erixiuse unha fonte barroca.
 
O ''Claustro dormitorio'' é o de maior extensión. A diferenza dos outros claustros, é o único que medrou sen unha planificación previa ao longo dun dilatado espazo de tempo.

Contemplando o mosteiro obsérvase o tránsito harmónico desde un clasicismo herreriano a un barroquismo interpretado cunha aberta naturalidade.

== Galería de imaxes ==
{{Artigo principal|Galería de imaxes do mosteiro de Santa María de Monfero}}

<gallery>
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 5.jpg|Cruceiro á porta do mosteiro.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 9.jpg|Fachada.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 10.jpg|Fachada.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 33.jpg|Detalle da fachada.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 31.jpg|Arco sobre a entrada lateral do mosteiro.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 19.jpg|Cúpula da igrexa desde o adro.
Ficheiro:Mosteiro Monfero Interior.jpg|Claustro dormitorio
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 24.jpg|Lateral do mosteiro.
Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 30.jpg|Porta de entrada ao adro.
<!--- Ficheiro:Mosteiro de San Fiz de Monfero.jpg|Igrexa do mosteiro --->
<!--- Ficheiro:MosteiroMonfero.jpg|Fachada da igrexa --->
Ficheiro:Monastery_of_Santa_María_de_Monfero_-_Church_interior_dome_-_22_July_2012.jpg|Cúpula vista desde o interior.
Ficheiro:MosteiroMonfero_(15).jpg|Cúpula vista desde o interior.
Ficheiro:Monfero-Manasterio_de_Santa_María_16a.jpg|Sepulcro de [[Nuno Freire de Andrade, o Mao]].
Ficheiro:MosteiroMonfero_(23).jpg|Pezas de retablos.
Ficheiro:Mosteiro de San Fiz de Monfero. Manancial.jpg|Manancial.
</gallery>

== Notas==
{{listaref}}

== Véxase tamén ==
{{commonscat|Monastery of Santa María de Monfero}}
=== Outros artigos ===
* [[Mosteiros e conventos de Galicia]]
=== Bibliografía ===
* Damián Yáñez Neira, en ''Gran Enciclopedia Galega'', 2003, s.v. ''Monfero''.
* [[Carlos de Castro Álvarez]] e Adela García: ''Monasterio de Santa María de Monfero'' (2011). Ed. Espino Albar. ISBN 978-84-938761-2-8
=== Ligazóns externas ===
* {{Patrimonio Galego|7932}}
* [http://www.celtiberia.net/verlugar.asp?id=473 Páxina do Mosteiro de Monfero en Celiberia.net] {{es}}

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Mosteiros e conventos da provincia da Coruña|Monfero]]
[[Categoría:Monfero]]
[[Categoría:Bens de Interese Cultural da provincia da Coruña]]
[[Categoría:Mosteiros cistercienses de Galicia|Monfero]]
[[Categoría:Mosteiros beneditinos de Galicia|Monfero]]