Ver o código fonte de "Era cenozoica"

{{Liña de tempo gráfica do cenozoico}}
[[Ficheiro:Alpiner Gebirgsgürtel.png|miniatura|[[Oroxenia alpina]].]]

A '''era cenozoica''', '''Cenozoico''' ou '''era terciaria''' é, na [[escala de tempo xeolóxico]], a [[era xeolóxica]] que se iniciou hai uns 65,5 ± 0,3 millóns de anos e que se estende até a actualidade.<ref name="ics2009">[http://stratigraphy.science.purdue.edu/gssp/ Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy], Status on 2009.</ref><ref name="char2008">[http://www.stratigraphy.org/upload/ISChart2008.pdf International Stratigraphic Chart, 2008]</ref>

É a terceira e última era do [[Fanerozoico|eón fanerozoico]] e segue á [[era mesozoica]]. O seu nome procede do [[lingua grega]] e significa 'animais novos' (de καινός ''kainós'', 'novo'  e ζωή ''zoé'', 'animal' ou 'vida'). O '''período terciario''', actualmente non recoñecido pola [[Comisión Internacional sobre Estratigrafía]], comprendía a era cenozoica excepto os últimos 2,5 millóns de anos, cando se inicia o [[período cuaternario]].<ref>[http://www.stratigraphy.org/geowhen/stages/Tertiary.html Tertiary Informal Sub-era]. Based On: Gradstein, Ogg, Smith, _A Geologic Time Scale 2004_</ref>

Durante a era cenozoica, a [[India]] colidiu con [[Asia]] hai 55-45 millóns de anos, e [[Arabia]] colidiu despois con [[Eurasia]], pechando o [[mar de Tetis]], hai uns 35 millóns de anos. Como consecuencia diso, produciuse a gran [[Oroxenia Alpina|pregamento alpino]] que formou as principais [[cordilleira]]s do sur de Europa e Asia, como os [[Pireneos]], [[Alpes]] e [[Himalaia]]s.

Ao cenozoico tamén se lle chama a era dos [[mamíferos]], animais que, ao extinguírense os [[dinosauro]]s a finais do [[Cretáceo]], experimentaron unha extraordinaria [[radiación adaptativa]] e pasaron a ser a fauna característica.

Hai uns 30 millóns de anos xurdiron os primeiros [[primates|primates superiores]] (os máis primitivos estaban xa presentes hai máis 65 millóns de anos), aínda que ''[[Homo sapiens]]'' non apareceu até hai uns 200.000 anos.

== Subdivisións ==
O Cenozoico divídese en tres [[período xeolóxico|períodos]], [[Paleoxeno]], [[Neoxeno]] e [[Período cuaternario|Cuaternario]], que á súa vez se dividen en [[época xeolóxica|épocas]]. O Paleoxeno comprende as épocas [[Paleoceno]], [[Eoceno]] e [[Oligoceno]]; o Neoxeno comprende [[Mioceno]] e [[Plioceno]], mentres que o Cuaternario comprende as épocas [[Plistoceno]] e [[Holoceno]], a última das cales está actualmente en curso.<ref name="ics2009" /><ref name="char2008" /> O antigo período terciario comprendía Paleoxeno e Neoxeno.

== Notas  ==
{{Listaref}}

== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
=== Outros artigos ===
* [[Xeoloxía histórica]]

{{Control de autoridades}}
{{xeoloxía en progreso}}

[[Categoría:Xeoloxía]]
[[Categoría:Escala de tempo xeolóxico]]
[[Categoría:Eras xeolóxicas]]