Ver o código fonte de "Lingua coreana"

{{1000}}
{{Info lingua
| nome = Coreano 
| nomenativo = 한국어 (Corea do Sur)<br />조선말 (Corea do Norte)
| pronuncia = Hangugeo, Chosŏnmal
| outrosnomes = 국어(國語) ''gugeo''. Coloquialmente tamén 우리말 ''urimal''
| corfamilia = Illada
| estados = [[Corea do Norte]] e [[Corea do Sur]]
| rexión = [[Corea]]
| falantes = 80,4 millóns (2020)
| posición = 17
| fam1  = [[Linguas coreánicas]]
| escrita = [[hangul]], [[hanja]]
| oficial = {{KOR}}<br />{{PRK}}<br />'''Rexional''': {{CHN}} [[Prefectura autónoma coreana de Yanbian]] e [[Changbai]]
| regulador = En Corea do Sur, o [[Instituto Nacional da Lingua Coreana]] (국립국어원/國立國語院) 
| iso1 = ko
| iso2 = kor
| iso3 = kor
| mapa = [[Ficheiro:Idioma coreano.png|250px]]<br />[[Ficheiro:Map of Korean language.png|250px]]
| sil = KKN
| status = [[Ficheiro:Lang Status 99-NE.svg|250px]]<br /><center>{{small|O coreano está clasificado como "en estado seguro" polo [[Libro Vermello das Linguas Ameazadas]] da [[UNESCO]]<ref>{{Cita web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000187026|título=Atlas of the world's languages in danger|autor=Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre|páxina-web=unesdoc.unesco.org|dataacceso=11 de xullo de 2022}}</ref>}}</center>
}}
{{Contén texto coreano}}
A '''lingua coreana'''<ref>{{DRAG|coreano}}</ref> ({{small|chamada en [[Corea do Sur]]:}} {{lang|ko|한국어}}, ''hangug-eo''; en {{small|[[Corea do Norte]]:}} {{lang|ko|조선말}}, ''joseommal'') é a [[Lingua materna|lingua nativa]] duns 80 millóns de persoas, na súa maioría de orixe [[pobo coreano|coreana]].{{efn|Calculada a partir de 2020. A poboación combinada de Corea do Norte e do Sur estimada para 2020 era duns 77 millóns.}} É a [[lingua oficial]] e [[lingua nacional|nacional]] tanto de [[Corea do Norte]] como de [[Corea do Sur]] (xeograficamente [[Corea]]), pero durante os últimos 74 anos de división política (e illamento de Corea do Norte), as [[diferenzas norte-sur na lingua coreana|dúas Coreas desenvolveron algunhas diferenzas de vocabulario notables]]. Ademais de nas dúas Corea, o coreano é unha [[lingua minoritaria]] recoñecida en partes da [[República Popular da China|China]], a saber, na [[Jilin|provincia de Jilin]], e concretamente na [[Prefectura autónoma coreana de Yanbian|prefectura de Yanbian]] (연변/延邊)  situada ao sur da provincia de Heilongjiang e no [[condado de Changbai]]. Así mesmo tamén se fala o [[Koryo-saram]]{{efn|Koryo-saram é o nome que usan os coreanos nos [[Estados da antiga Unión Soviética|estados postsoviéticos]] para referirse a si mesmos.}} en partes da illa [[Rusia|rusa]] de [[Sakhalin]] e en zonas da [[Asia Central]].<ref name="Hölzl">{{cite book |url = https://books.google.com/books?id=cC9tDwAAQBAJ&pg=PA25 |title = A typology of questions in Northeast Asia and beyond: An ecological perspective |last = Hölzl |first = Andreas |date = 2018-08-29 |publisher = Language Science Press |isbn = 9783961101023 |page = 25 }}</ref>

O coreano é unha lingua asiática de clasificación controvertida, xa que presenta unhas características que se afastan do resto das linguas. A relación exacta entre o coreano e as [[linguas xapónicas]], sobre todo a [[lingua xaponesa|xaponesa]], non está clara; hai unha longa controversia sobre se as [[Comparación do xaponés e coreano|semellanzas percibidas]] entre as dúas linguas deben ser atribuídas a unha [[relación xenética (lingüística)|orixe común]] ou máis ben á [[converxencia lingüística|mutua influencia]] e a un [[sprachbund]].<ref name="google15">{{cita libro | autor= Jae Jung | year = 2005 | url = https://books.google.com/books?id=rIk52cJ1vDEC&pg=PA15  | title = The Korean language: structure, use and context | publisher = Routledge | page = 15 | isbn = 978-0-415-32802-9 }}.</ref><ref>{{cite book | first1 = Lyle | last1 = Campbell | first2 = Mauricio | last2 = Mixco | year = 2007 | title = A Glossary of Historical Linguistics | url = https://archive.org/details/glossaryofhistor0000camp | publisher = University of Utah Press | contribution = Korean, A language isolate | pages = [https://archive.org/details/glossaryofhistor0000camp/page/7 7], 90–91 | quote = most specialists... no longer believe that the... Altaic groups... are related […] Korean is often said to belong with the Altaic hypothesis, often also with Japanese, though this is not widely supported}}.</ref><ref>{{cite encyclopedia | first = Nam-Kil | last = Kim | year = 1992 | contribution = Korean | title = International Encyclopedia of Linguistics | volume = 2 | pages = 282–86 | quote = scholars have tried to establish genetic relationships between Korean and other languages and major language families, but with little success}}.</ref> A lingua ten algúns parentes [[Lingua morta|extintos]] que, xunto coa [[lingua jeju]] da [[Illa Jeju]] e o propio coreano, forman a familia compacta de [[linguas coreánicas]]. Aínda así, o jeju e o coreano non son [[mutuamente intelixibles]] entre si. Suxírese que a [[Urheimat|patria lingüística]] do coreano está nalgún lugar do [[nordeste da China]] contemporánea.<ref name="Hölzl"/> A xerarquía da sociedade da que procede a lingua inflúe profundamente no idioma, o que dá lugar a un [[Niveis de fala coreana|sistema de niveis de fala]] e a [[Honoríficos coreanos|honoríficos]] indicativos da formalidade de calquera situación. 

O coreano moderno usa o [[alfabeto]] [[hangul]] nos seus escritos (한글; Hangul na Corea do Sur, 조선글; Choson'gul na Corea  do Norte) un sistema fonético desenvolvido durante o [[século XV]] para tal fin, aínda que non se converteu na [[sistema de escrita|escritura primaria]] coreana ata o [[século XX]]. O alfabeto utiliza 24 letras básicas (''jamo'') e 27 letras complexas formadas a partir das básicas. O hangul ao contrario dos kanas xaponeses ([[hiragana]] e [[katakana]]) componse verdadeiramente de consoantes e vogais, formando un alfabeto de feito. Cando se rexistraron por primeira vez os textos históricos, o coreano era só unha [[Comunicación oral|lingua falada]]; todos os rexistros escritos mantíñanse en [[chinés clásico]], que, mesmo cando se fala, é [[intelixibilidade mutua|non intelixible]] para alguén que só fala coreano. Posteriormente, os [[Escrita chinesa|caracteres chineses]] adaptados á lingua coreana, ''[[nanja]]'' 漢字, utilizáronse para escribir o idioma durante a maior parte da historia de Corea e aínda se utilizan de forma limitada en Corea do Sur, sobre todo nas [[humanidades]] e o estudo de textos históricos. 

Desde principios do século XXI, algúns aspectos da cultura coreana estendéronse a outros países a través da globalización e a exportación cultural. Por iso, o interese pola adquisición do idioma coreano (como [[Segunda lingua|lingua estranxeira]]) tamén se xera polas alianzas, a participación militar e a diplomacia duradeira, como entre as relacións [[Relacións Corea do Sur-Estados Unidos|Corea do Sur-Estados Unidos]], as relacións [[Relacións China-Corea do Norte|China-Corea do Norte]] e as relacións [[Relacións Corea do Norte-Rusia|Corea do Norte-Rusia]] desde o final da [[segunda guerra mundial]] e a [[Guerra de Corea]]. Xunto con outros idiomas como o [[Mandarín estándar|chinés]] e o [[Lingua árabe|árabe]], o coreano está clasificado no [[Defense Language Aptitude Battery|nivel de dificultade máximo]] para os angloparlantes polo [[Departamento de Defensa dos Estados Unidos]].

== Historia ==
O coreano moderno descende do [[coreano medio]], que á súa vez descende do [[coreano antigo]], que descende da [[lingua protocoreana]] da que xeralmente se suxire que ten a súa procedencia lingüística ([[Urheimat]]).{{efn|'''''urheimat''''' (do [[lingua alemá|alemá]]: ''ur-'' ‘orixinal’ e ''Heimat'' ‘fogar’, [[alfabeto fonético internacional|IPA]]: {{IPA|[ouʁhajmat]}}) é un termo lingüístico que denota o lugar orixinario dos falantes dunha [[protolingua]].}}<ref name=":02">{{Cita xornal|last=Janhunen|first=Juha|date=2010|title=Reconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia|journal=Studia Orientalia|cita=... hai fortes indicios de que o veciño estado de Baekje (no suroeste) era predominantemente de fala xaponesa ata que foi coreanizado lingüísticamente.|number=108}}</ref><ref>{{cite journal|last=Vovin |first=Alexander |year=2013 |title=From Koguryo to Tamna: Slowly riding to the South with speakers of Proto-Korean |journal=Korean Linguistics |volume=15 |issue=2 |pages=222–240|doi=10.1075/kl.15.2.03vov }}</ref> Whitman (2012) suxire que os protocoreanos, xa presentes no norte de Corea, expandíronse cara ao sur da [[Península de Corea]] en torno ao ano [[-300|300 a.C.]] e conviviron (ou os asimilaron) cos descendentes dos cultivadores xaponeses do [[período da cerámica Mumun]]. Ambos se influíron mutuamente e un efecto fundador posterior diminuíu a variedade interna de ambas as familias lingüísticas.<ref>{{Cita xornal|last=Whitman|first=John|data=2011-12-01 |url=https://thericejournal.springeropen.com/track/pdf/10.1007/s12284-011-9080-0.pdf|title=Northeast Asian Linguistic Ecology and the Advent of Rice Agriculture in Korea and Japan|xornal=Rice|language=en|volume=4|issue=3|pages=149–158|doi=10.1007/s12284-011-9080-0|issn=1939-8433 |data-acceso=9 de setembro do 2022}}</ref>

Desde a [[guerra de Corea]], despois de 70 anos de separación, as [[Diferenzas norte-sur na lingua coreana|diferenzas norte-sur]] desenvolvéronse no coreano estándar, incluíndo variacións na pronuncia e no vocabulario elixido, pero estas pequenas diferenzas pódese atopar en calquera dos [[dialectos coreanos]], que aínda son en gran parte [[Intelixibilidade mutua|mutuamente intelixibles]].
=== Sistemas de escritura ===
[[Ficheiro:The oldest Korean dictionary.jpg|miniatura|esquerda|upright|O dicionario coreano máis antigo (1920)]]
Os [[Escrita chinesa|caracteres chineses]] chegaron a Corea xunto co [[budismo]] durante o período [[Protohistoria|protohistorico]] dos [[Tres Reinos de Corea]] no [[século -I|século I a.C.]] Adaptáronse ao coreano e coñecéronse como [[Hanja|caracteres sinocoreanos]], mantendose como a principal escritura para escribir coreano durante máis dun milenio xunto con varias escrituras fonéticas que se inventaron posteriormente, como a [[escritura idu|idu]], o [[gugyeol]] e o [[hyangchal]]. Principalmente as elites privilexiadas foron educadas para ler e escribir en hanja. Con todo, a maioría da poboación era analfabeta.

No [[século XV]], o rei [[Sejong o Grande]] desenvolveu persoalmente un [[alfabeto|sistema de escritura alfabético]] coñecido hoxe como [[hangul]].<ref>{{cita libro|last1=Kim-Renaud|first1=Young-Key|title=The Korean Alphabet: Its History and Structure|date=1997|publisher=University of Hawaii Press|isbn=9780824817237|page=15|url=https://books.google.com/books?id=nonRl2cerIgC&pg=PA15|data-acceso=12 de setembro do 2022|language=en}}</ref><ref>{{cita web|title=알고 싶은 한글|url=http://www.korean.go.kr/hangeul/setting/002.html|data-acceso=12 de setembro do 2022|website=국립국어원|publisher=National Institute of Korean Language|language=ko}}</ref> Consideraba que o hanja era inadecuado para escribir coreano e que esta era a causa do seu uso tan restrinxido; o hangul foi deseñado para axudar a ler o hanja ou para substituílo por completo. Introducido no documento ''[[Hunminjeongeum]]'' (que significa '''Os sons correctos para a instrución do pobo'''), chamouse ''eonmun'' (escritura coloquial) e estendeuse rapidamente por todo o país para aumentar a alfabetización en Corea. O [[hangul]] era amplamente utilizado por todas as clases coreanas, pero a miúdo era tratado como ''amkeul'' ("escritura para mulleres") e desprezado polas elites privilexiadas, mentres que o [[hanja]] era considerado como ''jinseo'' ("texto verdadeiro"). En consecuencia, os documentos oficiais, durante a [[Dinastía Joseon|era de Joseon]], escribíanse sempre en [[hanja]]. Xa no [[século XVI]] como a maioría da xente non entendía o hanja, os reis coreanos ás veces publicaban avisos públicos totalmente escritos en hangul para todas as clases coreanas, incluídos os campesiños sen educación e os escravos. No [[século XVII]], a clase de elite dos [[yangban]] intercambiaba cartas en hangul cos seus escravos, o que suxire unha alta taxa de alfabetización en [[hangul]] durante a era Joseon.
<ref>{{cita web | url = http://archive.aks.ac.kr/letter/letterViewer.aspx?datauci=G002+LET+KSM-XF.1692.0000-20140430.B0016_9-010 | title = Archive of Joseon's Hangul letters – A letter sent from Song Gyuryeom to slave Guityuk (1692) |data-acceso=12 de setembro do 2022}}</ref>

Na actualidade, o hanja non se utiliza na vida cotiá debido á súa inconveniencia, pero segue sendo importante para os estudos históricos e lingüísticos. Nin Corea do Sur nin Corea do Norte opóñense á aprendizaxe do hanja, aínda que xa non se utiliza oficialmente en Corea do Norte, e o seu uso en Corea do Sur se reserva principalmente para circunstancias específicas, como periódicos, traballos académicos e desambiguación.

== Clasificación lingüística ==
A clasificación da lingua coreana é un tema debatido poi non hai un consenso entre os lingüistas sobre a clasificación da lingua coreana, e por iso é frecuentemente clasificado como [[Linguas illadas|lingua illada]]. O coreano é un membro das [[linguas coreánicas]] xunto coa [[lingua jeju]]. Algúns lingüistas incluírono na [[Familia de linguas|familia]] das [[linguas altaicas]], pero a principal proposta altaica perdeu a maior parte do seu apoio anterior.{{sfnp|Cho|Whitman|2020|pp=11–12}} A [[lingua khitan]] ten varios elementos de vocabulario similares ao coreano que non se atopan noutras [[linguas mongólicas]] ou [[Linguas tungús|tungúsicas]], o que suxire unha influencia coreana no khitan.<ref>{{Cita xornal |last=Vovin |first=Alexander |data=xuño de 2017 |title=Koreanic loanwords in Khitan and their importance in the decipherment of the latter|journal=Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae |volume=70 |issue=2 |pages=207–215 |doi=10.1556/062.2017.70.2.4 |url=http://real.mtak.hu/56022/1/062.2017.70.2.4.pdf |data-acceso=8 setembro do 2022}}</ref>

A hipótese de que o coreano podería estar relacionado coa [[lingua xaponesa]] tivo algúns partidarios debido a algunha superposición de vocabulario e características gramaticais similares que foron elaboradas por investigadores como [[Samuel Martin (lingüista)|Samuel E. Martin]]]<ref>{{harvp|Martin|1966}}, {{harvp|Martin|1990}}</ref> e [[Roy Andrew Miller]].<ref>e.g. {{harvp|Miller|1971}}, {{harvp|Miller|1996}}</ref> En parte, este parentesco lingüístico é negado sobre a base das difíciles relacións históricas entre as dúas nacións, entre elas o imperialismo xaponés.  Comparte tamén partículas idénticas (ga, ka, e), formación gramatical igual: Suxeito-Obxecto-Verbo. O hangugo (lingua coreana) componse de máis diversidade sonora que o nihongo (lingua xaponesa). A pesar de ter numerosos empréstimos do chinés (máis dun 50% do vocabulario), é un consenso entre todos os lingüistas que o chinés e o coreano non teñen parentesco lingüístico. [[Sergei Starostin|Sergei Anatolyevich Starostin]] (1991) atopou preto dun 25% de [[cognado]]s potenciais na [[lista Swadesh|lista de 100 palabras Swadesh]] entre o xaponés e coreano.<ref>{{cita libro |last=Starostin|first=Sergei |url=http://starling.rinet.ru/Texts/Starostin_AP.pdf |title=Altaiskaya problema i proishozhdeniye yaponskogo yazika|publisher=Nauka|ano=1991|lugar=Moscova|language=ru|trans-title=The Altaic Problem and the Origins of the Japanese Language}}</ref> Algúns lingüistas preocupados pola cuestión entre o xaponés e o coreano, entre eles Alexander Vovin, argumentaron que as similitudes indicadas non se deben a ningunha [[relación xenética (lingüística)|relación xenética]], senón máis ben a un efecto de ''[[sprachbund]]'' (unión de linguas) e a fortes préstamos, especialmente do [[coreano antigo]] ao [[xaponés antigo]] occidental.{{sfnp|Vovin|2008}} Un bo exemplo pode ser o ''sàm'' do coreano medio e o ''asá'' xaponés , que significan "[[cánabo]]".<ref>{{harvp|Whitman|1985|p=232}}, tamén atopado en {{harvp|Martin|1966|p=233}}</ref> Esta palabra parece ser un cognado, pero aínda que está ben testemuñada no xaponés antigo occidental e nas [[Linguas ryukyuanas#Clasificación e variedades|linguas ryukyuanas do norte]], no xaponés antigo oriental só aparece en compostos, e só está presente en tres dialectos do [[Linguas ryukyuanas#Clasificación e variedades|grupo de linguas ryukyuanas do sur]]. Ademais, o [[Dobrete (lingüística)|dobrete]] ''wo'' que significa "cáñamo" está testemuñado no xaponés antigo occidental e nas linguas do sur de [[Illas Ryukyu|Ryukyuan]]. Por tanto, é plausible supoñer que se trata dun termo prestado.{{sfnp|Vovin|2008|pp=211–212}} 

Hudson & Robbeets (2020) suxeriu que hai vestixios dun substrato [[Lingua nivkh|pre-nivkh]] en coreano. Segundo a hipótese, as variedades ancestrais do nivkh (tamén coñecidas como amuric) distribuíronse na península coreana antes da chegada dos falantes de coreano.<ref>{{Cita xornal |last1=Hudson |first1=Mark J. |last2=Robbeets |first2=Martine |date=2020 |title=Archaeolinguistic Evidence for the Farming/Language Dispersal of Koreanic |journal=Evolutionary Human Sciences |language=en |volume=2 |at=e52 |doi=10.1017/ehs.2020.49 }}</ref>

A tese do coreano alemán Andre Eckardt , segundo a cal a lingua coreana ata se relaciona coas linguas indoeuropeas , que tivo varios intentos de demostrar a sorprendente semellanza de 500 palabras a primeira vista, xa non é aceptada pola maioría dos estudosos de hoxe.

Os seguintes trazos comúns levan a pensar que o coreano pode incluírse no grupo de linguas altaicas :

# [[harmonía vocálica]] na formación de palabras
# Restrición do sistema consonántico ao comezo dunha palabra
# [[Lingua aglutinante | Aglutinante]]
# falta de alternancia vogal - consoante
# falta de [[Pronome | pronomes]] e [[Pronome relativo | pronomes relativos]] e [[Conxunción (gramática) | conxuncións]]
# Presenza de formas verbais compostas
Non obstante, é difícil estar seguro da clasificación do coreano, aínda hoxe as tres teorías máis acreditadas son as vinculadas ás linguas altaicas , ás linguas xaponesas e a unha lingua illada.
==Gramática==
{{Principal|Gramática coreana}}

O coreano é unha [[lingua aglutinante]]. Tradicionalmente considérase que a lingua coreana ten [[partes do discurso coreano|nove partes do discurso]]. Os modificadores xeralmente preceden ás palabras modificadas e, no caso dos modificadores de verbos, pódense engadir en serie. A estrutura da oración ou a forma básica dunha oración coreana é [[suxeito–obxecto–verbo]] (SOV), pero o ''verbo'' é o único elemento obrigatorio e inamovible e a [[orde das palabras]] é moi flexible, como en outras moitas linguas aglutinantes.

A relación entre un falante/escritor e o seu [[Suxeito (gramática)|suxeito]] e audiencia é primordial na [[gramática coreana]]. A relación entre o falante/escritor e o suxeito referente reflíctese nos ''[[Honra|honoríficos]]''', mentres que a relación entre o falante/escritor e o público reflíctese nos ''[[nivel do discurso coreano|niveis do discurso]]''.
===Honores===
Cando se fala de alguén superior en [[status social|status]], un orador ou escritor adoita utilizar [[substantivo]]s ou terminacións verbais especiais para indicar a superioridade do suxeito. Polo xeral, alguén é superior en status se é un parente maior, un estraño de idade igual ou superior, ou un empregador, profesor, cliente ou similar. Alguén é igual ou inferior en status se é un estraño máis novo, un estudante, un empregado ou similar. Na actualidade, existen terminacións especiais que poden utilizarse en oracións declarativas, interrogativas e imperativas, e tanto en oracións honoríficas como normais.

Os honores na Corea tradicional eran estritamente xerárquicos. Os sistemas de [[caste]]s e estamentos posuían patróns e usos moito máis complexos e estratificados que os actuais. A intricada estrutura do sistema honorífico coreano floreceu na cultura e na sociedade tradicional. Na Corea contemporánea, os honores utilízanse para designar a persoas psicoloxicamente distantes. Tamén se utilizan para designar a persoas de status superior. Por exemplo, as persoas maiores, os profesores e os empresarios.{{sfnp|Sohn|2006}}
===Niveis de fala===
Hai sete [[paradigmas]] verbais ou [[niveis do fala coreana|''niveis do fala'' en coreano]], e cada nivel ten o seu propio conxunto de terminacións verbais que se utilizan para indicar o nivel de formalidade dunha situación.<ref>{{cite book |last= Choo|first=Miho |date=2008 |title=Using Korean: A Guide to Contemporary Usage |publisher=Cambridge University Press |page=3 |isbn=978-1-139-47139-8}}</ref> A diferenza dos [[honoríficos]]-que se usan para mostrar respecto cara ao referente (a persoa á que se fala)-os ''niveis de discurso'' úsanse para mostrar respecto cara á audiencia dun orador ou escritor (a persoa á que se fala). Os nomes dos sete niveis derívanse da forma non honorífica [[Modo imperativo|imperativo]] do verbo {{lang|ko|[[wikt:하다|하다]]}} (''hada'', "do") en cada nivel, ademais do sufixo {{lang|ko|체}} ("che", [[Hanja]]: {{lang|ko|體}}), que significa "estilo".

Os tres niveis de alta cortesía (moi formalmente cortés, formalmente cortés, casualmente cortés) agrúpanse xeralmente como ''jondaenmal'' (존댓말), mentres que os dous niveis de baixa cortesía (formalmente descortés, casualmente descortés) son ''banmal'' (반말) en coreano. Os dous niveis restantes (formalidade neutra con cortesía neutra, formalidade alta con cortesía neutra) non son nin corteses nin descorteses.

Hoxe en día, os falantes de xeracións máis novas xa non se senten obrigados a rebaixar a súa consideración habitual cara ao referente. É frecuente ver aos máis novos dirixirse aos seus parentes maiores con banmal ({{lang|ko|반말}}). Non é unha falta de respecto, senón unha mostra da intimidade e a proximidade da relación entre os dous interlocutores. As transformacións nas estruturas sociais e as actitudes na sociedade actual, que cambia rapidamente, provocaron cambios na forma de falar.{{sfnp|Sohn|2006}}{{page needed|date=January 2022}}
===Xénero===
En xeral, o coreano carece de [[xénero gramatical]]. Como unha das poucas excepcións, o pronome [[terceira persoa do singular]] ten dúas formas diferentes: 그 ''geu'' (masculino) e 그녀 ''geu-nyeo'' (feminino). Antes de que se inventase 그녀 para traducir "ela" ao coreano, 그 era o único pronome de terceira persoa do singular e non tiña xénero gramatical. A súa orixe fai que 그녀 nunca se utilice en coreano falado, senón que apareza só por escrito.

Para comprender mellor as reviravoltas do xénero en coreano, propuxéronse tres modelos de lingua e xénero: o modelo do déficit, o modelo da dominación e o modelo da diferenza cultural. No modelo do déficit, o fala masculina considérase por defecto, e calquera forma de fala que se á parte desa norma (fala feminina) considérase inferior. O modelo de dominación considera que as mulleres carecen de poder por vivir nunha sociedade patriarcal. O modelo da diferenza cultural propón que a diferenza de educación entre homes e mulleres pode explicar as diferenzas nos seus patróns de fala. É importante ter en conta estes modelos para comprender mellor as condicións misóxinas que determinan a forma en que homes e mulleres utilizan a lingua. A falta de xénero gramatical do coreano diferénciao da maioría das linguas europeas. En cambio, as diferenzas de xénero en coreano poden observarse a través da formalidade, a entoación, a elección de palabras, etc.{{sfnp|Cho|2006|p=189}}

Con todo, aínda se poden atopar contrastes máis fortes entre xéneros dentro da fala coreana. Algúns exemplos diso son: (1) o ton máis suave utilizado polas mulleres na fala; (2) unha muller casada que se presenta como a nai ou a esposa de alguén, non co seu propio nome; (3) a presenza de diferenzas de xénero nos títulos e termos ocupacionais (por exemplo, un ''sajang'' é un presidente de empresa, e ''yŏsajang'' é unha presidenta de empresa); (4) as mulleres ás veces utilizan máis preguntas de etiqueta e tons ascendentes nas declaracións, tamén visto na fala dos nenos. {{sfnp|Cho|2006|pp=189–198}}

Entre dúas persoas de status asimétrico na sociedade coreana, a xente tende a salientar as diferenzas de status co fin da solidariedade. Os coreanos prefiren utilizar termos de parentesco antes que calquera outro termo de referencia.<ref>{{cita xornal |last=Kim |first=Minju |title=Cross Adoption of language between different genders: The case of the Korean kinship terms hyeng and enni |xornal=Proceedings of the Fifth Berkeley Women and Language Conference |lugar=Berkeley |publisher=Berkeley Women and Language Group |ano=1999}}</ref> Na sociedade coreana tradicional, as mulleres estiveron durante moito tempo en posicións de desvantaxe. A estrutura social coreana foi tradicionalmente un sistema familiar dominado polo patriarcado que facía fincapé no mantemento da liña familiar. Esa estrutura tendeu a separar as funcións das mulleres das dos homes.<ref>{{cita xornal |last=Palley |first=Marian Lief |title=Women's Status in South Korea: Tradition and Change |url=https://archive.org/details/sim_asian-survey_1990-12_30_12/page/1136 |journal=Asian Survey |volume=30  |number=12 |date=December 1990 |pages=1136–1153|doi=10.2307/2644990 |jstor=2644990 }}</ref>

Cho e Whitman (2019) explican que as diferentes categorías como masculino e feminino nas condicións sociais inflúen nos trazos do coreano. O que lles chamou a atención foi a palabra ''jagi'' (자기). Antes de explicar a palabra ''jagi'', hai que distinguir claramente que ''jagi'' pode utilizarse en diversas situacións, non todas significan o mesmo, senón que dependen do contexto. A solidariedade e os afectos variables paralelos moven a convención do estilo da fala, especialmente os termos de dirección que Jagi (자기 'ti') xurdiu como un pronombre de segunda persoa específico de xénero utilizado polas mulleres. Con todo, os mozos coreanos utilizan a palabra ''jagi'' para referirse aos seus amantes ou cónxuxes independentemente do xénero. Entre as mulleres de mediana idade, a palabra ''jagi'' utilízase ás veces para chamar a alguén próximo.

A actitude predominante da sociedade coreana cara ao home en público (fóra de casa) e a muller en privado segue existindo hoxe en día. Por exemplo, a palabra para ''marido'' é ''bakkat-yangban'' (바깥양반 'fóra' 'nobre'), pero un marido presenta á súa muller como ''an-saram'' (안사람 'dentro' 'persoa'). Tamén na terminoloxía de parentesco, ''nós'' (외 'exterior' ou 'incorrecto') engádese para os avós maternos, creando ''oe-harabeoji'' e ''oe-hal-meoni'' (외할아버지, 외할머니 'avó e avoa'), o que revela léxicos diferentes para homes e mulleres e unha sociedade patriarcal. Ademais, nas interrogativas a un destinatario de igual ou inferior status, os homes coreanos tenden a usar ''haennya'' (했냐? 'fíxoo?')' en masculino agresivo, pero as mulleres usan ''haenni'' (했니? 'fíxoo?')' como expresión suave.{{sfnp|Brown|2015}} Con todo, hai excepcións. A sociedade coreana utilizaba as terminacións interrogativas ''-ni'' (니) e ''-nya'' (냐), a primeira predominante entre mulleres e homes até hai unhas décadas. De feito, o ''-nya'' (냐) era característico dos dialectos [[Jeolla]] e [[Chungcheong]]. Con todo, desde a década de 1950, un gran número de persoas trasladáronse a Seúl desde Chungcheong e Jeolla, e empezaron a influír na forma de falar dos homes. Recentemente, as mulleres tamén utilizaron o ''-nya'' (냐). En canto ao ''-ni'' (니), adoita usarse cara á xente para ser cortés mesmo con alguén non próximo ou máis novo. En canto a ''-nya'' (냐), utilízase principalmente cos amigos íntimos, independentemente do sexo.

Como no caso de «actor» e «actriz», tamén é posible engadir un prefixo de xénero para dar énfase: ''biseo'' (비서 'secretaria') combínase ás veces con ''yeo'' (여 'muller') para formar ''yeo-biseo'' (여비서 'muller secretaria'); namja'' (남자 'home') a miúdo engádese a ''ganhosa'' (간호사 'enfermeira') para formar ''namja-ganhosa'' (남자간호사 'enfermeiro').<ref>{{Cita xornal |last=Song |first=Sooho |date=2022 |title=Analysis of Gender Pronoun Errors in Korean Speakers' English Speech |url=http://journal.kate.or.kr/wp-content/uploads/2022/03/v77_1_02.pdf |xornal=English Teaching |volume=77 |issue=1 |páxinas=7–8 |doi=10.15858/engtea.77.1.202203.21  |data-acceso=27 de agosto do 2024 |archive-date=21 de decembro de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231221211809/http://journal.kate.or.kr/wp-content/uploads/2022/03/v77_1_02.pdf }}</ref>

Outra diferenza crucial entre homes e mulleres é o ton e a altura da voz e como afectan á percepción da cortesía. Os homes aprenden a utilizar un ton de voz grave e autoritario; na cultura coreana, unha voz máis grave asóciase con ser máis cortés. Ademais dos finais de discurso deferentes que se utilizan, os homes son vistos como máis educados, así como imparciais e profesionais. Mentres que as mulleres que utilizan un ton ascendente xunto con ''-eu'' (요) non son percibidas como tan educadas como os homes. O ''-eu'' (요) tamén indica inseguridade xa que a terminación ten moitos prefixos que indican inseguridade e interrogación mentres que a terminación deferente non ten prefixos que indiquen inseguridade. A terminación ''-hamnida'' (합니다) é a forma máis cortés e formal de Corea, e a terminación ''-eu'' (요) é menos cortés e formal, o que reforza a percepción das mulleres como menos profesionais.{{sfnp|Brown|2015}}{{sfnp|Cho|2006|pp=193-195}}

==Vocabulario==
O núcleo do vocabulario coreano componse de palabras ''nativas coreanas''. Con todo, unha proporción significativa do vocabulario, especialmente as palabras que denotan ideas abstractas, son [[Vocabulario sino-coreano|palabras ''sino-coreanas'']] (de orixe chinesa).<ref name="Sohn">{{harvp|Sohn|2001|loc=Section 1.5.3 "Korean vocabulary", pp. 12–13}}</ref> En moita menor medida, algunhas palabras tamén se tomaron prestadas do [[lingua mongol|mongol]] e outras linguas.{{sfnp|Lee|Ramsey|2011|p=6}} Os préstamos máis recentes están dominados polo inglés.

O [[Diferenzas norte-sur na lingua coreana|vocabulario norcoreano]] mostra unha tendencia para preferir o coreano nativo sobre o chinés-coreano ou os préstamos estranxeiros, especialmente cos recentes obxectivos políticos que pretenden eliminar as influencias estranxeiras da lingua coreana en [[Corea do Norte]]. Nos primeiros anos, o [[Goberno de Corea do Norte|goberno norcoreano]] tentou eliminar as palabras sino-coreanas. En consecuencia, o coreano do sur pode ter varios préstamos chinés-coreanos ou estranxeiros que non están no coreano do norte.

{| class="wikitable floatright"
! rowspan="2" | Números
! colspan="2" | [[Vocabulario sino-coreano|Cardeais sino-coreano]] 
! colspan="2" | Cardeais nativos coreanos
|-
! [[Hangul]]
! [[Romanización revisada do coreano|Romanización]]
! [[Hangul]]
! [[Romanización (lingüística)|Romanización]]
|-
| [[Un|1]]
| {{lang|ko|일}}
| ''il''
| {{lang|ko|하나}}
| ''hana''
|-
| [[Dous|2]]
| {{lang|ko|이}}
| ''i''
| {{lang|ko|둘}}
| ''dul''
|-
| [[Tres|3]]
| {{lang|ko|삼}}
| ''sam''
| {{lang|ko|셋}}
| ''set''
|-
| [[Catro|4]]
| {{lang|ko|사}}
| ''sa''
| {{lang|ko|넷}}
| ''net''
|-
| [[Cinco|5]]
| {{lang|ko|오}}
| ''o''
| {{lang|ko|다섯}}
| ''daseot''
|-
| [[seis|6]]
| {{lang|ko|육}}, {{lang|ko|륙}}
| ''yuk'', ''ryuk''
| {{lang|ko|여섯}}
| ''yeoseot''
|-
| [[Sete|7]]
| {{lang|ko|칠}}
| ''chil''
| {{lang|ko|일곱}}
| ''ilgop''
|-
| [[Oito|8]]
| {{lang|ko|팔}}
| ''pal''
| {{lang|ko|여덟}}
| ''yeodeol''
|-
| [[Nove|9]]
| {{lang|ko|구}}
| ''gu''
| {{lang|ko|아홉}}
| ''ahop''
|-
| [[Dez|10]]
| {{lang|ko|십}}
| ''sip''
| {{lang|ko|열}}
| ''yeol''
|}
=== Sino-coreano ===

O vocabulario sino-coreano consta de:
* [[Préstamo lingüístico|palabras prestadas directamente]] do [[chinés escrito]], e
* compostos acuñados en Corea ou Xapón e lidos usando a lectura sino-coreana de [[Escrita chinesa|caracteres chineses]].

Por tanto, do mesmo xeito que outras palabras, o coreano ten [[Números coreanos|dous conxuntos de sistemas numéricos]]. O inglés é similar, xa que ten palabras nativas do inglés e equivalentes en latín como ''water-aqua'', ''fire-flame'', ''sea-marine'', ''two-dual'', ''sun-solar'', ''star-stellar''. Con todo, a diferenza do inglés e o latín, que pertencen á mesma familia de [[linguas indoeuropeas]] e gardan certo parecido, o coreano e o chinés non están [[Relación xenética (lingüística)|relacionados xeneticamente]] e os dous conxuntos de palabras coreanas difiren completamente entre si. Todos os [[morfema]]s sino-coreanos son [[lingua monosilábica|monosilábicos]] como no chinés, mentres que os morfemas nativos coreanos poden ser polisilábicos. As palabras sino-coreanas importáronse deliberadamente xunto cos correspondentes caracteres chineses para unha lingua escrita e supoñíase que todo se escribiría en hanja, para que a coexistencia do sino-coreano fose máis completa e sistemática que a das palabras latinas en inglés.

A proporción exacta do vocabulario sino-coreano é un asunto a debate. Sohn en 2001 afirmou que era unha proporción do 50-60%.<ref name="Sohn" /> En 2006 o mesmo autor dá unha estimación aínda maior ata 65%.{{sfnp|Sohn|2006|p=5}} Porén, Jeong Jae-do, un dos compiladores do dicionario ''Urimal Keun Sajeon'', asegura que a proporción non é tan alta. Sinala que os dicionarios coreanos compilados durante o [[Ocupación xaponesa de Corea|período colonial xaponés]] inclúen moitas palabras sino-coreanas non usadas. Na súa estimación, a proporción de vocabulario sino-coreano na lingua coreana podería ser tan baixa como do 30%.<ref>{{Cita novas|last=Kim|first=Jin-su|date=2009-09-11|script-title=ko:우리말 70%가 한자말? 일제가 왜곡한 거라네|language=ko|trans-title=É o 70% do coreano chinés? Distorsión do imperio xaponés|periodical=The Hankyoreh|url=http://www.hani.co.kr/arti/culture/religion/376204.html|data-acceso=12 de setembro do 2022|data-arquivo=11 de outubro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20171011114508/http://www.hani.co.kr/arti/culture/religion/376204.html|url-morta=yes}} O dicionario mencionado é {{Cita libro|ano=1992|script-title=ko:우리말 큰 사전|lugar=Seul|editorial=Hangul Hakhoe|oclc=27072560}}</ref>

== Aspectos históricos, sociais e culturais ==
A denominación do idioma difire segundo refirámonos ao utilizado en [[Corea do Norte]] ou en [[Corea do Sur]]. En [[Corea do Sur]] adóitaselle chamar {{coreano|''Hangugeo''|hangul=한국어|hanja=韓國語}} ou {{coreano|''Hangugmal''|hangul=한국말}}. En contextos oficiais ou cultos refírense moito á lingua como {{coreano|''gugeo''|hangul=국어|hanja=國語}} que significa «lingua do país». Coloquialmente óese tamén {{coreano|''urimal''|hangul=우리말}} que literalmente significa «o noso idioma». En [[Corea do Norte]] prefírese a denominación {{coreano|''Chosŏnmal''|hangul=조선말|rr=Joseonmal|dialecto=norte}} aínda que tamén se oe {{coreano|''urimal''|hangul=우리말|dialecto=norte}}. O estándar de Corea do Norte baséase na fala da capital [[Pyongyang]], mentres que no sur o estándar baséase na fala de [[Seúl]]. As diferenzas entre os dialectos do norte e do sur son máis ou menos equivalentes ás que se achan entre o español de [[España]] e o de [[Hispanoamérica]], a diferenza máis grande é a postura ante [[neoloxismo]]s; en Corea do Norte tenden a adaptar os conceptos con palabras coreanas e en Corea do Sur prefiren adoptar as palabras do inglés.
==Distribución xeográfica==
[[Ficheiro:AH1sign-Daegu,Korea.jpg|miniatura|upright|Sinal de estrada en coreano e inglés, [[Daegu]], Corea do Sur]]
O coreano é falado polos [[pobo coreano|coreanos]] tanto en Corea do Sur como en Corea do Norte, e pola [[diáspora coreana]] en moitos países, incluíndo a [[República Popular da China]], os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[Xapón]] e [[Rusia]]. Actualmente, o coreano é a cuarta [[lingua estranxeira]] máis popular na China, despois do inglés, o xaponés e o ruso.{{sfnp|Sohn|2001|p=6}} Nestes estados existen minorías de fala coreana, pero debido a [[asimilación cultural]] nos países de acollida, non todos os coreanos étnicos saben falalo con soltura nativa.
===Estado oficial===
O coreano é o [[lingua oficial]] de Corea do Sur e Corea do Norte. Tamén é, xunto co [[Mandarín|chinés mandarín]], unha das dúas linguas oficiais da [[prefectura autónoma coreana de Yanbian]] da China. 

Na Corea do Norte, o organismo regulador é o Instituto da Lingua da Academia de Ciencias Sociais ({{lang|ko|사회과학원 어학연구소; 社會科學院語學硏究所}}, ''Sahoe Gwahagweon Eohag Yeonguso''). Na Corea do Sur, o organismo regulador do coreano é o [[Instituto Nacional da Lingua Coreana]], con sede en Seúl, que foi creado por decreto presidencial o 23 de xaneiro de 1991.

Segundo a [[Encyclopædia Britannica|Enciclopedia Británica]], o coreano é falado por máis de 75 millóns de persoas no mundo. Os cinco países con maior número de falantes son:<ref>{{Cita web|url=http://www.britannica.com/topic/Korean-language|páxina-web=Britannica|título=Korean language - History, Characteristics, & Facts|data-acceso=26 de febreiro de 2021}}</ref>
{| class="wikitable"
!País
!Número de falantes
|-
|{{KOR}}
|48 000 000
|-
|{{PRK}}
|25 000 000
|-
|{{CHN}}
|2 000 000
|-
|{{USA}}
|1 000 000
|-
|{{JPN}}
|500 000
|}
===Instituto King Sejong===
Establecida en virtude do artigo 9, apartado 2, da Lei marco da lingua nacional, a Fundación do Instituto King Sejong<ref>{{Cite web|title=세종학당) (Instituto King Sejong)|url=https://iks.ulpgc.es/bienvenidos/ |data-acceso= 23 de setembro do 2022}}</ref> é unha institución pública creada para coordinar o proxecto do goberno de propagación da lingua e cultura coreanas; tamén apoia o Instituto King Sejong, que é a rama da institución no exterior. O Instituto King Sejong foi creado en resposta a:

* un aumento da demanda de educación en lingua coreana;
* un rápido aumento da educación en lingua coreana grazas á difusión da cultura (''[[Onda coreana|hallyu]]''), o aumento de matrimonios internacionais, a expansión das empresas coreanas nos mercados estranxeiros e a aplicación do sistema de licenzas de emprego;
* a necesidade dunha institución educativa en lingua coreana sancionada polo goberno;
* a necesidade de apoio xeral para a educación en coreano no exterior baseada nun programa exitoso de educación na lingua doméstica.
=== Instituto TOPIK de Corea ===
O Instituto [[Proba de competencia coreana|TOPIK]] de Corea é un centro educativo permanente afiliado a unha variedade de universidades coreanas en Seúl, Corea do Sur, cuxo obxectivo é promover a lingua e a cultura coreanas, apoiar o ensino coreano local a nivel internacional e facilitar os intercambios culturais.

O instituto compárase ás veces con organizacións de promoción da lingua e da cultura como o [[Instituto Rei Sejong]]. Non obstante, a diferenza desa organización, o Instituto TOPIK de Corea opera dentro de universidades e facultades establecidas en todo o mundo, proporcionando materiais educativos. En países de todo o mundo, as embaixadas e os centros culturais coreanos (한국문화원) administran os exames TOPIK.<ref>{{Cita web|título=TOPIK {{!}} iSeodang Korean Language Center|url=https://iseodang.com/topik/|data-acceso=14 de outubro do 2022|lingua=en-US|data-arquivo=21 de outubro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201021164209/https://iseodang.com/topik/|url-morta=yes}}</ref>

== Notas ==
{{Listaref|group=lower-alpha}}
;Referencias
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{InterWiki|code=ko}}
=== Bibliografía ===
{{refbegin|26em}}
* {{cita libro |apelido1 = Argüelles |nome1 = Alexander |author1-link = Alexander Argüelles |apelido2=Kim |nome2 = Jong-Rok |ano=2000 |título = A Historical, Literary and Cultural Approach to the Korean Language |lugar = Seul, corea do Sur |publisher = Hollym }}
* {{cita libro |apelido1 = Argüelles |nome1 = Alexander |author1-link = Alexander Argüelles |apelido2 = Kim |nome2 = Jongrok |ano = 2004 |título = A Handbook of Korean Verbal Conjugation |lugar = Hyattsville, Maryland |publisher = Dunwoody Press }}
* {{cita libro |apelido = Argüelles |nome = Alexander |author-link = Alexander Argüelles |ano=2007 |título = Korean Newspaper Reader |lugar = Hyattsville, Maryland |publisher = Dunwoody Press }}
* {{cita libro |apelido = Argüelles |nome = Alexander |author1-link = Alexander Argüelles |ano=2010 |título = North Korean Reader |lugar = Hyattsville, Maryland |publisher = Dunwoody Press }}
* {{cite journal |apelido = Brown |nome = L. |ano=2015 |título = Expressive, Social and Gendered Meanings of Korean Honorifics |journal = Korean Linguistics |volume=17 |issue=2 |pages = 242–266 |doi = 10.1075/kl.17.2.04bro }}
* {{cita libro |apelido = Chang |nome = Suk-jin |título = Korean |lugar = Philadelphia |publisher = John Benjamins Publishing Company |ano=1996 |isbn = 978-1-55619-728-4 }} (Volume 4 of the ''London Oriental and African Language Library'').
* {{cita libro |apelido = Cho |nome = Young A. |chapter = Gender Differences in Korean Speech |título = Korean Language in Culture and Society |editor= Ho-min Sohn |publisher = University of Hawaii Press |ano = 2006 |page = 189 }}
* {{cita libro |apelido1 = Cho |nome1 = Sungdai |apelido2 = Whitman |nome2 = John |título = Korean: A Linguistic Introduction |publisher = Cambridge University Press |ano = 2020 |isbn = 978-0-521-51485-9 }}
* {{cita libro |apelido = Hulbert |nome = Homer B. |ano=1905 |título = A Comparative Grammar of the Korean Language and the Dravidian Dialects in India |lugar = Seoul }}
* {{cita libro |apelido1 = Lee |nome1 = Ki-Moon |apelido2 = Ramsey |nome2 = S. Robert |título = A History of the Korean Language |url = https://archive.org/details/historyofkoreanl0000yiki |ano = 2011 |publisher = [[Cambridge University Press]] |isbn = 978-0-521-66189-8 }}
* {{cite journal |apelido = Martin |nome = Samuel E. |ano=1966 |título = Lexical Evidence Relating Japanese to Korean |journal = Language |volume=42 |issue=2 |pages = 185–251 |doi = 10.2307/411687 |jstor=411687 }}
* {{cita libro |apelido = Martin |nome = Samuel E. |ano=1990 |chapter = Morphological clues to the relationship of Japanese and Korean |editor = Baldi Philip |editor-link = Philip Baldi |título = Linguistic Change and Reconstruction Methodology |series = Trends in Linguistics: Studies and Monographs |volume=45 |pages=483–509 }}
* {{cita libro |apelido = Martin |nome = Samuel E. |título = A Reference Grammar of Korean: A Complete Guide to the Grammar and History of the Korean Language – 韓國語文法總監 |publisher=[[Tuttle Publishing]] |isbn = 978-0-8048-3771-2 |ano = 2006 }}
* {{cita libro |apelido=Miller |nome = Roy Andrew |ano=1971 |título = Japanese and the Other Altaic Languages |url=https://archive.org/details/japaneseotheralt0000mill |lugar = Chicago, IL |publisher = University of Chicago Press |isbn = 0-226-52719-0 }}
* {{cita libro |apelido = Miller |nome = Roy Andrew |ano=1996 |título= Languages and History: Japanese, Korean and Altaic |lugar = Oslo, Noruega |publisher = Institute for Comparative Research in Human Culture |isbn=974-8299-69-4 }}
* {{cite journal |apelido = Ramstedt |nome = G. J. |ano=1928 |título = Remarks on the Korean language |journal = Mémoires de la Société Finno-Ougrienne |volume=58 }}
* {{cita libro |apelido=Rybatzki |nome=Volker |ano=2003 |chapter = Middle Mongol |editor=Juha Janhunen  |título = The Mongolic languages |url=https://archive.org/details/mongoliclanguage00janh |lugar = Londres, Inglaterra |publisher = Routledge |isbn=0-7007-1133-3 |pages=[https://archive.org/details/mongoliclanguage00janh/page/n77 47]–82 }}
* {{cita libro |apelido1=Starostin |nome1 = Sergei A. |apelido2=Dybo |nome2 = Anna V. |apelido3 = Mudrak |nome3 = Oleg A. |ano=2003 |título = Etymological Dictionary of the Altaic Languages |lugar = Leiden, South Holland |publisher = Brill Academic Publishers |isbn = 90-04-13153-1 }} In 3 volumes.
* {{cita libro |apelido=Sohn |nome = Ho-Min |título = The Korean Language |url = https://books.google.com/books?id=Sx6gdJIOcoQC |publisher = Cambridge University Press |lugar = Cambridge, Inglaterra |isbn = 978-0521369435 |ano=2001 |orig-year=1999 }}
* {{cita libro |apelido = Sohn |nome = Ho-Min |título = Korean Language in Culture and Society |publisher = Twayne Publishers |lugar = Boston, MA |ano = 2006 |isbn = 978-0-8248-2694-9 }}
* {{cita libro |apelido=Song |nome = J.-J. |ano=2005 |título = The Korean Language: Structure, Use and Context |lugar = Londres, Inglaterra |publisher=Routledge }}
* {{cita libro |apelido = Trask |nome = R. L. |ano=1996 |título = Historical linguistics |publisher=Hodder Arnold }}
* {{cita libro |apelido=Vovin |nome = Alexander |ano=2010 |título = Koreo-Japonica: A Re-evaluation of a Common Genetic Origin |lugar = Honolulu, HI |publisher = University of Hawai'i Press }}
* {{cite thesis |apelido = Whitman |nome = John B. |ano=1985 |degree = PhD |título = The Phonological Basis for the Comparison of Japanese and Korean |lugar = Cambridge, MA |institution = Harvard University }} Unpublished Harvard University PhD dissertation.
* {{cita libro |apelido1=Yeon |nome1=Jaehoon |nome2=Lucien |apelido2=Brown |ano=2011 |título = Korean: A Comprehensive Grammar |lugar = Londres, Inglaterra |publisher = Routledge }}
{{Refend}}

=== Outros artigos ===
* [[Wikipedia en coreano]]
* [[Coreano medio]]
* [[Dialectos coreanos]]
* [[Lingua jeju]]

=== Ligazóns externas ===
* [https://web.archive.org/web/20120621214404/http://sys.uvigo.es/ldm/Koreano/Inicio Introdución á lingua coreana] na web ''Linguas do mundo e tipoloxía lingüística'', da [[Universidade de Vigo]].
* [http://www.wright-house.com/korean/korean-linguistics-origins.html Linguistic and Philosophical Origins of the Korean Alphabet (Hangul)] {{en}}
* [http://korean.sogang.ac.kr/ Sogang University free online Korean language and culture course]{{en}}
* [https://www.livelingua.com/fsi-korean-course.php U.S. Foreign Service Institute Korean basic course]{{en}}
* [http://www.asianreadings.com/introduction asianreadings.com], Lecturas coreanas con indicacións de paso.{{en}}
* [http://www.muturzikin.com/cartesasie/16.htm Mapa lingüístico de Corea].
* [http://dongsa.net/ dongsa.net], Ferramenta de conxugación de verbos coreanos.{{en}}
* [https://web.archive.org/web/20180809000215/http://www.hanja.me/ Hanja Explorer], unha ferramenta para visualizar e estudar o vocabulario coreano.{{en}}

{{Control de autoridades}}

{{ORDENAR:Coreano}}
[[Categoría:Lingua coreana| ]]
[[Categoría:Linguas illadas]]
[[Categoría:Linguas coreánicas]]
[[Categoría:Linguas da China]]
[[Categoría:Linguas de Corea do Norte]]
[[Categoría:Linguas de Corea do Sur]]
[[Categoría:Linguas do Xapón]]
[[Categoría:Linguas aglutinantes]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Lingua e literatura)]]