Ver o código fonte de "Táboa periódica dos elementos"

{{1000}}
{{artigo de calidade}}
[[Ficheiro:Simple Periodic Table Chart.svg|miniatura|upright=2|lang=gl]]

A '''táboa periódica dos elementos''' é unha disposición en formato de táboa dos [[elementos químicos]], ordenados polo seu [[número atómico]], [[configuración electrónica]] e [[propiedades químicas]] recorrentes. Esta ordenación presenta unhas tendencias periódicas, como por exemplo a presenza de elementos semellantes na mesma columna. Presenta tamén catro [[bloque da táboa periódica|bloques]] con propiedades químicas semellantes. As filas da táboa denomínanse [[período da táboa periódica|períodos]], mentres que as columnas chámanse [[grupo da táboa periódica|grupos]]. Seis destes grupos teñen nomes xeralmente aceptados ademais de números; por exemplo, os elementos do grupo 17 son os [[halóxenos]] e os do grupo 18 os [[gases nobres]]. A táboa periódica pode utilizarse para derivar relacións entre as propiedades dos elementos e predicir as propiedades de novos elementos aínda non descubertos ou obtidos de maneira sintética. A táboa fornece un marco de traballo útil para a análise dos comportamentos químicos, e o seu uso é estendido dentro da [[química]] e outras ciencias.

O químico ruso [[Dmitri Mendeleiev]] publicou a primeira táboa periódica notable no ano [[1869]]. Mendeleiev desenvolveu esta táboa para ilustrar tendencias periódicas nas propiedades dos elementos que se coñecían ata entón. Tamén [[elementos preditos por Mendeleiev|predixo]] algunhas propiedades de elementos aínda non coñecidos naquel entón que encherían os ocos na súa táboa, e a maioría destas predicións resultaron ser correctas cando se descubriron posteriormente os elementos en cuestión. A táboa periódica de Mendeleiev foise expandindo e refinando a medida que se foron [[descubrimento dos elementos químicos|descubrindo novos elementos]] e se desenvolveron novos modelos teóricos para explicar os comportamentos químicos.

Tódolos elementos dende o número atómico 1 ([[hidróxeno]]) ata o 118 ([[oganesson]]) foron descubertos ou obtidos sinteticamente, os últimos catro deles ([[nihonio]], [[moscovio]], [[ténnesso]] e oganesson) confirmados pola [[IUPAC|Unión Internacional de Química Pura e Aplicada]] (IUPAC) no ano 2015 e nomeados oficialmente en 2016, completándose con estes as primeiras sete filas da táboa periódica. Os primeiros 94 elementos existen de forma natural, malia que algúns deles só se atopan en cantidades moi pequenas de forma natural e foron obtidos de maneira sintética en laboratorios antes de ser descubertos na natureza. Os elementos de número atómico dende o 95 ata o 118 só foron obtidos sinteticamente en laboratorios ou [[reactores nucleares]].

== Táboa ==
{{Táboa periódica grande}}
Cada elemento químico ten un [[número atómico]] único (''Z'') que representa o número de [[protón]]s no seu [[núcleo atómico|núcleo]]. A maioría de elementos teñen números de [[neutrón]]s diferenciados entre distintos átomos, recibindo estas variantes o nome de [[isótopo]]s. Por exemplo, o [[carbono]] ten tres isótopos de ocorrencia natural: tódolos seus átomos teñen seis protóns e a maioría teñen seis neutróns tamén, pero ó redor do 1% ten sete neutróns, e unha fracción moi pequena ten oito neutróns.<ref>{{Cita publicación periódica| title=Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report) | first1=J.| last1=Meija| first2=T. B.| last2=Coplen| displayauthors=1| journal=Pure Appl. Chem.| volume=88 | issue=3 | pages=265-91 | doi=10.1515/pac-2015-0305 | year=2016 | ISSN=0033-4545}}</ref> Os isótopos nunca se indican de forma separada na táboa periódica, senón agrupados baixo un único elemento. Os elementos sen isótopos estables presentan a masa atómica dos seus isótopos máis estables entre parénteses.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|pp=24–27}}

Na táboa periódica estándar os elementos lístanse en orde crecente de número atómico. Comézase unha nova fila ([[período da táboa periódica|período]]) cando unha nova [[capa electrónica]] ten o seu primeiro [[electrón]]. As columnas ([[grupo da táboa periódica|grupos]]) determínanse pola [[configuración electrónica]] do átomo, polo que os elementos co mesmo número de electróns nunha subcapa particular entran dentro da mesma columna. Os elementos con [[propiedades químicas]] semellantes adoitan entrar no mesmo grupo da táboa periódica, malia que no [[bloque da táboa periódica|bloque f]], e en certa medida no bloque d, os elementos do mesmo período tenden a ter propiedades semellantes tamén. Por mor disto, resulta relativamente sinxelo predicir as propiedades químicas dun elemento coñecendo as propiedades dos elementos do seu arredor.{{sfn|Gray|2009|p=6}}

A data de 2017 a táboa periódica tiña 118 elementos confirmados, dende o elemento 1 ([[hidróxeno]]) ata o 118 ([[oganesson]]). Os elementos 113, 115, 117 e 118, os de descubrimento máis recente, foron confirmados oficialmente pola [[Unión Internacional de Química Pura e Aplicada]] (IUPAC) en decembro de 2015. A IUPAC anunciou os nomes e símbolos propostos para estes elementos, [[nihonio]] (Nh), [[moscovio]] (Mc), [[ténnesso]] (Ts) e oganesson (Og), en xuño de 2016 e fixéronse oficiais en novembro de 2016,<ref>{{Cita web|url=http://www.cnn.com/2016/06/08/health/periodic-table-new-elements-names/index.html|title=New elements on the periodic table are named|first=Ashley|apelidos=Strickland|website=[[CNN]]|access-date=11 de xuño de 2016|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160610215843/http://www.cnn.com/2016/06/08/health/periodic-table-new-elements-names/index.html|archivedate=10 de xuño de 2016|df=dmy-all}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://iupac.org/discovery-and-assignment-of-elements-with-atomic-numbers-113-115-117-and-118/|title=Discovery and assignment of elements with atomic numbers 113, 115, 117 and 118|publisher=[[IUPAC]]|date=30 de decembro de 2015|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160613223413/http://iupac.org/discovery-and-assignment-of-elements-with-atomic-numbers-113-115-117-and-118/|archivedate=13 de xuño de 2016|df=dmy-all|data-acceso=19 de decembro de 2017}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/06/09/481410462/hello-nihonium-scientists-name-4-new-elements-on-the-periodic-table|title=Hello, Nihonium. Scientists Name 4 New Elements On The Periodic Table|website=NPR.org|access-date=11 de xuño de 2016|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160610204247/http://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/06/09/481410462/hello-nihonium-scientists-name-4-new-elements-on-the-periodic-table|archivedate=10/06/2016|df=dmy-all}}</ref> completándose con estes as primeiras sete filas da táboa periódica.<ref name="Kemsley"/><ref>{{Cita web|url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-35220823|title=Chemistry: Four elements added to periodic table|work=[[BBC|BBC News]]|date=4 de xaneiro de 2016|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160104125144/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-35220823|archivedate=04 de xaneiro de 2016|df=dmy-all|data-acceso=19 de decembro de 2017}}</ref><ref>{{Cita web|first=Nicholas|last=St. Fleur|url=https://www.nytimes.com/2016/12/01/science/periodic-table-new-elements.html?rref=collection%2Fsectioncollection%2Fscience&action=click&contentCollection=science&region=rank&module=package&version=highlights&contentPlacement=1&pgtype=sectionfront|title=Four New Names Officially Added to the Periodic Table of Elements|work=[[New York Times]]|date=1 de decembro de 2016|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170814221055/https://www.nytimes.com/2016/12/01/science/periodic-table-new-elements.html?rref=collection%2Fsectioncollection%2Fscience&action=click&contentCollection=science&region=rank&module=package&version=highlights&contentPlacement=1&pgtype=sectionfront|archivedate=14 de agosto de 2017|df=dmy-all|data-acceso=19 de decembro de 2017}}</ref>

Os primeiros 94 elementos danse de forma natural, mentres que os 24 restantes, dende o [[americio]] ata o oganesson (95–118) so poden obterse sinteticamente en laboratorios. Dos 94 elementos de ocorrencia natural, 83 son [[elemento primitivo|primitivos]] e 11 danse só en cadeas de decaemento doutros elementos primitivos.{{sfn|Emsley|2011}} Non se observou nunca ningún elemento máis pesado que o [[einsteinio]] (elemento 99) en cantidades macroscópicas na súa forma pura, sucedendo o mesmo para o [[ástato]] (elemento 85). O [[francio]] (elemento 87) só foi fotografado en forma de luz emitida dende cantidades microscópicas.<ref>{{Cita libro| title = The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements| editor1-last = Morss| editor1-first=L. R.|editor2-first = N. M.|editor2-last = Edelstein| editor3-last = Fuger|editor3-first = J.| last = Silva|first = Robert J.| chapter = Fermium, Mendelevium, Nobelium and Lawrencium| publisher = Springer Science+Business Media| year = 2006| isbn = 1-4020-3555-1| location = Dordrecht| edition = 3ª}}</ref>

== Métodos de agrupamento ==

=== Grupos ===
{{AP|Grupo da táboa periódica}}
Un grupo ou familia da táboa periódica é cada unha das columnas verticais da táboa. Os grupos adoitan ter tendencias periódicas máis significativas que os períodos e os bloques. As teorías [[mecánica cuántica|mecánico cuánticas]] modernas sobre a estrutura atómica explican as tendencias dos grupos propoñendo que os elementos dentro do mesmo grupo xeralmente teñen a mesma [[configuración electrónica]] na súa [[capa de valencia]].{{sfn|Scerri|2007|p=24}} Consecuentemente, os elementos do mesmo grupo tenden a ter unha química compartida e exhiben unha clara tendencia nas propiedades cun número atómico crecente.<ref>{{Cita libro |last=Messler|first=R. W.|title=The essence of materials for engineers|year=2010|publisher=Jones & Bartlett Publishers|location=Sudbury, MA|isbn=0-7637-7833-8|page=32}}</ref> Porén, nalgunhas partes da táboa periódica como o bloque d e o bloque f, as semellanzas horizontais poden ser tan importantes ou incluso máis pronunciadas que as semellanzas verticais.<ref>{{Cita libro |last=Bagnall|first=K. W.|year=1967|contribution=Recent advances in actinide and lanthanide chemistry|title=Advances in chemistry, Lanthanide/Actinide chemistry|volume=71|pages=1–12|publisher=American Chemical Society|doi=10.1021/ba-1967-0071|editor1-first=P. R.|editor1-last=Fields|editor2-first=T.|editor2-last=Moeller |series=Advances in Chemistry |isbn=0-8412-0072-6 |postscript=.}}</ref><ref>{{Cita libro |last1=Day|first1=M. C., Jr.|last2=Selbin|first2=J.|title=Theoretical inorganic chemistry|year=1969|publisher=Nostrand-Rienhold Book Corporation|edition=2ª|location=Nova York|isbn=0-7637-7833-8|page=103}}</ref><ref>{{Cita libro |last1=Holman|first1=J.|last2=Hill|first2=G. C.|title=Chemistry in context|url=https://archive.org/details/chemistryinconte00unse|year=2000|publisher=Nelson Thornes|edition=5ª|location=Walton-on-Thames|isbn=0-17-448276-0|page=[https://archive.org/details/chemistryinconte00unse/page/40 40]}}</ref>
 
Seguindo a convención internacional de nomes, os grupos numéranse dende o 1 ata o 18 dende a columna máis á esquerda (os [[metais alcalinos]]) ata a columna máis á dereita (os [[gases nobres]]).<ref name="IUPAC">{{Cita libro |title=Nomenclature of Inorganic Chemistry: Recommendations 1990|last=Leigh |first=G. J. |year=1990 |publisher=Blackwell Science |isbn=0-632-02494-1}}</ref> Previamente os grupos indicábanse con [[números romanos]]. En [[América]], os números romanos ían seguidos dunha "A" se o grupo estaba no bloque s ou p, ou dunha "B" se o grupo estaba no bloque d. Os números romanos utilizados corresponden co último díxito da convención de nomes actual. En [[Europa]] as letras eran semellantes, pero a "A" utilizábase se o grupo estaba antes do [[elementos do grupo 10|grupo 10]] e a "B" para este grupo e os seguintes. A maiores, os grupos 8, 9 e 10 adoitaban tratarse coma un grupo triplo, coñecido de forma colectiva en ámbalas dúas notacións como o grupo VIII. En 1988 entrou en vigor o novo sistema de nomeamento da [[IUPAC]], desbotando os nomes anteriores.<ref name="Fluck">{{Cita publicación periódica |last1=Fluck |first1=E. |year=1988 |title=New Notations in the Periodic Table |journal=Pure Appl. Chem. |volume=60 |pages=431–436 |publisher=[[IUPAC]] |doi=10.1351/pac198860030431 |url=http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf |accessdate=24 de marzo de 2012 |issue=3 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325152951/http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf |archivedate=25 de marzo de 2012 |df=dmy-all |apelidos= }}</ref> Algúns destes grupos recibiron nomes triviais non sistemáticos, malia que algúns destes nomes non son de uso habitual. Os grupos do 3 ó 10 non teñen nomes triviais e noméanse simplemente polo seu número de grupo ou polo nome do primeiro membro do grupo, xa que estes teñen poucas semellanzas e tendencias verticais.<ref name="IUPAC" />

Os elementos dun mesmo grupo tenden a seguir uns padróns de [[raio atómico]], [[enerxía de ionización]] e [[electronegatividade]]. De arriba a abaixo nun grupo, os raios atómicos dos elementos aumentan, e xa que van tendo progresivamente máis niveis de enerxía cheos, os seus electróns de valencia atópanse máis lonxe do núcleo progresivamente. Dende a parte superior, cada elemento sucesivo ten unha menor enerxía de ionización xa que vai resultando máis doado eliminar un [[electrón]], xa que os átomos presentan unha unión cada vez menor. De forma semellante, os grupos presentan unha diminución da electronegatividade de arriba a abaixo por mor da cada vez maior distancia entre os electróns de valencia e os núcleos.<ref name="For Dummies">{{Cita libro |last=Moore |first=J. T.|edition=1ª|title=Chemistry For Dummies|url=https://archive.org/details/chemistryfordumm0000moor |series = [[For Dummies]] |year=2003 |publisher=Wiley Publications |location=Nova York |isbn=978-0-7645-5430-8|p= [https://archive.org/details/chemistryfordumm0000moor/page/111 111]}}</ref> Porén, existen excepcións a estas tendencias. Por exemplo, no [[elementos do grupo 11|grupo 11]], a electronegatividade increméntase nos elementos inferiores do grupo.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=30}}

{{Grupos da táboa periódica}}

=== Períodos ===
{{AP|Período da táboa periódica}}
Os períodos son as filas horizontais da táboa periódica. Malia que os grupos adoitan ter tendencias periódicas máis significativas, hai rexións nas que as tendencias horizontais son máis significativas, como por exemplo no bloque f, onde os [[lantánidos]] e [[actínidos]] forman dúas series horizontais substanciais de elementos.<ref>{{Cita libro|last=Stoker|first=S. H.|title=General, organic, and biological chemistry|url=https://archive.org/details/isbn_9780618775019|year=2007|page=[https://archive.org/details/isbn_9780618775019/page/68 68]|publisher=Houghton Mifflin|location=Nova York|isbn=978-0-618-73063-6|oclc=52445586}}</ref> Os elementos do mesmo período presentan tendencias no raio atómico, enerxía de ionización, [[afinidade electrónica]] e electronegatividade. Ó desprazarse de esquerda a dereita por un período, o radio atómico adoita diminuír. Isto sucede porque cada elemento sucesivo ten un protón e un electrón engadido, o que provoca que o electrón sufra unha maior atracción cara ao núcleo.<ref>{{Cita libro |last=Mascetta |first=J. |title=Chemistry The Easy Way |url=https://archive.org/details/chemistryeasyway00masc |year=2003|publisher=Hauppauge |location=Nova York |isbn=978-0-7641-1978-1 |oclc=52047235|edition=4ª |page=[https://archive.org/details/chemistryeasyway00masc/page/50 50]}}</ref> Esta diminución no raio atómico tamén provoca un incremento na enerxía de ionización ó desprazarse de esquerda a dereita polo período. Canto máis firmemente unido está un elemento, máis enerxía se precisa para eliminar un electrón. A electronegatividade incrementa da mesma forma que a enerxía de ionización por mor da atracción exercida polo núcleo nos electróns.<ref name="For Dummies"/> A afinidade electrónica tamén presenta unha lixeira tendencia nos períodos. Os metais (na parte esquerda) adoitan ter unha menor afinidade electrónica que os non metais (na parte dereita), coa excepción dos gases nobres.<ref>{{Cita libro |last1=Kotz |first1=J. |last2=Treichel |first2=P.|last3=Townsend |first3=John |title=Chemistry and Chemical Reactivity, Volume 2|edition=7ª |year=2009|publisher=Thomson Brooks/Cole |location=Belmont |isbn=978-0-495-38712-1 |oclc=220756597 |page=324}}</ref>

=== Bloques ===
{{AP|Bloque da táboa periódica}}
Varias rexións específicas da táboa periódica denomínanse bloques, facendo referencia á secuencia na que se enchen as capas de electróns dos elementos. Cada un dos bloques noméase segundo a subcapa na que se atopa o considerado como último electrón.{{sfn|Gray|2009|p=12}}{{efn|Danse algunhas inconsistencias e irregularidades ó seguir esta convención. Entre outras, o [[helio]] represéntase no bloque p pero realmente é un elemento do bloque s,<ref>{{cita libro|título=Collected Papers on Philosophy of Chemistry|url=https://archive.org/details/collectedpaperso00scer|nome=Eric R.|apelidos=Scerri|editorial=World Scientific|ano=2008|isbn=9781848161375|p=[https://archive.org/details/collectedpaperso00scer/page/n187 177]}}</ref> e a subcapa d do bloque d xa está chea nos [[elementos do grupo 11]] en lugar dos do [[elementos do grupo 12|12]].<ref>{{cita publicación periódica|título=Transition elements (The d-block elements)|revista=Competition Science Vision|volume=2|número=16|editorial=Pratiyogita Darpan|ano=1999|p=472}}</ref>}} O bloque s comprende os dous primeiros grupos (metais alcalinos e alcalinotérreos) ademais do hidróxeno e do [[helio]]. O bloque p comprende os últimos seis grupos, do [[grupo 13 da táboa periódica|13]] ó 18, e contén entre outros elementos tódolos [[metaloides]]. O bloque d comprende os grupos do [[grupo 3 da táboa periódica|3]] ó [[grupo 12 da táboa periódica|12]] e contén tódolos [[metais de transición]]. O bloque f, representado habitualmente por debaixo do resto da táboa periódica, non ten ningún número de grupos e comprende os [[lantánidos]] e os [[actínidos]].<ref>{{Cita libro |last=Jones |first=C. |title=d- and f-block chemistry |url=https://archive.org/details/dfblockchemistry00jone |year=2002 |publisher=J. Wiley & Sons |location=Nova York |isbn=978-0-471-22476-1|oclc=300468713 |page=[https://archive.org/details/dfblockchemistry00jone/page/n11 2]}}</ref>

{{Táboa periódica (bloques)}}

=== Metais, metaloides e non metais ===
[[Ficheiro:Periodic table (metals–metalloids–nonmetals, 32 columns).png|upright=1.4|right|thumb
|{{Lenda|1={{cor elemento|metals}}|2=Metais|border=none}}{{lenda|1={{cor elemento|metalloids}}|2=Metaloides|border=none}}{{lenda|1={{cor elemento|nonmetals}}|2=Non metais|border=none}}{{nowrap|{{lenda|1={{cor elemento|unknown chemical properties}}|2=Propiedades químicas descoñecidas|border=none}}}}]]
De acordo ás súas propiedades físicas e químicas comúns, os elementos poden clasificarse en tres categorías principais: [[metal|metais]], [[metaloides]] e [[non metais]]. Os metais adoitan ser sólidos brillantes moi [[Condutividade térmica|condutivos]] que forman [[aliaxe]]s os uns cos outros e compostos [[ión]]icos de tipo [[sal (química)|salino]] cos non metais (agás cos [[gases nobres]]). A maioría dos non metais son gases illantes con ou sen cor, e os non metais que forman compostos con outros non metais presentan ligazóns covalentes. Entre os metais e os non metais están os metaloides, que presentan propiedades intermedias ou mixtas.<ref>{{Cita libro |last1=Silberberg|first=M. S.|title=Chemistry: The molecular nature of matter and change|url=https://archive.org/details/chemistrymolecul00silb_803|year=2006|page=[https://archive.org/details/chemistrymolecul00silb_803/page/n568 536]|publisher=McGraw-Hill|location=Nova York|edition=4ª|isbn=0-07-111658-3}}</ref>

Os metais e non metais poden clasificarse adicionalmente en subcategorías que presentan unha gradación de propiedades dende metálicas a non metálicas ó desprazarse de esquerda a dereita polas filas. Os metais subdivídense nos altamente reactivos [[metais alcalinos]], os menos reactivos [[metais alcalinotérreos]], os [[lantánidos]] e [[actínidos]], os [[metais de transición]] arquetípicos e finalmente os física e quimicamente débiles [[metais de postransición]]. Os non metais divídense simplemente nos [[non metais poliatómicos]], que sendo os máis próximos ós metaloides presentan algunhas características metálicas incipientes, nos [[non metais diatómicos]] que son esencialmente non metálicos, e os [[gases nobres]] monoatómicos, que son non metálicos e case completamente inertes. Tamén existen e noméanse en ocasións outros subgrupos especializados, como poden ser por exemplo os [[metais refractarios]] ou os [[metais nobres]], ámbolos dous subgrupos neste caso dos metais de transición.<ref>{{Cita libro |last1=Manson|first1=S. S.|last2=Halford|first2=G. R.|title=Fatigue and durability of structural materials|url=https://archive.org/details/fatiguedurabilit00mans|year=2006|page=[https://archive.org/details/fatiguedurabilit00mans/page/n343 376]|publisher=ASM International|location=Materials Park, Ohio|isbn=0-87170-825-6}}</ref><ref>{{Cita libro |last1=Bullinger|first=H-J.|title=Technology guide: Principles, applications, trends|url=https://archive.org/details/technologyguidep0000unse|year=2009|page=[https://archive.org/details/technologyguidep0000unse/page/8 8]|publisher=Springer-Verlag|location=Berlin|isbn=978-3-540-88545-0}}</ref>

== Tendencias periódicas ==
{{VT|Configuración electrónica}}
[[Ficheiro:Periodic trends-gl.svg|upright=1.4|miniatura|right|Tendencias da táboa periódica. O sentido de cada frecha indica un incremento.]]
A configuración electrónica ou organización dos electróns que orbitan os átomos neutrais presenta un padrón ou periodicidade recorrente. Os electróns ocupan unha serie de [[capas electrónicas]], e cada unha destas está composta por unha ou máis subcapas (nomeadas s, p, d, f e g). Segundo aumenta o [[número atómico]] os electróns enchen estas capas e subcapas de forma progresiva seguindo de forma aproximada a [[regra de Madelung]] ou regra de ordenación da enerxía. Por exemplo, a configuración electrónica do [[neon]] é 1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup>. Cun número atómico de 10, o neon ten dous electróns na primeira capa, e oito electróns na segunda—dous destes na subcapa s e seis na subcapa p. En termos da táboa periódica, a primeira ocorrencia dun electrón ocupando unha nova capa correspóndese co comezo dun novo [[período da táboa periódica|período]], ocupando estas posicións o [[hidróxeno]] e os [[metais alcalinos]].<ref name=Myers>{{Cita libro |last=Myers|first=R.|title=The basics of chemistry|url=https://archive.org/details/basicschemistry00myer_641|year=2003|pages=[https://archive.org/details/basicschemistry00myer_641/page/n74 61]–67|publisher=Greenwood Publishing Group|location=Westport|isbn=0-313-31664-3}}</ref>{{sfn|Chang|2002|pp=289–310; 340–42}}

Xa que as propiedades dun elemento están determinadas principalmente pola súa configuración electrónica, as propiedades dos elementos na táboa presentan padróns recorrentes ou comportamentos periódicos relacionados co seu [[raio atómico]], [[enerxía de ionización]] e [[afinidade electrónica]]. Esta periodicidade de propiedades, detectadas por [[Johann Wolfgang Döbereiner]] tempo antes de que [[Niels Bohr]] desenvolvera a teoría subxacente, deron lugar ó establecemento das leis periódicas (as propiedades dos elementos que recorren en diferentes intervalos) e á formulación das primeiras táboas periódicas.<ref name=Myers/>{{sfn|Chang|2002|pp=289–310; 340–42}}

=== Raio atómico ===
{{AP|Raio atómico}}
[[Ficheiro:Empirical atomic radius trends.png|miniatura|upright=1.35|left|Relación do número atómico co raio atómico.{{efn|Non se inclúen neste gráfico os [[gases nobres]], o [[ástato]], o [[francio]] e os elementos máis pesados que o [[americio]].}}]]
O raio atómico varía de forma previsible na táboa periódica. Os raios atómicos xeralmente diminúen ó desprazarse por cada un dos períodos da táboa, dende os alcalinos ata os gases nobres, e increméntanse ó baixar de grupo. Os radios aumentan de forma pronunciada entre os gases nobres ó final de cada período e o metal alcalino que comeza o seguinte período. Estas tendencias dos raios atómicos explícanse pola teoría de capas electrónicas do átomo, e forneceron probas importantes para o desenvolvemento e confirmación da [[mecánica cuántica|teoría cuántica]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=27}}
 
Os electróns da subcapa 4f, que se enche progresivamente dende o [[cerio]] (elemento 58) ata o [[iterbio]] (elemento 70), non son particularmente efectivos na protección da carga nuclear en aumento procedente das subcapas máis exteriores. Os elementos inmediatamente seguintes ós [[lantánidos]] teñen raios atómicos máis pequenos do agardado, e son case idénticos ós raios atómicos dos elementos que se sitúan encima deles.<ref name="Jolly_contract">{{Cita libro |last1=Jolly |first=W. L. |year=1991 |title=Modern Inorganic Chemistry |page=22 |edition=2ª |publisher=McGraw-Hill |isbn=978-0-07-112651-9}}</ref> Como exemplos disto, o [[hafnio]] ten virtualmente o mesmo raio atómico e propiedades químicas que o [[circonio]], e o [[tántalo]] ten un raio atómico semellante ó [[niobio]]. Isto coñécese como a [[contracción lantánida]]. O efecto desta contracción é notable ata chegar ó [[platino]] (elemento 78), e a partir deste enmascárase polo [[efecto relativista]] coñecido como [[efecto de par inerte]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=28}} A contracción do bloque d, un efecto semellante entre o bloque d e o bloque p, é menos pronunciada que a contracción lantánida pero prodúcese por mor dunha causa semellante.<ref name="Jolly_contract"/>

=== Enerxía de ionización ===
{{AP|Enerxía de ionización}}
[[Ficheiro:First Ionization Energy.svg|miniatura|upright=2.27|right|lang=gl|Primeira enerxía de ionización. Cada período comeza nun mínimo para os alcalinos e finaliza nun máximo para os gases nobres]]
Para un átomo determinado, as enerxías de ionización sucesivas increméntanse co grao de ionización. Tomando o [[magnesio]] como exemplo, a primeira enerxía de ionización é de 738&nbsp;kJ/mol e a segunda de 1450&nbsp;kJ/mol. Os electróns nos orbitais máis próximos experimentan forzas de atracción electrostática máis grandes, polo que a súa eliminación precisa dunha enerxía cada vez maior. A enerxía de ionización aumenta segundo se avanza cara a arriba e cara a dereita pola táboa periódica.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=28}}

Danse grandes saltos nas enerxías de ionización molar sucesivas cando se elimina un electrón dunha configuración de gas nobre (capa electrónica completa). Tomando de novo o magnesio como exemplo, as primeiras dúas enerxías de ionización molar deste elemento correspóndense á eliminación de dous electróns da subcapa 3s, mentres que a terceira enerxía de ionización aumenta ata os 7730&nbsp;kJ/mol para a eliminación dun electrón da subcapa 2p da configuración moi estable de Mg<sup>2+</sup>. Saltos semellantes aparecen tamén nas enerxías de ionización doutros átomos da terceira fila da táboa.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=28}}

=== Electronegatividade ===
{{AP|Electronegatividade}}
[[Ficheiro:Periodic variation of Pauling electronegativities.png|miniatura|right|upright=1.4|Variación da electronegatividade segundo o grupo e período]]
A electronegatividade é a tendencia dun [[átomo]] a atraer [[electrón]]s.<ref name="definition">{{GoldBookRef|file=E01990|title=Electronegativity}}</ref> A electronegatividade dun átomo vese afectada tanto polo seu [[número atómico]] coma pola distancia entre os [[electróns de valencia]] e o núcleo. A maior electronegatividade, maior atracción de electróns. Este concepto propúxoo por primeira vez [[Linus Pauling]] en 1932.<ref name="paulingJACS">{{Cita publicación periódica |author= Pauling, L. |authorlink=Linus Pauling |year= 1932 |journal= Journal of the American Chemical Society |volume= 54 |issue= 9 |pages= 3570–3582 |title= The Nature of the Chemical Bond. IV. The Energy of Single Bonds and the Relative Electronegativity of Atoms |doi= 10.1021/ja01348a011|bibcode=1932JAChS..54.2610C }}</ref> Polo xeral, a electronegatividade increméntase ó desprazarse de esquerda a dereita por un período, e diminúe en sentido descendente nos grupos. O [[flúor]] é o elemento máis electronegativo{{efn|Malia que o flúor é o elemento máis electronegativo segundo a [[escala Pauling]], o [[neon]] é o elemento máis electronegativo segundo outras escalas, como por exemplo a [[escala Allen]].<ref>{{Cita publicación periódica|doi=10.1021/ja00207a003|title=Electronegativity is the average one-electron energy of the valence-shell electrons in ground-state free atoms|year=1989|author=Allen, Leland C.|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=111|pages=9003–9014|issue=25}}</ref>}} e o [[cesio]] o menos electronegativo de entre os elementos dos que se teñen datos substanciais.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=30}}

Existen algunhas excepcións desta regra xeral. O [[galio]] e o [[xermanio]] teñen unha electronegatividade maior que o [[aluminio]] e o [[silicio]] respectivamente por mor da contracción do bloque d. Os [[elementos do período 4]] inmediatamente posteriores á primeira fila dos metais de transición teñen raios atómicos infrecuentemente pequenos xa que os electróns da subcapa 3d non son efectivos á hora de protexer da carga nuclear en aumento, e o menor tamaño atómico presenta unha correlación cunha maior electronegatividade.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=30}} A anómala alta electronegatividade do [[chumbo]], particularmente cando se compara co [[talio]] e o [[bismuto]], semella ser produto da selección e dispoñibilidade dos datos, xa que outros métodos de cálculo distintos ó de Pauling indican tendencias periódicas normais para estes elementos.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Allred |first=A. L. |year=1960 |title=Electronegativity values from thermochemical data |url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0022190261801425|journal=Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry |volume=17 |issue=3–4 |pages=215–221 |publisher=Northwestern University |doi=10.1016/0022-1902(61)80142-5}}</ref>

=== Afinidade electrónica ===
{{AP|Afinidade electrónica}}
[[Ficheiro:Electron affinity of the elements.svg|miniatura|upright=1.4|right|lang=gl|Dependencia da afinidade electrónica co número atómico.{{sfn|Huheey|Keiter|Keiter|1997|p=42}}]]
A afinidade electrónica dun átomo é a cantidade de enerxía liberada cando se engade un electrón a un átomo neutral para formar un [[ión]] negativo. Malia que esta afinidade electrónica varía en gran medida, danse certos padróns nos elementos. De forma xeral, os [[non metais]] teñen valores de afinidade electrónica máis positivos que os [[metais]]. O [[cloro]] é o elemento que atrae un electrón extra coa maior forza, e as afinidades electrónicas dos gases nobres non foron medidas de forma conclusiva.{{sfn|Chang|2002|pp=307–309}}

A afinidade electrónica xeralmente aumenta ó desprazarse por un período, provocado polo feito de que as capas de valencia dos átomos vanse enchendo. Un átomo do [[elementos do grupo 17|grupo 17]] libera máis enerxía que un átomo do [[elementos do grupo 1|grupo 1]] ó gañar un electrón xa que obtén unha capa de valencia baleira e polo tanto é máis estable.{{sfn|Chang|2002|pp=307–309}} Os valores da afinidade electrónica increméntanse ó desprazarse por cada período, culminando nos [[halóxenos]] antes de precipitarse cos gases nobres. Hai picos de valores localizados no [[hidróxeno]], nos [[alcalinos]] e nos [[elementos do grupo 11]], provocados por unha tendencia a completar a capa s. Outros exemplos de pasos localizados como os dos [[alcalinotérreo]]s, [[nitróxeno]], [[fósforo (elemento)|fósforo]], [[manganeso]] e [[renio]] están provocados por capas s cheas ou capas d ou p medio cheas.<ref>{{Cita libro |last1=Siekierski|first1=S.|last2=Burgess|first2=J.|title=Concise chemistry of the elements|publisher=Horwood Publishing|location=Chichester|year=2002|isbn=1-898563-71-3|pages=35‒36}}</ref>

Ó desprazarse cara a abaixo nun grupo o resultado agardado sería unha tendencia de afinidade electrónica en diminución, xa que o electrón adicional entraría nun orbital máis afastado do núcleo, e polo tanto sufriría unha atracción menor e liberaría menos enerxía cando se engade. Porén, ó desprazarse cara a abaixo nun grupo, ó redor dun terzo dos elementos son anómalos, cos elementos máis pesados presentando unha maior afinidade electrónica que os contiguos máis lixeiros. Isto débese en gran medida á pobre protección dos electróns nas capas d e f. A diminución uniforme na afinidade electrónica só aplica no caso dos átomos do [[elementos do grupo 1|grupo 1]].{{sfn|Huheey|Keiter|Keiter|1997|p=42}}{{sfn|Huheey|Keiter|Keiter|1997|pp=880–881}}

=== Carácter metálico ===
A menor valor de enerxía de ionización, electronegatividade e afinidade electrónica, maior carácter metálico presenta o elemento. De forma inversa, o carácter non metálico increméntase cando diminúen os valores destas propiedades.<ref>{{Cita libro |last1=Yoder |first1=C. H.|last2=Suydam|first2= F. H.|last3=Snavely|first3=F. A. |year=1975 |title=Chemistry |url=https://archive.org/details/chemistry00clau |page=[https://archive.org/details/chemistry00clau/page/58 58] |edition=2ª |publisher=Harcourt Brace Jovanovich |isbn=0-15-506465-7}}</ref> Dadas as tendencias periódicas destas tres propiedades, o carácter metálico tende a diminuír ó desprazarse por un período ou fila, e con algunhas regularidades debidas á pobre protección dos electróns da capa d e f e a [[química cuántica relativista|efectos relativistas]],{{sfn|Huheey|Keiter|Keiter|1997|pp=880–885}} tende a incrementarse ó desprazarse cara a abaixo por un grupo ou columna. Por isto, os elementos máis metálicos, como por exemplo o [[cesio]] ou o [[francio]], atópanse na parte inferior da táboa periódica tradicional, e os elementos máis non metálicos, como por exemplo o [[osíxeno]], [[flúor]] ou [[cloro]], sitúanse na parte superior dereita. A combinación de tendencias horizontais e verticais no carácter metálico serve de explicación para a liña divisoria entre os metais e non metais en forma de escaleira presente na táboa, e a práctica de incluír a varios elementos adxacentes a esa liña ou adxacentes a estes outros dentro da categoría dos [[metaloide]]s.<ref>{{Cita libro |last=Sacks|first=O.|title=Uncle Tungsten: Memories of a chemical boyhood|year=2009|publisher=Alfred A. Knopf |location=Nova York|isbn=0-375-70404-3|pages=191, 194}}</ref>{{sfn|Gray|2009|p=9}}

=== Grupos ponte ===
De esquerda a dereita nos catro bloques da táboa periódica en forma de 32 columnas atópanse unha serie de grupos ponte de elementos, localizados aproximadamente entre cada un dos bloques.<ref name="MacKay">{{Cita libro |last1=MacKay |first1=K. M.|last2=MacKay |first2=R. A. |last3=Henderson |first3=W.  |date=2002 |title=Introduction to Modern Inorganic Chemistry|edition=6ª|publisher =Nelson Thornes|location=Cheltenham|isbn=0-7487-6420-8|pages=194–196}}</ref> Estes grupos, ó igual que os metaloides, presentan propiedades intermedias ou mixtas dos dous grupos lindeiros. Quimicamente os [[elementos do grupo 3]], [[escandio]], [[itrio]], [[lantano]] e [[actinio]] compórtanse en gran medida como os [[metais alcalinotérreos]]<ref>{{Cita libro |last=Remy |first=H.|date=1956 |title=Treatise on Inorganic Chemistry |volume=2|location=Ámsterdam|publisher=Elsevier |page=30|editor-last=Kleinberg|editor-first=J.}}</ref> ou de forma máis xeral como os metais do bloque s,<ref>{{Cita libro |last1=Phillips |first1=C. S. G.|last2=Williams|first2=R. J. P.|date=1966 |title=Inorganic Chemistry|url=https://archive.org/details/inorganicchemist0000csgp_a3v0 |location=Oxford |publisher=Clarendon Press |pages=[https://archive.org/details/inorganicchemist0000csgp_a3v0/page/4 4]–5}}</ref><ref>{{Cita libro |last=King |first=R. B.|date=1995 |title=Inorganic chemistry of main group elements|url=https://archive.org/details/inorganicchemist0000king |location=Nova York |publisher=Wiley-VCH |page=[https://archive.org/details/inorganicchemist0000king/page/289 289]}}</ref> pero teñen algunhas das propiedades físicas dos metais de transición do bloque d.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=947}} O [[lutecio]] e o [[laurencio]], situados ó final do bloque f, poden constituír outro grupo ponte. O lutecio comportase quimicamente como un [[lantánido]] pero presenta unha mestura de propiedades físicas dos lantánidos e dos metais de transición.<ref>{{Cita libro |last1=Spedding |first1=F. H. |last2=Beadry |first2=B. J. |editor-last=Hampel |editor-first=C. A. |title=The Encyclopedia of the Chemical Elements |url=https://archive.org/details/encyclopediaofch00hamp |publisher=Reinhold Book Corporation |date=1968 |pages=[https://archive.org/details/encyclopediaofch00hamp/page/374 374]–378 |chapter=Lutetium}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica| last = Settouti | first = N.| last2 = Aourag | first2 = H. | date = 2014| title = A Study of the Physical and Mechanical Properties of Lutetium Compared with Those of Transition Metals: A Data Mining Approach| journal = JOM| publisher = | volume = 67| issue = 1| pages = 87–93| doi = 10.1007/s11837-014-1247-x| bibcode = 2015JOM....67a..87S}}</ref> O laurencio, como análogo do lutecio, teoricamente presentaría características semellantes a este.<ref name=Silva1642/><ref name=Sato/>{{efn|Malia que as investigacións indican que o laurencio tería un electrón p no lugar dun electrón d na súa configuración electrónica no seu [[estado fundamental]], e polo tanto agardaríase que fose un metal volátil capaz de formar un [[catión]] +1 nunha [[solución (química)|solución]], non se puido obter evidencia de ningunha destas propiedades malia os diversos experimentos realizados.<ref name=Silva1642>{{Cita libro|doi=10.1007/978-94-007-0211-0_13|title=The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements|date=2011|isbn=978-94-007-0210-3|publisher=Springer |place=Países Baixos|apelidos=Silva|nome=Robert J.|editor= Morss, Lester R.|editor2= Edelstein, Norman M.|editor3= Fuger, Jean |chapter=Chapter 13. Fermium, Mendelevium, Nobelium, and Lawrencium}}</ref> Orixinalmente agardábase que tivese un electrón d na súa configuración electrónica,<ref name=Silva1642/> sendo posible no caso do laurencio metálico, mais no laurencio en fase atómica de gas tería con toda probabilidade un electrón p.<ref name=Sato>{{Cita publicación periódica |last=Sato |first=T. K. |last2=Asai |first2=M. |first3=A. |last3=Borschevsky |first4=T. |last4=Stora |first5=N. |last5=Sato |first6=Y. |last6=Kaneya |first7=K. |last7=Tsukada |first8=Ch. E. |last8=Düllman	 |first9=K. |last9=Eberhardt |first10=E. |last10=Eliav |first11=S. |last11=Ichikawa |first12=U. |last12=Kaldor |first13=J. V. |last13=Kratz |first14=S. |last14=Miyashita |first15=Y. |last15=Nagame |first16=K. |last16=Ooe |first17=A. |last17=Osa |first18=D. |last18=Renisch |first19=J. |last19=Runke |first20=M. |last20=Schädel |first21=P. |last21=Thörle-Pospiech |first22=A. |last22=Toyoshima |first23=N. |last23=Trautmann |date=9 de abril de 2015 |title=Measurement of the first ionization potential of lawrencium, element 103 |journal=Nature |volume=520 |pages=209–11 |doi=10.1038/nature14342 |bibcode = 2015Natur.520..209S |url=http://cds.cern.ch/record/2008656/files/TKSato-Lr-IP_prep_nature.pdf }}</ref>}} Os metais de cuñaxe no [[elementos do grupo 11|grupo 11]] ([[cobre]], [[prata]] e [[ouro]]) son quimicamente capaces de actuar ben como metais de transición ou ben como metais do grupo principal.<ref>{{Cita libro |last=Steele |first=D. |title=The Chemistry of the Metallic Elements |publisher= Pergamon Press |location=Oxford |page=67|isbn=9781483181028}}</ref> Os metais volátiles do [[elementos do grupo 12|grupo 12]] ([[cinc]], [[cadmio]], e [[mercurio (elemento)|mercurio]]) están considerados en ocasións como ponte entre o bloque d e o bloque p. Teoricamente son elementos do bloque d mais presentan algunhas propiedades dos metais de transición e aseméllanse máis os elementos veciños do [[elementos do grupo 13|grupo 13]].<ref>{{Cita libro |last1=Greenwood|first1=N. N.|last2=Earnshaw|first2=A.|title=Chemistry of the Elements |publisher=Elsevier Science Ltd.|location=Oxford|edition=2ª|page=1206|isbn=0-7506-3365-4}}</ref><ref>{{Cita libro |last1=MacKay |first1=K. M.|last2=MacKay |first2=R. A. |last3=Henderson |first3=W.  |date=2002 |title=Introduction to Modern Inorganic Chemistry|edition=6ª|publisher =Nelson Thornes |location=Cheltenham |isbn=0-7487-6420-8 |pages=194–196, 385}}</ref> Pola súa banda, os relativamente inertes [[gases nobres]] do grupo 18 fan de ponte entre os grupos de elementos máis reactivos da táboa periódica, os [[halóxenos]] do grupo 17 e os [[metais alcalinos]] do grupo 1.<ref name="MacKay"/>

== Historia ==
=== Primeiros intentos de sistematización ===
[[Ficheiro:Discovery of chemical elements-gl.svg|upright=1.8|miniatura|O [[descubrimento dos elementos químicos|descubrimento dos elementos]] aplicado a datas significativas do desenvolvemento da táboa periódica]]
En 1789 [[Antoine Lavoisier]] publicou unha lista de 33 [[elementos químicos]], agrupándoos en [[gas]]es, [[metais]], [[non metais]] e [[terra (química)|terras]].<ref>{{Cita libro |title=From elements to atoms a history of chemical composition |url=https://archive.org/details/fromelementstoat00sieg |last=Siegfried |first=R. |year=2002 |page=[https://archive.org/details/fromelementstoat00sieg/page/92 92] |publisher=Library of Congress Cataloging-in-Publication Data |isbn=0-87169-924-9 |location=Filadelfia}}</ref> Os químicos pasaron o século seguinte procurando un esquema de clasificación máis preciso. En 1829 [[Johann Wolfgang Döbereiner]] observou que a maioría dos elementos podían agruparse en tríos baseándose nas súas propiedades químicas. Por exemplo o [[litio]], o [[sodio]] e o [[potasio]] podían agruparse xuntos nun trío como metais brandos [[reactividade|reactivos]]. Döbereiner tamén observou que, ó dispoñelos por peso atómico, o segundo membro de cada trío era aproximadamente a media do primeiro e do terceiro.{{sfn|Ball|2002|p=100}} Isto pasou a coñecerse como a [[tríos de Döbereiner|lei dos tríos]].<ref>{{Cita libro |last=Horvitz |first=L.|title=Eureka!: Scientific Breakthroughs That Changed The World |url=https://archive.org/details/eurekastoriesofs00horv |year=2002 |publisher=John Wiley |location=Nova York|isbn=978-0-471-23341-1 |oclc=50766822 |page=[https://archive.org/details/eurekastoriesofs00horv/page/n54 43]}}</ref> O químico alemán [[Leopold Gmelin]] traballou con este sistema, e no ano 1843 tiña identificado dez tríos, tres grupos de catro elementos e un grupo de cinco. Pola súa banda, [[Jean-Baptiste Dumas]] publicou unha obra en 1857 na que describía as relacións entre varios grupos de metais. Malia que varios químicos foron capaces de identificar relacións entre pequenos grupos de elementos, aínda non se desenvolvera un esquema que os englobase a todos.{{sfn|Ball|2002|p=100}}

En 1857 o químico alemán [[August Kekulé]] observou que o [[carbono]] adoitaba ter outros catro átomos unido a el, indicando que o [[metano]] por exemplo ten un átomo de carbono e catro átomos de [[hidróxeno]].<ref>{{Cita publicación periódica|title=Über die s. g. gepaarten Verbindungen und die Theorie der mehratomigen Radicale|author=Aug. Kekulé|journal=Annalen der Chemie und Pharmacie|year=1857|volume=104|issue=2|pages=129–150|doi= 10.1002/jlac.18571040202}}</ref> Este concepto pasou a coñecerse eventualmente como [[valencia (química)|valencia]], indicando que os distintos elementos poden ligar cun número distinto de átomos.<ref>{{Cita libro |last=van Spronsen|first=J. W.|title=The periodic system of chemical elements|url=https://archive.org/details/periodicsystemof0000spro|year=1969|publisher=Elsevier|location=Ámsterdam|isbn=0-444-40776-6|page=[https://archive.org/details/periodicsystemof0000spro/page/19 19]}}</ref>

En 1862 o xeólogo francés [[Alexandre-Emile Béguyer de Chancourtois]] publicou unha versión temperá de táboa periódica, que denominou "hélice telúrica", converténdose no primeiro en indicar a periodicidade dos elementos. Cos elementos dispostos nunha espiral sobre un cilindro ordenados por peso atómico crecente, Chancourtois demostrou que os elementos con propiedades semellantes adoitaban darse en intervalos regulares. A súa táboa incluía algúns [[ión]]s e [[composto químico|compostos]] a maiores dos propios elementos. O seu texto tamén usaba termos xeolóxicos no lugar de químicos, e non incluía un diagrama. Como resultado disto, non obtivo case ningunha atención ata a publicación dos traballos de [[Dmitri Mendeleiev|Mendeleiev]].<ref>{{Cita web|url=http://www.annales.org/archives/x/chancourtois.html|publisher=Annales des Mines history page|title=Alexandre-Emile Bélguier de Chancourtois (1820–1886)|accessdate=18 de setembro de 2014|language=fr|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141127153250/http://www.annales.org/archives/x/chancourtois.html|archivedate=27 de novembro de 2014|df=dmy-all}}</ref>

En 1864 o químico alemán [[Julius Lothar Meyer]] publicou unha táboa con 44 elementos dispostos por valencia. Esta táboa indicaba que os elementos con propiedades semellantes adoitaban compartir a mesma valencia.{{sfn|Venable|1896|pp=85–86, 97}} De forma concorrente, o químico inglés [[William Odling]] publicou unha disposición de 57 elementos, ordenados en base ós seus pesos atómicos. Con algunhas irregularidades e baleiros, Odling indicou o que semellaba ser unha periodicidade de pesos atómicos entre os elementos.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Odling |first=W.|title=On the proportional numbers of the elements|journal=Quarterly Journal of Science|year=2002 |volume=1|pages=642–648}}</ref> Odling aludiu á idea dunha lei periódica pero non continuou investigándoa.{{sfn|Scerri|2011}} Posteriormente en 1870 propuxo unha clasificación baseada nas valencias dos elementos.<ref>{{Cita libro |last=Kaji |first=M. |editor1-first=D. H. |editor1-last=Rouvray |editor2-first=R. Bruce |editor2-last=King |title=The periodic table: Into the 21st Century|url=https://archive.org/details/periodictableint0000unse |publisher=Research Studies Press|year =2004|p=[https://archive.org/details/periodictableint0000unse/page/95 95]|chapter=Discovery of the periodic law: Mendeleev and other researchers on element classification in the 1860s |isbn=0-86380-292-3}}</ref>

[[Ficheiro:Newlands periodiska system 1866.png|upright=1.4|miniatura|Táboa periódica de [[John Newlands|Newlands]] presentada á Chemical Society en 1866, baseada na lei das oitavas]]
 
O químico inglés [[John Newlands]] produciu unha serie de artigos dende 1863 ata 1866 indicando que cando os elementos se listaban en orde de peso atómico crecente, aparecían propiedades físicas e químicas recorrentes en intervalos de oito, comparando esta periodicidade as [[oitava]]s da [[música]].<ref>{{Cita publicación periódica |title = On Relations Among the Equivalents |last = Newlands |first = J. A. R. |journal = Chemical News |volume = 10 |pages = 94–95 |date = 20 de agosto de 1864 |url = http://web.lemoyne.edu/~giunta/EA/NEWLANDSann.HTML#newlands3 |deadurl = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110101073248/http://web.lemoyne.edu/~GIUNTA/EA/NEWLANDSann.HTML#newlands3 |archivedate = 01 de xaneiro de 2011 |df = dmy-all |apelidos =  |data-acceso = 20 de decembro de 2017 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |title = On the Law of Octaves |last = Newlands |first = J. A. R. |journal = Chemical News |volume = 12 |page = 83 |date = 18 de agosto de 1865 |url = http://web.lemoyne.edu/~giunta/EA/NEWLANDSann.HTML#newlands4 |deadurl = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110101073248/http://web.lemoyne.edu/~GIUNTA/EA/NEWLANDSann.HTML#newlands4 |archivedate = 01 de xaneiro de 2011 |df = dmy-all |apelidos =  |data-acceso = 20 de decembro de 2017 }}</ref> Esta denominada [[lei das oitavas]] foi ridiculizada polos coetáneos de Newlands, e a [[Chemical Society]] rexeitou publicar os seus traballos.<ref>{{Cita libro |last=Bryson|first=B.|title=A Short History of Nearly Everything |publisher=Black Swan|year=2004 |pages=141–142 |isbn=978-0-552-15174-0}}</ref> Porén, Newlands foi quen de bosquexar unha táboa de elementos e utilizouna para predicir a existencia de elementos aínda non descubertos, como por exemplo o [[xermanio]].{{sfn|Scerri|2007|p=306}} A Chemical Society non admitiu a importancia dos seus descubrimentos ata cinco anos despois de acreditar a Mendeleiev.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Brock |first1=W. H. |last2=Knight |first2=D. M. |title=The Atomic Debates: 'Memorable and Interesting Evenings in the Life of the Chemical Society' |journal=Isis |volume=56 |issue=1 |year=1965 |pages=5–25 |publisher=The University of Chicago Press |doi=10.1086/349922 }}</ref>

En 1867 [[Gustavus Detlef Hinrichs|Gustavus Hinrichs]], químico de orixe danesa asentado nos Estados Unidos, publicou un sistema periódico en espiral baseado no espectro e pesos atómicos e nas semellanzas químicas. Este traballo considerouse idiosincrático, ostentoso e labiríntico, o que provocou que obtivese pouco recoñecemento e aceptación.{{sfn|Scerri|2007|pp=87, 92}}<ref>{{Cita publicación periódica | title =American forerunners of the periodic law | url =https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_1969-03_46_3/page/128 | last =Kauffman | first = G. B. |journal = Journal of Chemical Education | date=1969 | pages = 128–135 (132)|volume=46|issue=3|doi = 10.1021/ed046p128|bibcode = 1969JChEd..46..128K }}</ref>

=== Táboa de Mendeleiev ===
[[Ficheiro:Mendeleev's 1869 periodic table.svg|upright=1.15|miniatura|right|Unha versión da táboa periódica de Mendeleiev de 1869, cos períodos dispostos en vertical e os grupos en horizontal.]]

O químico ruso [[Dmitri Mendeleiev]] e o químico alemán [[Julius Lothar Meyer]] publicaron de forma independente as súas táboas periódicas en 1869 e 1870 respectivamente.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Mendelejew |first=D.|year=1869 |title=Über die Beziehungen der Eigenschaften zu den Atomgewichten der Elemente |journal=Zeitschrift für Chemie |pages=405–406 |language=de}}</ref> A táboa de Mendeleiev era a súa primeira versión publicada, mentres que a de Meyer era unha versión ampliada da súa propia táboa de 1864.{{sfn|Venable|1896|pp= 96–97, 100–102}} Ámbolos dous construíron as súas táboas listando os elementos en filas ou columnas por orde de peso atómico e comezando unha nova fila ou columna cando as características dos elementos comezaban a repetirse.{{sfn|Ball|2002|pp=100–102}}

O recoñecemento e aceptación que se lle deu a táboa de Mendeleiev baseouse en dúas das súas decisións. A primeira delas foi deixar ocos na táboa onde semellaba que o elemento correspondente aínda non se descubrira.<ref>{{Cita libro |last=Pullman |first=B. |title=The Atom in the History of Human Thought |url=https://archive.org/details/atominhistoryofh0000pull |publisher=Oxford University Press |year=1998 |page=[https://archive.org/details/atominhistoryofh0000pull/page/227 227] |isbn=0-19-515040-6|others=Traducido por Axel Reisinger}}</ref> Mendeleiev non foi o primeiro químico en facer isto, pero foi o primeiro en ser recoñecido por usar as tendencias na súa táboa periódica para predicir as propiedades dos elementos aínda non descubertos, como o [[galio]] e o [[xermanio]].{{sfn|Ball|2002|p=105}} A segunda decisión foi a de ignorar en determinadas ocasións a orde suxerida polos [[peso atómico|pesos atómicos]] e intercambiar elementos adxacentes, como o [[telurio]] e o [[iodo]], para clasificalos mellor en [[grupo da táboa periódica|familias químicas]]. Posteriormente en 1913, [[Henry Moseley]] determinou valores experimentais da carga nuclear (o [[número atómico]]) de cada elemento, demostrando que a orde de Mendeleiev correspondíase realmente coa orde do número atómico crecente.<ref>{{Cita libro |title=The Periodic Kingdom |author=Atkins, P. W.|publisher=HarperCollins Publishers, Inc. |year=1995 |page=87|isbn=0-465-07265-8}}</ref>

A importancia dos números atómicos para a organización da táboa periódica non foi apreciada ata que se acadou unha comprensión da existencia e propiedades dos [[protón]]s e [[neutrón]]s. As táboas periódicas de Mendeleiev usaban o peso atómico no lugar do número atómico para organizar os elementos, unha información determinable ata un considerable grao de precisión na súa época. O peso atómico servía na maioría de casos para fornecer unha presentación capaz de predicir as propiedades de elementos aínda non descubertos de forma máis exacta que calquera outro método coñecido ata entón. A súa substitución polo número atómico ofreceu unha secuencia definitiva baseada en números enteiros para os elementos, e Moseley predixo en 1913 que os únicos elementos ausentes entre o [[aluminio]] (Z=13) e o [[ouro]] (Z=79) eran Z = 43, 61, 72 e 75, todos eles descubertos posteriormente. A secuencia de números atómicos continúa utilizándose aínda no estudo e produción de novos elementos sintéticos.<ref>{{Cita publicación periódica|journal=Nucl. Phys. A|volume=789|pages=142–154|year=2007|title=Predictions of alpha decay half-lifes of heavy and superheavy elements|last1=Samanta|first1=C.|last2=Chowdhury|first2=P. Roy|last3=Basu|first3=D. N.|doi=10.1016/j.nuclphysa.2007.04.001|bibcode=2007NuPhA.789..142S|arxiv = nucl-th/0703086 }}</ref>

=== Segunda versión e desenvolvemento posterior ===
[[Ficheiro:Periodic table by Mendeleev, 1871.svg|miniatura|upright=1.8|esquerda|Táboa periódica de Mendeleiev de 1971 con oito grupos de elementos. Os guións representaban os elementos aínda non coñecidos naquel entón.]]
En 1871 Mendeleiev publicou a súa táboa periódica nun novo formato, con grupos de elementos semellantes dispostos en columnas no canto de filas, numerando esas columnas de I a VIII correspondéndose co [[estado de oxidación]] dos elementos. Realizou tamén predicións detalladas das propiedades dalgúns elementos aínda non descubertos.{{sfn|Scerri|2007|p=112}} Estes baleiros fóronse enchendo subsecuentemente segundo os químicos foron descubrindo elementos adicionais de ocorrencia natural.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Kaji |first=M. |year=2002 |title=D. I. Mendeleev's Concept of Chemical Elements and the Principle of Chemistry |journal=Bull. Hist. Chem. |volume=27 |issue=1 |pages=4–16 |url=http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/OPA%20Papers/2005-Kaji.pdf |deadurl=yes |archiveurl=https://archive.today/20160706091143/http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/OPA%20Papers/2005-Kaji.pdf |archivedate=06 de xullo de 2016 |df=dmy-all |apelidos= |data-acceso=20 de decembro de 2017 }}</ref> É común a afirmación de que o último elemento de ocorrencia natural descuberto foi o [[francio]] (chamado por Mendeleiev ''eka-cesio'') en 1939.<ref>{{Cita web |url=http://chemeducator.org/sbibs/s0010005/spapers/1050387gk.htm |title=Francium (Atomic Number 87), the Last Discovered Natural Element |last1=Adloff |first1=J-P. |last2=Kaufman |first2=G. B. |date=25 de setembro de 2005 |publisher=The Chemical Educator |accessdate=26 de marzo de 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130604212956/http://chemeducator.org/sbibs/s0010005/spapers/1050387gk.htm |archivedate=04 de xuño de 2013 |df= |urlmorta=yes }}</ref> Porén, o [[plutonio]], producido de forma sintética en 1940 no contexto do [[Proxecto Manhattan]], identificouse no ano 1971 como un elemento de ocorrencia natural en cantidades minúsculas.<ref>{{Cita publicación periódica |doi = 10.1038/234132a0 |url = http://www.nature.com/nature/journal/v234/n5325/abs/234132a0.html |title = Detection of Plutonium-244 in Nature |journal = Nature |pages = 132–134 |year = 1971 |last1 = Hoffman |first1 = D. C. |last2 = Lawrence |first2 = F. O. |last3 = Mewherter |first3 = J. L. |last4 = Rourke |first4 = F. M. |volume = 234 |bibcode = 1971Natur.234..132H |issue = 5325 |deadurl = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110623095710/http://www.nature.com/nature/journal/v234/n5325/abs/234132a0.html |archivedate = 23 de xuño de 2011 |df = dmy-all |apelidos =  |data-acceso = 20 de decembro de 2017 }}</ref>
 
A disposición popular da táboa periódica, tamén coñecida como forma común ou estándar, atribúese ó químico estadounidense Horace Groves Deming.{{sfn|Gray|2009|p=12}} En 1923 Deming publicou dúas táboas periódicas en formato curto<ref>{{cita web|url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=456|título=Deming’s Other 1923 Periodic Table: Mendeleev style|páxina-web=Chemogenesis|nome=Mark R.|apelidos=Leach|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref> e mediano.<ref>{{cita web|url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=360|título=Deming Periodic Table|páxina-web=Chemogenesis|nome=Mark R.|apelidos=Leach|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref><ref>{{Cita libro |last=Deming|first=H. G.|title=General chemistry: An elementary survey|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.96944|year=1923 |publisher=J. Wiley & Sons |location=New York |pages =[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.96944/page/n180 160], 165}}</ref>{{efn|Un antecedente da táboa de 18 columnas de Deming pode verse na táboa periódica de 16 columnas de Adams de 1911.<ref>{{cita web|url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=67|título=Adams' Periodic Table|páxina-web=Chemogenesis|nome=Mark R.|apelidos=Leach|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref> Adams omitiu as terras raras e os "elementos radioactivos" (os actínidos) do corpo principal da súa táboa e no seu lugar "incluíunos nas marxes para aforrar espazo".<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Elliot|nome=Q. A.|ano=1911|título=A modification of the periodic table|revista=Journal of the American Chemical Society|volume=33|número=5|pp=684–688}}</ref>}} A empresa Merck and Company preparou unhas tarxetas da táboa mediana de 18 columnas de Deming en 1928, que circularon extensivamente polas escolas estadounidenses. En 1930 a táboa de Deming xa se incluía nos libros de texto e enciclopedias de química, e foi distribuída durante moitos anos pola empresa Sargent-Welch Scientific Company.<ref name="Fluck"/><ref>{{Cita libro |last1=Abraham |first1=M. |last2=Coshow |first2=D. |last3=Fix |first3=W. |title=Periodicity:A source book module, version 1.0 |publisher=Chemsource, Inc. |location=Nova York |page=3 |url=http://dwb4.unl.edu/chem_source_pdf/PERD.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120514182242/http://dwb4.unl.edu/chem_source_pdf/PERD.pdf |archivedate=14 de maio de 2012 |df= |dataacceso=20 de decembro de 2017 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Emsley|first=J.|title=Mendeleyev's dream table|journal=New Scientist|date=7 de marzo de 1985|pages=32–36|volume=105|número=1446|issn=0262-4079}}</ref>

Co desenvolvemento das teorías modernas de [[configuracións electrónicas]] dentro dos átomos da [[mecánica cuántica]], fíxose aparente que cada período da táboa corresponde co enchido dunha [[capa de electróns|capa cuántica]] de electróns. Os átomos máis grandes teñen máis subcapas de electróns, polo que as táboas posteriores foron requirindo períodos máis longos de forma progresiva.{{sfn|Ball|2002|p=111}}

En 1945 o científico estadounidense [[Glenn T. Seaborg]] suxeriu que os elementos [[actínidos]], ó igual que os [[lantánidos]], enchían un subnivel f. Antes desta época críase que os actínidos formaban unha cuarta fila do bloque d. Os colegas de Seaborg aconselláronlle non publicar unha suxestión tan radical xa que probablemente arruinaría a súa carreira. Seaborg publicou o seu traballo de todas formas, xa que consideraba que entón aínda non tiña unha carreira que puidese desprestixiarse. A súa suxestión demostrou ser correcta e subsecuentemente gañou o [[premio Nobel de Química]] en 1951 polo seu traballo na síntese de elementos actínidos.{{sfn|Scerri|2007|pp=270‒271}}<ref>{{Cita libro |last1=Masterton|first1=W. L. |last2=Hurley|first2=C. N.|last3=Neth|first3=E. J.|title=Chemistry: Principles and reactions|ano=2012|url=https://archive.org/details/chemistryprincip00mast_579|publisher=Brooks/Cole Cengage Learning|location=Belmont|edition=7ª|isbn=1-111-42710-0|page=[https://archive.org/details/chemistryprincip00mast_579/page/n202 173]}}</ref>{{efn|En 1892 xa se postulara unha segunda fila da táboa máis longa, para acomodar os elementos coñecidos e aínda por descubrir cun peso atómico maior ó do [[bismuto]], como o [[torio]], o [[protactinio]] ou o [[uranio]] entre outros. Porén, a maioría de investigadores consideraron que eses elementos eran análogos ós da terceira serie de elementos de transición, o [[hafnio]], o [[tántalo]] e o [[volframio]]. A existencia dunha segunda serie interior de transición, na forma dos actínidos, non se aceptou ata que se estableceron as semellanzas coas estruturas electrónicas dos lantánidos.<ref>{{cita libro|apelidos=Van Spronsen|nome=J. W.|ano=1969|título=The periodic system of chemical elements|url=https://archive.org/details/periodicsystemof0000spro|lugar=Ámsterdam|editorial=Elsevier|pp=[https://archive.org/details/periodicsystemof0000spro/page/315 315]–316|ISBN=0-444-40776-6}}</ref>}}

Malia que existen cantidades minúsculas dalgúns [[elementos transuránicos]] de forma natural,{{sfn|Emsley|2011}} todos eles foron descubertos inicialmente en laboratorios. A súa produción expandiu a táboa periódica de forma significativa, sendo o primeiro destes o [[neptunio]], producido de forma sintética por primeira vez en 1939.{{sfn|Ball|2002|p=123}} Debido a que a maioría dos elementos transuránicos son altamente inestables e [[radioactividade|decaen]] moi rapidamente, resultan difíciles de detectar e caracterizar unha vez producidos. Houbo varias [[controversias sobre a denominación dos elementos|controversias]] relacionadas coa aceptación de afirmacións de descubrimento competidoras para algúns elementos, precisando unha revisión independente en cada caso para determinar que descubridor tiña a prioridade e polo tanto os dereitos de nomeamento.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Barber|first1= R. C.|last2=Karol|first2=P. J.|last3=Nakahara|first3=Hiromichi|last4= Vardaci|first4= Emanuele|last5=Vogt|first5= E. W. |title=Discovery of the elements with atomic numbers greater than or equal to 113 (IUPAC Technical Report) |doi=10.1351/PAC-REP-10-05-01 |journal=Pure Appl. Chem. |year=2011 |volume=83 |issue=7|page=1485}}</ref> No ano 2010, unha colaboración ruso-estadounidense en [[Dubna]], [[Rusia]], afirmou ter producido sinteticamente seis átomos de [[ténnesso]] (elemento 117), a afirmación de descubrimento máis recente. Xunto co [[nihonio]] (elemento 113), o [[moscovio]] (elemento 115) e o [[oganesson]] (elemento 118), estes catro foron os elementos de máis recente nomeamento, facéndose oficiais os seus nomes os 28 de novembro de 2016.<ref name="Kemsley">{{cita publicación periódica|url=https://cen.acs.org/articles/94/i48/Names-elements-113-115-117.html|título=Names for elements 113, 115, 117, and 118 finalized by IUPAC|apelidos= Kemsley|nome=Jyllian|volume=94|número=48 |p=7|data=5 de decembro de 2016|revista=Chemical & Engineering News}}</ref><ref name=E117>{{Cita web|script-title=ru:Эксперимент по синтезу 117-го элемента получает продолжение|trans-title=O experimento na síntese do 117º elemento vai continuar|url=http://www.jinr.ru/news_article.asp?n_id=1195&language=rus|year=2012|publisher=JINR|language=ru|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130801120735/http://www.jinr.ru/news_article.asp?n_id=1195&language=rus|archivedate=01 de agosto de 2013|df=dmy-all|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref>

== Outras táboas periódicas ==

=== Táboa de 32 columnas ===
[[Ficheiro:32-column periodic table-a.png|upright=2|miniatura|Táboa periódica en formato de 32 columnas]]
A táboa periódica moderna preséntase en ocasións en formato longo expandido de 32 columnas inserindo os elementos do bloque f na súa posición natural entre os bloques s e d. A diferenza do formato de 18 columnas, esta disposición non presenta separacións na secuencia crecente de números atómicos.<ref>{{Cita libro | url = https://books.google.com/books?id=spjcrJ0UjbsC&pg=PA190 | last = Scerri | first = Eric | title = A Tale of 7 Elements | chapter = Element 61—Promethium | place = New York | publisher = [[Oxford University Press]] (USA) | isbn = 978-0-19-539131-2 | pages = 175–194(190) | year = 2013 | deadurl = yes | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170910135005/https://books.google.com/books?id=spjcrJ0UjbsC&pg=PA190 | archivedate = 10 de setembro de 2017 | df = dmy-all | data-acceso = 20 de decembro de 2017 }}</ref> A relación do bloque f co resto de [[bloques da táboa periódica]] tamén resulta máis doada de apreciar.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=rysqAAAACAAJ |last = Newell |first = S. B. |title= Chemistry: An introduction| place= Boston|publisher = Little, Brown and Company|page= 196|isbn=978-0-316-60455-0 |year=1980}}</ref> [[William B. Jensen]] promulgou un formato de táboa con 32 columnas argumentando que os lantánidos e os actínidos quedan senón "relegados nas mentes dos estudantes a elementos pouco interesantes e sen importancia que poden ignorar e deixar en corentena".<ref>{{Cita publicación periódica |last=Jensen |first=W. B. |date=1982 |title=Classification, Symmetry and the Periodic Table |journal=Computers & Mathematics with Applications |volume=12B |issue=1/2 |doi=10.1016/0898-1221(86)90167-7 |pages=487–510(498)}}</ref> Malia estas vantaxes os editores habitualmente evitan o formato de 32 columnas por mor da súa proporción non rectangular en comparación coa relación de aspecto das páxinas dos libros,<ref>{{Cita publicación periódica|last=Leach|first = M. R.|title=Concerning electronegativity as a basic elemental property and why the periodic table is usually represented in its medium form|journal= Foundations of Chemistry|volume=15|issue=1|pages=13–29|doi=10.1007/s10698-012-9151-3}}</ref> e pola familiaridade dos químicos coa forma moderna introducida por Seaborg.<ref>{{Cita libro|last=Thyssen|first=P.|last2=Binnemans|first2=K.|editor1-last=Gschneidner Jr.|editor1-first= K. A.|editor2-last=Bünzli|editor2-first=J-C.G|editor3-last=Vecharsky|editor3-first=Bünzli|date=2011|title=Accommodation of the Rare Earths in the Periodic Table: A Historical Analysis|journal=Handbook on the Physics and Chemistry of Rare Earths|publisher=Elsevier|location=Ámsterdam|volume=41|page=76|isbn=978-0-444-53590-0}}</ref>

=== Táboas con estruturas diferentes ===
{{AP|Táboas periódicas alternativas}}
Nos 100 anos posteriores á aparición da táboa de Mendeleiev en 1869 estimouse que se publicaron ó redor dunhas 700 versións diferentes da táboa periódica.{{sfn|Scerri|2007|p=20}} A maiores das diversas variacións rectangulares, deseñáronse outros formatos de táboa periódica, como por exemplo en [[círculo]], [[cubo|cúbicas]], [[cilindro|cilíndricas]], en [[espiral]], en forma de [[lemniscasta]], en forma de [[prisma]]s octogonais, en forma de [[Pirámide (xeometría)|pirámide]], [[esfera|esféricas]] ou [[triángulo|triangulares]].<ref>{{cita web|url=http://www.meta-synthesis.com/webbook//35_pt/pt_database.php?Button=All|título=All Periodic Tables in the INTERNET Periodic Table Database|nome=Mark R.|apelidos=Leach|páxina-web=Chemogenesis|data-acceso=20 de decembro de 2012}}</ref> Estas alternativas adoitan estar desenvolvidas para destacar ou poñer énfase nas propiedades físicas ou químicas dos elementos que non son tan aparentes nas táboas periódicas tradicionais.{{sfn|Scerri|2007|p=20}}

[[Ficheiro:Elementspiral (polyatomic).svg|miniatura|left|Táboa periódica en espiral de Theodor Benfey]]
Unha estrutura alternativa popular é a de [[Theodor Benfey]] de 1960.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Emsely |first1=J. |last2=Sharp |first2=R. |title=The periodic table: Top of the charts |journal=The Independent |date=21 de xuño de 2010 |url=https://www.independent.co.uk/news/science/the-periodic-table-top-of-the-charts-2005992.html |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170701044605/http://www.independent.co.uk/news/science/the-periodic-table-top-of-the-charts-2005992.html |archivedate=01 de xullo de 2017 |apelidos= |data-acceso=20 de decembro de 2017 }}</ref> Neste formato os elementos están dispostos nunha espiral continua, co hidróxeno no centro e os metais de transición, os lantánidos e os actínidos situados en penínsulas.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Seaborg |first=G. |year=1964 |title=Plutonium: The Ornery Element |journal=Chemistry |volume=37 |issue=6 |page=14}}</ref>

A maioría de táboas periódicas son de dúas dimensións,{{sfn|Emsley|2011}} pero as táboas de tres dimensións xa apareceran en 1862, predatando a táboa de Mendeleiev. Os exemplos máis recentes deste tipo de táboas inclúen a clasificación periódica de Courtines de 1925,<ref>{{Cita web |url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=65 |title=1925 Courtines' Periodic Classification |nome=Mark R. |apelidos=Leach |accessdate=16 de outubro de 2012 |deadurl=yes |archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20160516164123/http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=65 |archivedate=16 de maio de 2016 |páxina-web=Chemogenesis }}</ref> o sistema de láminas de Wringley de 1949,<ref>{{Cita web |url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=295 |title=1949 Wringley's Lamina System |nome=Mark R. |apelidos=Leach |accessdate=16 de outubro de 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111203150155/http://meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=295 |archivedate=03 de decembro de 2011 |páxina-web=Chemogenesis }}</ref> a hélice periódica de [[Paul-Antoine Giguère|Giguère]] de 1965<ref>{{Cita libro |title=Graphical Representations of the Periodic System During One Hundred Years |url=https://archive.org/details/graphicrepresent00unse |last=Mazurs |first= E. G. |year= 1974 |publisher=University of Alabama Press |location=Alabama |page=[https://archive.org/details/graphicrepresent00unse/page/111 111] |isbn=978-0-8173-3200-6}}</ref> e a árbore periódica de Dufour de 1996.<ref>{{Cita web |url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=39 |title=1996 Dufour's Periodic Tree |nome=Mark R. |apelidos=Leach |accessdate=16 de outubro de 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100418074643/http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=39 |archivedate=18 de abril de 2010 |páxina-web=Chemogenesis }}</ref> Ademais, a táboa periódica dos físicos de Stowe publicada en 1989<ref>{{Cita web |url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=38 |title=1989 Physicist's Periodic Table by Timothy Stowe |nome=Mark R. |apelidos=Leach |accessdate=16 de outubro de 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120605031716/http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=38 |archivedate=05 de xuño de 2012 |páxina-web=Chemogenesis }}</ref> foi descrita como de catro dimensións, tendo tres dimensións espaciais e unha dimensión de cor.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Bradley|first=D.|title=At last, a definitive periodic table?|journal=ChemViews Magazine|date=20 de xullo de 2011|url=http://www.chemistryviews.org/details/ezine/1247399/At_Last_A_Definitive_Periodic_Table.html|doi=10.1002/chemv.201000107|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501091625/http://www.chemistryviews.org/details/ezine/1247399/At_Last_A_Definitive_Periodic_Table.html|archivedate=01 de maio de 2013|apelidos=|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref>

Segundo [[Eric Scerri]], os diversos formatos de táboas periódicas poden considerarse situados nun continuo química–física.{{sfn|Scerri|2007|pp=285‒86}} Cara ó extremo químico deste continuo pode atoparse entre outras a táboa periódica de químicos inorgánicos de Rayner-Canham de 2002,<ref>{{Cita web|url=http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=429|title=2002 Inorganic Chemist's Periodic Table|nome=Mark R.|apelidos=Leach|accessdate=16 de outubro de 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130309084637/http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=429|archivedate=09 de marzo de 2013}}</ref> que pon énfase nas tendencias e padróns así como nas propiedades e relacións químicas pouco frecuentes.{{sfn|Scerri|2007|p=285}} Preto do extremo físico deste continuo estaría a táboa periódica de paso esquerdo de [[Charles Janet]], publicada en 1928. Esta presenta unha estrutura cunha conexión máis próxima á orde na que se enchen as capas electrónicas e, por asociación, á [[mecánica cuántica]].<ref>{{Cita publicación periódica |last=Scerri |first=E.  |title=The role of triads in the evolution of the periodic table: Past and present|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_2008-04_85_4/page/585 |journal=Journal of Chemical Education|year=2008|volume=85|issue=4|pages=585–89|doi=10.1021/ed085p585|bibcode = 2008JChEd..85..585S }}</ref> Reuben Alper publicou no ano 2010 un enfoque semellante en certa medida,<ref>{{Cita publicación periódica |last=Alper |first=R. |title=The simplified periodic table: elements ordered by their subshells|journal=The Journal of Biological Physics and Chemistry|year=2010|volume=10|issue=2|pages=74–80|doi=10.4024/43AL09F.jbpc.10.02}}</ref> mais criticado por Scerri por non respectar a necesidade de amosar a periodicidade química e física.<ref name="ScerriJBPC">{{Cita publicación periódica |last=Scerri |first=E. |title=Some comments on the recently proposed periodic table featuring elements ordered by their subshells|journal=Journal of Biological Physics and Chemistry|year=2012|volume=12|issue=2|pages=69–70}}</ref> Na parte media do continuo estaría a forma común da táboa periódica, considerada unha mellor expresión das tendencias no estado físico, [[condutividade eléctrica]] e [[condutividade térmica|térmica]], números de oxidación e outras propiedades facilmente inferidas a partir de técnicas tradicionais de laboratorio.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Bent |first1=H. A. |last2=Weinhold |first2=F.|title=Supporting information: News from the periodic table: An introduction to "Periodicity symbols, tables, and models for higher-order valency and donor–acceptor kinships"|journal=Journal of Chemical Education|year=2007|volume=84|issue=7|pages=3–4|doi=10.1021/ed084p1145}}</ref> Considérase que a súa popularidade é resultado dun bo balance de características en termos de facilidade de construción e uso, e da súa representación da orde atómica e tendencias periódicas.{{sfn|Scerri|2011}}<ref>{{Cita publicación periódica |last=Francl |first=M. |title=Table manners |journal=Nature Chemistry |volume=1 |date=2009 |pages=97–98 |url=http://ericscerri.com/Michelle-Nat%20Chem.pdf |bibcode=2009NatCh...1...97F |doi=10.1038/nchem.183 |issue=2 |pmid=21378810 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121025135145/http://ericscerri.com/Michelle-Nat%20Chem.pdf |archivedate=25 de outubro de 2012 |apelidos= |data-acceso=20 de decembro de 2017 }}</ref>
{{clear}}
{{táboa periódica (paso esquerdo)}}
===Táboas aplicadas noutros ámbitos===
A máis do obxectivo orixinal de clasificación dos elementos por propiedades periódicas, ó longo do tempo utilizouse a estrutura da táboa periódica para construír táboas con outros obxectivos.<ref>{{Cita novas|url=https://www.eldiario.es/ballenablanca/365_dias/tablas-periodicas-explican-irracional-elementos_0_860564981.html|apelidos=Álvarez|nome=Clemente|xornal=eldiario.es|título=Tres tablas periódicas que explican el irracional consumo de muchos aparatos electrónicos|data=25 de xaneiro de 2019|data-acceso=27 de xaneiro de 2019|lingua=es}}</ref> Por exemplo, no ano [[2019]] incluíuse nun informe do [[Foro Económico Mundial]] sobre a reciclaxe de produtos electrónicos unha "táboa periódica" da [[reciclaxe]].<ref>{{cita informe|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_A_New_Circular_Vision_for_Electronics.pdf|título=A New Circular Vision for Electronics|editorial=[[Foro Económico Mundial]]|data=2019|lingua=en|p=8}}</ref>

== Cuestións abertas e controversias ==

=== Situación do hidróxeno e do helio ===
Seguindo unicamente as [[configuración electrónica|configuracións electrónicas]], o [[hidróxeno]] (1s<sup>1</sup>) e o [[helio]] (1s<sup>2</sup>) deberían situarse nos grupos 1 e 2, sobre o [[litio]] ([He]2s<sup>1</sup>) e o [[berilio]] ([He]2s<sup>2</sup>) respectivamente.{{sfn|Gray|2009|p=12}} Porén, esta colocación non se utiliza habitualmente fóra do propio contexto das configuracións electrónicas. Cando se descubriron por primeira vez os [[gases nobres]] ó redor do ano 1900 (chamados entón "gases inertes"), incluíronse no denominado "grupo 0", reflectindo desta forma que non se coñecía ata entón unha reactividade química destes elementos, e o helio situouse na parte superior dese grupo xa que compartía a inercia química común a ese grupo. Cando o grupo mudou o seu número formal, moitos autores continuaron situando o helio directamente sobre o [[neon]] no grupo 18,<ref>{{cita web|url=https://eic.rsc.org/feature/trouble-in-the-periodic-table/2020266.article|título=Trouble in the periodic table|nome=Eric|apelidos=Scerri|data=1 de xaneiro de 2012|data-acceso=21 de decembro de 2017|páxina-web=Education in Chemistry}}</ref> incluíndo a táboa moderna da [[IUPAC]].<ref>{{Cita web|url = http://www.iupac.org/fileadmin/user_upload/news/IUPAC_Periodic_Table-1May13.pdf|title = IUPAC Periodic Table of the Elements|date = 2013-05-01|accessdate = 20 de setembro de 2015|publisher = IUPAC|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150822234830/http://www.iupac.org/fileadmin/user_upload/news/IUPAC_Periodic_Table-1May13.pdf|archivedate = 22 de agosto de 2015|df = dmy-all|urlmorta = yes}}</ref> A propiedade que distingue o helio do resto de gases nobres, malia a semellanza na súa inercia á do neon e á do [[argon]], é que na súa capa electrónica pechada o helio só ten dous electróns no orbital máis exterior, mentres que o resto de gases nobres teñen oito.<ref>{{Cita libro|title = Modeling Marvels: Computational Anticipation of Novel Molecules|url = https://books.google.com/books?id=IoFzgBSSCwEC|publisher = Springer Science & Business Media|date = 2008-12-05|isbn = 978-1-4020-6973-4|first = Errol G.|last = Lewars|pages = 69–71|deadurl = yes|archiveurl = https://web.archive.org/web/20190328013723/https://books.google.com/books?id=IoFzgBSSCwEC|archivedate = 28 de marzo de 2019|df = dmy-all|data-acceso = 20 de decembro de 2017}}</ref>

As propiedades químicas do hidróxeno non se asemellan moito ás dos [[alcalinos]] que ocupan o grupo 1, e seguindo esta base o hidróxeno sitúase en ocasións nun lugar distintos, sendo unha das alternativas máis habituais no grupo 17.<ref name="ScerriJBPC"/> Un dos factores para isto é a química predominantemente non metálica e estritamente univalente do hidróxeno, e que o flúor é estritamente univalente e non metálico. En ocasións, para demostrar que o hidróxeno posúe propiedades que corresponden tanto ás dos alcalinos coma ás dos halóxenos, aparece representado nas dúas de forma simultánea.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Seaborg |first= G.|title=The chemical and radioactive properties of the heavy elements |journal= Chemical English Newspaper |year=1945 |volume=23 |issue=23 |pages=2190–2193}}</ref> Outra colocación suxerida é sobre o [[carbono]] no grupo 14. Situado desta forma encaixaría ben coas tendencias de valores crecentes de [[potencial de ionización]] e [[afinidade electrónica]], e non estaría demasiado lonxe da tendencia da [[electronegatividade]], malia que o hidróxeno non pode demostrar a característica tetravalente dos elementos máis pesados do [[elementos do grupo 14|grupo 14]].<ref name="hydrogen">{{Cita publicación periódica |last=Cronyn |first=M. W. |title=The Proper Place for Hydrogen in the Periodic Table |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_2003-08_80_8/page/947 |journal=Journal of Chemical Education |volume=80 |issue=8 |date=2003 |pages=947–951|bibcode = 2003JChEd..80..947C |doi = 10.1021/ed080p947 }}</ref> Finalmente o hidróxeno colócase en ocasións separado de tódolos grupos, baseándose en como as propiedades xerais do hidróxeno difiren das do resto de elementos. Isto tamén sucede en ocasións co helio, o outro [[elementos do período 1|elemento do período 1]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984}}

=== Elementos do grupo 3 nos períodos 6 e 7 ===
Aínda que o [[escandio]] e o [[itrio]] son sempre os dous primeiros [[elementos do grupo 3]], a identidade dos dous elementos seguintes non está completamente establecida. O máis habitual é que sexan o [[lantano]] e o [[actinio]], e o menos o [[lutecio]] e o [[laurencio]]. Estas dúas variantes xorden das dificultades históricas para situar os [[lantánidos]] na táboa periódica, e dos debates sobre onde comezan e terminan os elementos do bloque f.<ref name="Thyssen">{{Cita libro|last=Thyssen|first=P.|last2=Binnemans|first2=K.|editor1-last=Gschneidner Jr.|editor1-first= K. A.|editor2-last=Bünzli|editor2-first=J-C.G|editor3-last=Vecharsky|editor3-first=Bünzli|date=2011|title=Accommodation of the Rare Earths in the Periodic Table: A Historical Analysis|journal=Handbook on the Physics and Chemistry of Rare Earths|publisher=Elsevier|location=Amsterdam|volume=41|pages=1–94|isbn=978-0-444-53590-0}}</ref>{{efn|Para a propia existencia dos lantánidos a composición do grupo 3 non é fonte de ningún interese específico, xa que o [[escandio]], o [[itrio]] o [[lantano]] e o [[actinio]] presentan o mesmo cambio gradual en propiedades que o [[calcio]], o [[estroncio]] o [[bario]] e o [[radio (elemento)|radio]] no grupo 2.<ref>{{Cita libro |last= Hevesy|first=G.|title= Redkie zemeli s tochki zreniya stroeniya atoma|trans-title=Terras raras dende o punto de vista da estrutura do átomo|year=1929|language=ru|type=citado en {{harvnb|Trifonov|1970|p=188}}|publisher= NKhTI|location=Leningrado}}</ref>}} A separación dos lantánidos do corpo principal da táboa periódica atribuíuse ó químico checo [[Bohuslav Brauner]], que en 1902 situounos a todos nunha posición do grupo 4 baixo o [[circonio]]. Esta disposición recibiu o nome de "hipótese asteroide", como analoxía ós [[asteroide]]s ocupando unha única órbita no [[sistema solar]]. Antes desta disposición os lantánidos situábanse xeralmente ó longo dos grupos I a VIII do formato antigo de 8 columnas da táboa. Malia que existen rexistros de predecesores da disposición de 1902 de Brauner que datan do ano 1895, este coñécese por facer referencia á "química dos asteroides" nunha carta de 1881 enviada a [[Mendeleiev]]. Outros autores asignaron tódolos lantánidos ben ó grupo 3, ós grupos 3 e 4, ou ós grupos 2, 3 e 4. En 1922 [[Niels Bohr]] continuou o proceso de separación situando os lantánidos entre os bloques s e d. En 1949 [[Glenn T. Seaborg]] reintroduciu o formato de táboa periódica máis popular, no que os lantánidos e actínidos aparecen no pé da táboa. Seaborg publicou a súa táboa por primeira vez nun informe clasificado de 1944, e publicouna de novo en 1945 en ''Chemical and Engineering News''. Nos anos seguintes ata o ano 1949 varios autores comentaron a súa proposta e estiveron en xeral de acordo con ela. Nese ano Seaborg indicou que o mellor método para representar os actínidos semellaba ser o de situalos baixo os lantánidos como análogos destes.<ref name="Thyssen"/><ref>Seaborg G. T. (1994). Origin of the Actinide Concept'. In K. A. Gschneider Jr. (ed). ''Handbook on the Physics and Chemistry of the Rare Earths''. '''18'''. Amsterdam: Elsevier, pp. 1–27.</ref> Posteriormente chegouse a afirmar que estes debates son proba de que "é un erro dividir o sistema [periódico] en bloques pronunciadamente delimitados".<ref>{{Cita publicación periódica |last=Stewart |first=P. J.|date=2008 |title=The Flyleaf Table: An Alternative|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_2008-11_85_11/page/1490 |journal=Journal of Chemical Education|volume=85 |issue=11 |page=1490 |doi=10.1021/ed085p1490|bibcode = 2008JChEd..85.1490S }}</ref> Existe tamén unha terceira variante representa as dúas posicións baixo o [[itrio]] ocupadas por tódolos lantánidos e actínidos.<ref name="Housecroft">{{cita libro|apelidos1=Housecroft|nome1=C. E.|apelidos2=Sharpe|nome2=A. G.|ano=2008|título=Inorganic Chemistry|edición=3ª|lugar=Harlow|editorial=Pearson Education|isbn=9780131755536}}</ref><ref name="Halliday">{{cita libro|apelidos1=Halliday|nome1=D.|apelidos2=Resnick|nome2=R.|apelidos3=Walker|nome3=J.|ano=2005|título=Fundamentals of Physics|url=https://archive.org/details/isbn_0471216437|edición=7ª|lugar=Hoboken, Nova Jersey|editorial=John Wiley & Sons|isbn=9780471658856}}</ref><ref name="Nebergall">{{cita libro|apelidos=Nebergall|nome=W. H.|ano=1980|título=General Chemistry|url=https://archive.org/details/generalchemistry0006nebe|edición=6ª|lugar=Lexington|editorial=D. C. Heath and Company|isbn=0669022187|ol=4435314M}}</ref> Existen argumentos químicos e físicos apoiando o caso do lutecio e o laurencio,<ref name="Thyssen"/><ref>{{Cita libro |last1=Keeler |first1=J. |last2=Wothers |first2=P. |publisher=Oxford University Press |date=2014 |title=Chemical Structure and Reactivity: An Integrated Approach| isbn=978-0-19-960413-5|page=259}}</ref> mais a maioría de autores afirma non estar convencido disto.<ref name="finally">{{Cita publicación periódica|last=Scerri|first=E.|year=2012|journal=Chemistry International|volume=34|issue=4|url=http://www.iupac.org/publications/ci/2012/3404/ud.html|title=Mendeleev's Periodic Table Is Finally Completed and What To Do about Group 3?|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170705051357/https://www.iupac.org/publications/ci/2012/3404/ud.html|archivedate=05 de xullo de 2017|df=dmy-all|apelidos=|data-acceso=20 de decembro de 2017}}</ref> En decembro de 2015 a [[IUPAC]] estableceu un proxecto para investigar e realizar unha recomendación formal para esta cuestión.<ref>{{Cita web|url=http://iupac.org/projects/project-details/?project_nr=2015-039-2-200|title=The constitution of group 3 of the periodic table|publisher=IUPAC|access-date=30 de xullo de 2016|date=2015|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160705053631/http://iupac.org/projects/project-details/?project_nr=2015-039-2-200|archivedate=05 de xullo de 2016|df=dmy-all}}</ref>

==== Lantano e actinio ====
[[Ficheiro:Periodic table 14CeTh form---Group 3 = Sc-Y-La-Ac.jpg|miniatura|150px|[[Lantano|La]] e [[Actinio|Ac]] baixo [[itrio|Y]]]]
O [[lantano]] e o [[actinio]] adoitan representarse como os restantes membros do [[elementos do grupo 3|grupo 3]].{{sfn|Emsley|2011|p=651}}<ref>{{cita libro|apelidos1=Atkins|nome1=Peter|nome2=Duwar|apelidos2=Shriver|ano=2006|título=Shriver & Atkins Inorganic Chemistry|url=https://archive.org/details/inorganicchemist0000unse_j4p2|edición=4ª|editorial=Oxford University Press|isbn=9780716748786}}</ref><ref>{{cita libro|nome1=R. Thomas|apelidos1= Myers|nome2=Keith B.|apelidos2= Oldham|nome3= Salvatore|apelidos3= Tocci |ano=2004|título=Holt Chemistry|url=https://archive.org/details/holtchemistry0000myer|lugar=Orlando|editorial=Holt, Rinehart & Winston|isbn=9780030664625}}</ref><ref>{{cita libro|apelidos=Chang|nome=R.|ano=2000|título=Essential Chemistry: A Core Text for General Chemistry|url=https://archive.org/details/essentialchemist00chan|edición=2ª|lugar=Boston|editorial=McGraw-Hill|isbn=978-0072412147}}</ref> Esta disposición tería a súa orixe nos [[anos 1940]], coa aparición das táboas periódicas que dependían da configuración electrónica dos elementos e da noción do electrón de diferenciación. As configuracións do [[cesio]], [[bario]] e lantano son [Xe]6s<sup>1</sup>, [Xe]6s<sup>2</sup> e [Xe]5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> respectivamente. O lantano ten un electrón de diferenciación 5d e segundo William B. Jensen isto estableceríao no grupo 3 como o primeiro membro do bloque d para o período 6.<ref name=Jensen1982>{{Cita publicación periódica |title=The Positions of Lanthanum (Actinium) and Lutetium (Lawrencium) in the Periodic Table |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_1982-08_59_8/page/634 |author=William B. Jensen |journal=J. Chem. Educ. |year=1982 |volume=59 |issue = 8|pages=634–636 |doi=10.1021/ed059p634|bibcode=1982JChEd..59..634J }}</ref> Seguindo o razoamento de Jensen, un conxunto consistente de configuracións electrónicas pode verse desta forma no grupo 3: [[escandio]] [Ar]3d<sup>1</sup>4s<sup>2</sup>, [[itrio]] [Kr]4d<sup>1</sup>5s<sup>2</sup> e lantano [Xe]5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup>. Aínda no período 6, asignóuselle ó [[iterbio]] a configuración electrónica [Xe]4f<sup>13</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> e ó [[lutecio]] [Xe]4f<sup>14</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup>, dando como resultado un electrón de diferenciación 4f para o lutecio e establecéndoo como o último membro do bloque f para o período 6.<ref name=Jensen1982/> Jensen indica que os traballos [[espectroscopia de electróns|espectroscópicos]] posteriores descubriron que a configuración electrónica do iterbio é realmente [Xe]4f<sup>14</sup>6s<sup>2</sup>. Isto significa que o iterbio e o lutecio, este último cunha configuración electrónica de [Xe]4f<sup>14</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup>, teñen ámbolos dous 14 electróns f, dando como resultado un electrón de diferenciación d no lugar de f para o lutecio, e facendo deste un candidato igualmente válido que o lantano de configuración [Xe]5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> para a posición do grupo 3 baixo o itrio.<ref name=Jensen1982/> Porén, o lantano presenta a vantaxe da incumbencia xa que o electrón 5d<sup>1</sup> aparece por primeira vez na súa estrutura mentres que aparece por terceira vez na do lutecio, sendo a súa segunda aparición na estrutura do [[gadolinio]].<ref name=Trifonov>{{Cita libro |last=Trifonov|first1=D. N.|
title= Rare-earth elements and their position in the periodic system|type=tradución do ruso|year=1970|pages=201–202|publisher=Indian National Scientific Documentation Centre|location=Nova Deli|ref=harv}}</ref>

En termos de comportamento químico,<ref name=Harrington>{{Cita libro |last1=Greenwood|first1=N. N.|last2=Harrington|first2=T. J.|title=The chemistry of the transition elements|year=1973|page=50|publisher=Clarendon Press|location=Oxford|isbn=0-19-855435-4}}</ref> e tendencias ó descender polo grupo 3 para propiedades como o [[punto de fusión]], a [[electronegatividade]] e o [[raio iónico]],<ref name= Aylward>{{Cita libro |last1= Aylward |first1=G.|last2= Findlay |first2=T.|title=SI chemical data|year=2008|publisher=John Wiley & Sons|location=Milton, Queensland|edition=6ª|isbn=978-0-470-81638-7}}</ref><ref name=Wiberg>{{Cita libro |last=Wiberg|first1=N.|title= Inorganic Chemistry|year=2001|page=119|publisher=Academic Press
|isbn=0-12-352651-5|location=San Diego}}</ref> o escandio, o itrio, o lantano e o actinio son semellantes ós seus elementos homólogos dos grupos 1 e 2. Nesta variante o número de electróns f nos [[ión]]s máis comúns (trivalentes) dos elementos do bloque f, coinciden de forma consistente na súa posición no bloque f.<ref name=Wulfsberg>{{Cita libro |last=Wulfsberg|first1=G.|article=Periodic table: Trends in the properties of the elements|title= Encyclopedia of Inorganic Chemistry|year=2006|page=3|publisher=John Wiley & Sons|location=Nova York|isbn=978-0-470-86210-0}}</ref> Por exemplo, a conta de electróns f para os ións trivalentes dos primeiros tres elementos do bloque f son Ce 1, Pr 2 e Nd 3.<ref name=Cotton>{{Cita libro |last=Cotton|first=S.|title= Lanthanide and Actinide Chemistry|url=https://archive.org/details/lanthanideactini00cott|year=2007|page=[https://archive.org/details/lanthanideactini00cott/page/n166 150]|publisher=John Wiley & Sons|location=Chichester|isbn=978-0-470-01006-8}}</ref>

==== Lutecio e laurencio ====
[[Ficheiro:Periodic table 14LaAc form---Group 3 = Sc-Y-Lu-Lr.jpg|miniatura|150px|[[Lutecio|Lu]] e [[Laurencio|Lr]] baixo [[itrio|Y]]]]
Noutras táboas o [[lutecio]] e o [[laurencio]] dispóñense como os membros restantes do grupo 3.<ref>{{cita libro|apelidos1=Rayner-Canham |nome1=G.|apelidos2=Overton|nome2=T.|ano=2013|título=Descriptive Inorganic Chemistry|edición=6ª|lugar=Nova York|editorial=W. H. Freeman and Company|isbn=978-1464125577}}</ref><ref>{{cita libro|autor1= Brown, T. L. . E. A.|autor2= Brown, T. L.|autor3=Woodward, P. . C. A.|autor4=Murphy, C. J.|autor5= Bursten, B. E.|autor6=LeMay, J. H. E.|ano=2009|título=Chemistry : the central science. - 11th Edition|edición=11ª|lugar=Nova Jersey|editorial=Pearson Prentice Hall|isbn=9780136006176}}</ref> As técnicas temperás de separación química do [[escandio]], [[itrio]] e lutecio dependían do feito de que estes elementos danse xuntos no chamado "grupo itrio", mentres que o lantano e o actinio danse xuntos no chamado "grupo cerio".<ref name=Jensen1982/> De acordo a isto algúns químicos asignaron o lutecio ó grupo 3 no lugar do lantano nos [[anos 1920]] e [[anos 1930|1930]].{{efn|O fenómeno de distintos grupos de separación está causado por unha crecente [[base (química)|basicidade]] co incremento do raio, e non constitúe un motivo fundamental para representar o lutecio baixo o itrio no lugar do lantano. Desta forma entre os [[metais alcalinotérreos]] do grupo 2, o magnesio (menos básico) pertence ó "grupo soluble" e o calcio, estroncio e bario (máis básicos) danse no "grupo do carbonato de amoníaco". Non obstante, o magnesio, calcio, estroncio e bario sitúanse de forma rutineira no grupo 2 da táboa periódica.<ref>{{cita libro|autor=Moeller et al.|ano=1989|título=Chemistry with Inorganic Qualitative Analysis|url=https://archive.org/details/chemistrywithino0000unse_q0c0|edición=3ª|lugar= San Diego|editorial=Harcourt Brace Jovanovich|pp=[https://archive.org/details/chemistrywithino0000unse_q0c0/page/955 955]–956, 958|isbn=0155064924}}</ref>}} Varios físicos favoreceron o lutecio nos [[anos 1950]] e [[anos 1960|1960]], tendo en conta a comparación de varias das súas propiedades físicas coas do lantano.<ref name=Jensen1982/> Esta disposición, na que o lantano é o primeiro membro do bloque f, está disputada por varios autores xa que o lantano carece de electróns f. Porén, déronse argumentos de que esta non sería unha oposición válida por mor doutras das anomalías existentes na táboa periódica.<ref>{{Cita web|url= http://www.rsc.org/blogs/eic/2015/09/periodic-table-group-3|title= Five ideas in chemical education that must die – part five|last1= Scerri|first1= E.|date= 2015|website= Education in Chemistry|publisher= Royal Society of Chemistry|access-date= 19 de setembro de 2015|archiveurl= https://web.archive.org/web/20151223190417/http://www.rsc.org/blogs/eic/2015/09/periodic-table-group-3|archivedate= 23 de decembro de 2015|df= dmy-all|urlmorta= yes}}</ref> Para o laurencio, a súa configuración electrónica en fase atómica de gas quedou confirmada no ano 2015 como [Rn]5f<sup>14</sup>7s<sup>2</sup>7p<sup>1</sup>. Esta configuración representa outra anomalía na táboa periódica, independentemente de se o laurencio se sitúa no bloque f ou d, xa que a única posición potencial no bloque p reservouse para o [[nihonio]] coa súa configuración predita de [Rn]5f<sup>14</sup>6d<sup>10</sup>7s<sup>2</sup>7p<sup>1</sup>.<ref name=Jensen2015>{{Cita web |url=http://www.che.uc.edu/jensen/W.%20B.%20Jensen/Reprints/251.%20Lawrencium.pdf |title=Some Comments on the Position of Lawrencium in the Periodic Table |last1=Jensen |first1=W. B. |date=2015 |access-date=20 de setembro de 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151223091325/http://www.che.uc.edu/jensen/W.%20B.%20Jensen/Reprints/251.%20Lawrencium.pdf |archivedate=23 de decembro de 2015 |df= |urlmorta=yes }}</ref>{{efn|Aínda que o laurencio metálico posúe un electrón p, os estudos de modelaxe simple suxiren que o seu comportamento é o dun lantánido,<ref name=Xu>{{Cita publicación periódica |last1=Xu |first1=W-H. |last2= Pyykkö|first2=P.|title=Is the chemistry of lawrencium peculiar? |journal=Physical Chemistry Chemical Physics |year=2016 |volume=18 |issue=26 |pages=17351–17355|doi=10.1039/C6CP02706G|bibcode=2016PCCP...1817351X}}</ref> ó igual que o resto dos últimos actínidos.<ref name=Cotton/>}}

Quimicamente o escandio, o itrio e o lutecio (e presumiblemente o laurencio) compórtanse como versións trivalentes dos metais do grupos 1 e 2.<ref name=King>{{Cita libro|last=King|first=R. B.|title= Inorganic Chemistry of Main Group Elements|url=https://archive.org/details/inorganicchemist0000king|year=1995|page=[https://archive.org/details/inorganicchemist0000king/page/289 289]|publisher=Wiley-VCH|location=New York|isbn=1-56081-679-1}}</ref> Por outra banda, as tendencias ó desprazarse cara a abaixo no grupo para propiedades como o punto de fusión, electronegatividade e raio iónico son semellantes ás que se atopan entre os seus homólogos dos grupos 4 a 8.<ref name=Jensen1982/> Nesta variante o número de electróns f nas formas gasosas dos átomos do bloque f adoitan coincidir coa súa posición no bloque f. Por exemplo, as contas de electróns f para os primeiros cinco elementos do bloque f son La 0, Ce 1, Pr 3, Nd 4 e Pm 5.<ref name=Jensen1982/>

==== Lantánidos e actínidos ====
[[Ficheiro:Periodic table 15LaAc form---Group 3 = indeterminate.jpg|miniatura|150px|Marcadores baixo [[itrio|Y]]]]
Uns poucos autores sitúan todos os trinta [[lantánidos]] e [[actínidos]] nas dúas posicións baixo o [[itrio]], habitualmente por medio de marcas e notas ó pé. Esta variante pon énfase nas semellanzas químicas dos 15 lantánidos, a expensas da ambigüidade resultante sobre que dous elementos ocupan as posicións do grupo 3 baixo o itrio e dun teórico bloque f de 15 columnas.<ref name="Housecroft"/><ref name="Halliday"/><ref name="Nebergall"/>

=== Grupos incluídos nos metais de transición ===
Segundo a definición da [[IUPAC]] un [[metal de transición]] é un elemento cuxo átomo ten unha subcapa d incompleta, ou que pode dar lugar a [[catión]]s cunha subcapa d incompleta. Segundo esta definición tódolos elementos dos grupos do 3 ó 11 son metais de transición, excluíndo desta categoría ós [[elementos do grupo 12]]: [[cinc]], [[cadmio]] e [[mercurio (elemento)|mercurio]].<ref name="ReferenceA">{{GoldBookRef|file=T06456|title=transition element}}</ref>

Algúns químicos tratan as categorías "elementos do bloque d" e "metais de transición" de forma intercambiable, e polo tanto inclúen os grupos do 3 ó 12 entre os metais de transicións. Nesta consideración os elementos do grupo 12 trátanse como un caso especial de metais de transición no que os electróns d non están involucrados no enlace químico de forma ordinaria. Un estudo de 2007 sobre o [[fluoruro de mercurio (VI)]] (HgF<sub>4</sub>), un composto no que o mercurio usaría os seus electróns d para o enlace, deu lugar á suxestión de que o mercurio podería considerarse un metal de transición.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Xuefang|first1= W. |last2=Andrews|first2=L.|last3=Riedel|first3=S.|last4= Kaupp|first4=M. |title=Mercury Is a Transition Metal: The First Experimental Evidence for HgF<sub>4</sub> |journal=Angew. Chem. Int. Ed. |year=2007 |volume=46 |issue=44 |pages=8371–8375 |doi=10.1002/anie.200703710 |pmid=17899620}}</ref> Outros autores como Jensen argumentaron que a formación dun composto como o HgF<sub>4</sub> pode suceder só baixo condicións moi anormais, e a súa propia existencia está en disputa, polo que o mercurio non podería considerarse un metal de transición seguindo unha interpretación razoable da definición ordinaria.<ref name=Jensen2008>{{Cita publicación periódica |title=Is Mercury Now a Transition Element? |last = Jensen |first= W. B.|journal=J. Chem. Educ. |year=2008 |volume=85 |pages=1182–1183 |doi=10.1021/ed085p1182|bibcode = 2008JChEd..85.1182J |issue=9 }}</ref>

Por outra banda hai químicos que exclúen os [[elementos do grupo 3]] da definición de metal de transición, baseándose en que os elementos deste grupo non forman ningún ión cunha capa d parcialmente ocupada e polo tanto non presentan ningunha propiedade característica da química dos metais de transición.<ref>{{Cita libro |last1=Rayner-Canham|first1=G.|last2=Overton|first2=T.|title=Descriptive inorganic chemistry|ano=2006|url=https://archive.org/details/descriptiveinorg00rayn_169|publisher=W H Freeman|pages=[https://archive.org/details/descriptiveinorg00rayn_169/page/n505 484]–485|location=Nova York|edition=4ª|isbn=0-7167-8963-9}}</ref> Neste caso só se consideran os grupos do 4 ó 11 como metais de transición. Non obstante, malia que os elementos do grupo 3 teñen poucas propiedades químicas características dos metais de transición, si demostran algunhas das propiedades físicas características destes, pola presenza dun único electrón d en cada un dos seus átomos.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1984|p=947}}

=== Elementos con propiedades químicas descoñecidas ===
Aínda que foron descubertos todos os elementos ata o [[oganesson]], dos elementos por riba do [[hassio]] (elemento 108) só o [[copernicio]] (elemento 112), o [[nihonio]] (elemento 113) e o [[flerovio]] (elemento 114) teñen propiedades químicas coñecidas, e só hai suficiente evidencia dunha categoría conclusiva para o copernicio. Os outros elementos poderían comportarse de forma distinta da predición por extrapolación, por mor de [[química cuántica relativista|efectos relativistas]]. Por exemplo, a predición indica que o [[flerovio]] exhibiría algunhas propiedades semellantes ós [[gases nobres]], malia que se sitúa no [[grupo do carbono]].<ref>{{Cita libro|title=The Chemistry of Superheavy Elements|url=https://archive.org/details/chemistryofsuper0000unse_y0o9|last=Schändel|first=M.|year=2003|publisher=Kluwer Academic Publishers|location=Dordrecht|isbn=1-4020-1250-0|page=[https://archive.org/details/chemistryofsuper0000unse_y0o9/page/277 277]}}</ref> Experimentos máis recentes suxeriron por outra banda que o flerovio comportaríase quimicamente como o [[chumbo]], como se agardaría da súa posición na táboa periódica.{{sfn|Scerri|2011|pp=142–143}}

=== Extensións adicionais da táboa periódica ===
{{AP|Táboa periódica estendida}}
Non está claro se os elementos continuarán o padrón da táboa periódica actual nun [[elementos do período 8|período 8]] ou se serán precisos axustes e adaptacións adicionais. [[Glenn Theodore Seaborg|Seaborg]] teorizou que o oitavo período seguiría o padrón establecido previamente de forma exacta, polo que incluiría un bloque s de dous elementos para o [[ununennio|119]] e o [[unbinilio|120]], un novo bloque g para os seguintes 18 elementos e 30 elementos adicionais continuando os bloques f, d e p actuais, culminando no elemento 168 que sería o seguinte gas nobre.<ref>{{Cita publicación periódica|doi=10.2307/3963006|last=Frazier|first=K.|title=Superheavy Elements|journal=Science News|volume=113|issue=15|pages=236–238|year=1978|jstor=3963006}}</ref> Máis recentemente químicos como [[Pekka Pyykkö]] teorizaron que estes elementos adicionais non seguirían a [[regra de Madelung]], que predí como se enchen as capas de electróns, polo que afectarían á aparencia da táboa periódica. Existen varios modelos teóricos competidores para a colocación dos elementos de número atómico 172 e inferiores.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Pyykkö|first1=P.|title=A suggested periodic table up to Z ≤ 172, based on Dirac–Fock calculations on atoms and ions|journal=Physical Chemistry Chemical Physics|volume=13|issue=1|pages=161–168|year=2011|pmid=20967377|doi=10.1039/c0cp01575j|bibcode = 2011PCCP...13..161P}}</ref>

{{Táboa periódica estendida compacta|ref=<ref name="Fricke">{{Cita publicación periódica |last1=Fricke |first1=B. |last2=Greiner |first2=W. |last3=Waber |first3=J. T. |year=1971 |title=The continuation of the periodic table up to Z = 172. The chemistry of superheavy elements |journal=Theoretica chimica acta |volume=21 |issue=3 |pages=235–260 |publisher=Springer-Verlag |doi=10.1007/BF01172015 |url=https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF01172015?LI=true# }}</ref>
}}

=== Elemento co maior número atómico posible ===
Descoñécese o número exacto de elementos posibles. Unha teoría temperá proposta por Elliot Adams en 1911 e baseada na disposición dos elementos en cada unha das filas horizontais da táboa periódica indicaba que os elementos de peso atómico maior de 256± (ós elementos 99 ou 100) non existirían.<ref>{{Cita publicación periódica |last=Elliot|first=Q. A. |title=A modification of the periodic table|journal=Journal of the American Chemical Society|year=1911|volume=33 |issue=5 |pages=684–688 (688)|doi=10.1021/ja02218a004}}</ref> Unha estimación máis recente é que a táboa periódica podería rematar pouco despois da denominada [[illa de estabilidade]],<ref name=EB>{{Cita web|last1=Seaborg|first1=G.|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/603220/transuranium-element|title=transuranium element (chemical element)|publisher=Encyclopædia Britannica|date=c. 2006|accessdate=16 de marzo de 2010|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101130112151/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/603220/transuranium-element|archivedate=30 de novembro de 2010|df=dmy-all}}</ref> que se centraría ó redor do [[unbihexio|elemento 126]], xa que a extensión da táboa periódica e de núcleos está restrinxida polas [[liña de goteo nuclear|liñas de goteo]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=S.|last1=Cwiok|first2= P.-H.|last2= Heenen |first3= W.|last3= Nazarewicz |year=2005|title=Shape coexistence and triaxiality in the superheavy nuclei|journal=Nature|volume=433|bibcode = 2005Natur.433..705C |doi = 10.1038/nature03336 | issue=7027 | pmid=15716943 | pages=705–9}}</ref> Outras predicións de onde remataría a táboa periódica inclúen no elemento 128 por parte de [[John Emsley]],{{sfn|Emsley|2011}} no elemento 137 por parte de [[Richard Feynman]],<ref name="rscend" /> e no elemento 155 por parte de Albert Khazan.{{sfn|Emsley|2011}}{{efn|Karol argumenta que os efectos gravitacionais tornaríanse significativos cando os números atómicos pasan a ser astronomicamente grandes, superando polo tanto outros fenómenos de inestabilidade de núcleos supermasivos, e que as [[estrela de neutróns|estrelas de neutróns]] (con números atómicos da orde de 10<sup>21</sup>) poden considerarse como representantes dos elementos máis pesados no [[Universo]].<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Karol|nome=P. J.|ano=2002|título=The Mendeleev–Seaborg periodic table: Through Z = 1138 and beyond|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-chemical-education_2002-01_79_1/page/60|revista=Journal of Chemical Education|volume=79|número=1|pp=60–63|doi=10.1021/ed079p60}}</ref>}}

O [[modelo de Bohr]] presenta dificultades para os átomos de número atómico maior de 137, xa que segundo ese modelo calquera elemento cun número atómico maior que 137 requiriría que os electróns 1s se desprazasen máis rápido que a [[velocidade da luz]].<ref>{{Cita libro |first1=R. |last1=Eisberg |first2=R. |last2=Resnick |year=1985 |title=Quantum Physics of Atoms, Molecules, Solids, Nuclei and Particles |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-0471873730 |edición=2ª |url=http://www.sicyon.com/resources/library/pdf/eisberg_resnick-quantum_physics.pdf |dataacceso=21 de decembro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20171222051214/http://www.sicyon.com/resources/library/pdf/eisberg_resnick-quantum_physics.pdf |dataarquivo=22 de decembro de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> A [[ecuación de Dirac|ecuación relativista de Dirac]] presenta problemas para os elementos con máis de 137 protóns. Para estes elementos a función de onda no estado fundamental de Dirac é oscilatoria no canto de fixa, e non hai espazo entre o espectro de enerxía positivo e negativo, como se pode ver no [[paradoxo de Klein]].<ref>{{Cita libro |first1=J. D.|last1= Bjorken|first2=S. D.|last2= Drell |year=1964 |title=Relativistic Quantum Mechanics |url=https://archive.org/details/relativisticquan0000bjor|publisher=McGraw-Hill |asin=B0000CMCMI}}</ref> Cálculos máis precisos tendo en conta os efectos do tamaño finito do núcleo indican que a enerxía de unión excede o límite por primeira vez para os elementos con máis de 173 protóns. Para os elementos máis pesados se non se enche o orbital máis interno 1s o campo eléctrico do núcleo tira un electrón do [[baleiro]], dando como resultado a [[emisión de positróns|emisión espontánea dun positrón]].<ref>{{Cita publicación periódica |first1=W. |last1=Greiner|first2= S. |last2=Schramm |year=2008 |revista=American Journal of Physics |volume=76 |pages=509 |doi=10.1119/1.2820395|título=Resource Letter QEDV-1: The QED vacuum}}</ref> Porén, isto non sucede se o orbital máis interno está cheo, polo que o elemento 173 non sería necesariamente o último da táboa periódica.<ref name="rscend">{{Cita publicación periódica|last=Ball|first=P.|journal=Chemistry World|url=http://www.rsc.org/chemistryworld/Issues/2010/November/ColumnThecrucible.asp|title=Would Element 137 Really Spell the End of the Periodic Table? Philip Ball Examines the Evidence|date=2010|publisher=Royal Society of Chemistry|accessdate=30 de setembro de 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121021020542/http://www.rsc.org/chemistryworld/Issues/2010/November/ColumnThecrucible.asp|archivedate=21 de outubro de 2012|df=dmy-all|apelidos=}}</ref>

=== Formato óptimo ===
Os múltiples formatos e versións de táboas periódicas existentes deron lugar á pregunta de se existe un formato óptimo ou definitivo da táboa periódica.<ref>{{cita publicación periódica|url=http://www.chemistryviews.org/details/ezine/1247399/At_Last_A_Definitive_Periodic_Table.html?page=21|título=At Last, A Definitive Periodic Table?|doi=10.1002/chemv.201000107|nome=David|apelidos=Bradley|data=20 de xullo de 2011|revista=ChemistryViews}}</ref> Segundo [[Eric Scerri]], a resposta dependería se a periodicidade química observada entre os elementos ten unha verdade absoluta ou se é o produto da interpretación humana.<ref name="blog"/> Scerri postula que moitos dos diferentes formatos de táboas periódicas poden considerarse como variacións da temática da periodicidade química, cada unha delas explorando e dándolle énfase a diferentes aspectos, propiedades, perspectivas e relacións entre os elementos.{{sfn|Scerri|2011|pp=127-128}}<ref name="blog">{{Cita web|first = Eric|last = Scerri|date = 9 de agosto de 2013|url = http://ericscerri23.blogspot.com.au/2013/08/0-0-1-16-77-ucla-2-1-92-14.html|title = Is there an optimal periodic table and other bigger questions in the philosophy of science|accessdate = 4 de setembro de 2013|website = ericscerri23.blogspot.com.au|deadurl = yes|archiveurl = https://web.archive.org/web/20170613022703/http://ericscerri23.blogspot.com.au/2013/08/0-0-1-16-77-ucla-2-1-92-14.html|archivedate = 13 de xuño de 2017|df = dmy-all}}</ref>

== Notas ==
{{Listaref|40em|group=lower-alpha}}
;Referencias
{{Todas as ref|en}}
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}
=== Bibliografía ===
{{Refempeza}}
* {{Cita libro|last=Ball|first=P.|title=The Ingredients: A Guided Tour of the Elements |url=https://archive.org/details/ingredientsguide0000ball|publisher=Oxford University Press |year=2002 |isbn=0-19-284100-9|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |nome1=M. R. |apelidos1=Bermejo |nome2=A. |apelidos2=González |nome3=M. |apelidos3=Vázquez |ano=2006 |título=O nome e o símbolo dos elementos químicos |url=http://www.cirp.es/pub/docs/cite/elementos_quimicos.pdf |editorial=[[Xunta de Galicia|Xunta]], [[Secretaría Xeral de Política Lingüística]] e [[Centro Ramón Piñeiro|CRPIH]] |isbn=978-84-453-4325-8 }}
* {{Cita libro |nome1=M. R. |apelidos1=Bermejo |nome2=A. |apelidos2=González |nome3=M. |apelidos3=Maneiro |ano=2018 |título=Guía dos elementos químicos. Historia, propiedades e aplicacións |url=https://libraria.xunta.gal/gl/guia-dos-elementos-quimicos-historia-propiedades-e-aplicacions |editorial=[[Xunta de Galicia]] e [[Centro Ramón Piñeiro|CRPIH]] |isbn=978-84-453-5297-7 }}
* {{Cita libro|last=Chang|first=R.|title=Chemistry|url=https://archive.org/details/chemistry0000chan|year=2002|edition=7ª|publisher=McGraw-Hill Higher Education|location=Nova York|isbn=978-0-19-284100-1|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro|last=Emsley|first=J.|title=Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements|url=https://archive.org/details/naturesbuildingb0000emsl_b1k4|year=2011|publisher=[[Oxford University Press]]|location=Nova York|isbn=978-0-19-960563-7|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro|last=Gray|first=T.|title=The Elements: A Visual Exploration of Every Known Atom in the Universe|url=https://archive.org/details/elementsvisualex0000gray|year=2009|publisher=Black Dog & Leventhal Publishers|location=Nova York|isbn=978-1-57912-814-2|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro|last1=Greenwood|first1=N. N.|last2=Earnshaw|first2=A.|year=1984|title=Chemistry of the Elements|url=https://archive.org/details/chemistryofeleme0000gree|place=Oxford|publisher=Pergamon Press|isbn=0-08-022057-6|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |last1=Huheey|first1=J. E.|last2=Keiter|first2=E. A.|last3=Keiter|first3=R. L.|title=Principles of structure and reactivity|publisher=Harper Collins College Publishers|location=Nova York|edition=4ª|isbn=0-06-042995-X|ano=1997|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro|last=Scerri |first=E.|title=The periodic table: Its story and its significance|url=https://archive.org/details/periodictableits0000scer |publisher=Oxford University Press|year=2007|isbn=0-19-530573-6|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |last=Scerri|first=E.|title=The periodic table: A very short introduction|url=https://archive.org/details/periodictablever0000scer|year=2011|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-958249-5|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |last=Venable|first=F. P.|title=The Development of the Periodic Law|url=https://archive.org/details/developmentofper01vena|year=1896|publisher=Chemical Publishing Company|location=Easton, Pensilvania|ol=7066455M|lingua=en|ref=harv}}
{{reftermina}}
=== Ligazóns externas ===
* {{cita web|url=https://iupac.org/what-we-do/periodic-table-of-elements/|título=Periodic Table of Elements|páxina-web=[[IUPAC]]|lingua=en}}
* {{cita web|url=https://www.webelements.com/|título=The periodic table of the elements|páxina-web=WebElements|lingua=en}}
* {{cita web|url=http://www.periodicvideos.com/|título=The Periodic Table of Videos|editorial=Universidade de Nottingham|lingua=en}}
* {{Cita web |título=Táboa periódica dos elementos |url=http://www.consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_pr_TaboaPeriodicaDosElementos-PropiedadesElementos_XG_RAGC_RAG_CN_20190313_2pp.pdf |editorial=[[Consello da Cultura Galega]], [[Xunta de Galicia]], [[Real Academia Galega de Ciencias]], [[Real Academia Galega]] e [[Universidade de Santiago de Compostela|Ciencia Nosa]] |ano=2019 |ref=harv }}
{{Táboa periódica|state=expanded}}
{{ElementosQuímicos}}
{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Elementos químicos]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencia)]]
[[Categoría:Artigos destacados]]