Ver o código fonte de "Cacahuete"

{{Taxobox
| name = Cacahuete
| image = Peanut_9417.jpg
| image_caption = Cacahuetes
| image_width = 250px
| status = LC
| regnum = [[Plantae]]
| divisio = [[Flowering plant|Tracheophyta]]
| classis = [[Magnoliophyta]]
| ordo = [[Fabales]]
| familia = [[Fabaceae]]
| subfamilia = [[Faboideae]]
| tribus = [[Aeschynomeneae]]
| genus = [[Arachis]]
| species = '''A. hypogaea'''
| binomial = ''Arachis hypogaea''
| binomial_authority = [[Carl von Linné|L.]]
}}
O '''cacahuete'''<ref>{{DRAG|cacahuete}}</ref> (''Arachis hypogaea''), é unha planta anual da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[chícharo]]s (''[[Fabaceae]]''), cuxos froitos, de tipo [[legume]] conteñen [[semente]]s apreciadas en [[gastronomía]].

== Características ==
{{Valor nutricional | name=Cacahuete cru | kJ=2385| water=4.26 g| protein=25 g | fat=48 g | satfat=7 g | monofat=24 g| polyfat=16 g | carbs=21 g | fiber=9 g | | sugars=0.0 g | iron_mg=2 | calcium_mg=62 | magnesium_mg=184 | phosphorus_mg=336 | potassium_mg=332 | manganese_mg=2.0 | zinc_mg=3.3 | vitC_mg=0.0 | pantothenic_mg=1.8 | vitB6_mg=0.3 | folate_ug=246 |  thiamin_mg=0.6 | vitE_mg=6.6 | riboflavin_mg=0.3 | niacin_mg=12.9 | tryptophan=0.2445 g| threonine=0.859 g|isoleucine=0.882 g|leucine=1.627 g|lysine=0.901 g|methionine=0.308 g|cystine=0.322 g|phenylalanine=1.300 g|tyrosine=1.020 g|valine=1.052 g|arginine=3.001 g|histidine=0.634 g|alanine=0.997 g|aspartic acid=3.060 g|glutamic acid=5.243 g|glycine=1.512 g|proline=1.107 g|serine=1.236 g|right=1 | note=[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/4831 Ligazón á base de datos USDA]}}
A planta é fibrosa e mide de 30 a 50 [[centímetro|cm]] de altura. Os froitos medran baixo a terra dentro dunha casca leñosa que, normalmente, conten dúas sementes. Vulgarmente coñécese como [[froito seco]].

== Cultivo ==
''A. hypogaea'', que é de orixe [[América|americana]], foi cultivada para o aproveitamento das súas sementes desde hai 4000 ou 5000 anos. Os conquistadores españois observaron o seu consumo en [[Tenochtitlán|México-Tenochtitlán]], a capital do imperio [[azteca]], no século XVI, e posteriormente distribuírono por [[Europa]] e o resto do mundo, xunto con outros mercantes europeos. Cultívase en maio, e colléitase a finais do outono.

O que non puideron observar os españois foi que xa o Señor de Sipán, no norte do [[Perú]], se adornaba con réplicas de cacahuetes en ouro: orelleiras, colares e demais xoias que se exhiben agora no Museo de Sipán. As ''Tumbas Reales de Huaca Rajada'' foron descubertas en 1987 e asombra a súa tecnoloxía no manexo dos metais. Pertencente á cultura pre-inca dos [[mochica]]s, datouse no ano 250 d.c.

Na actualidade o cultivo do cacahuete estendeuse amplamente por rexións da [[Asia]] e [[África]]. As cascas, obtidas como subproduto, empréganse como [[combustíbel]].

== Pragas ==
A infección por certas especies de fungos (''[[Aspergillus flavus]]'' ou ''[[Aspergillus parasiticus|A. parasiticus]]'') contamina as sementes con [[aflatoxina]]s, perigosas substancias [[Carcinóxeno|canceríxenas]].

== Nomenclatura ==
[[Ficheiro:Cacahuetes-rafax.JPG|miniatura|Cacahuetes salgados]]
O termo ven do [[náhuatl]] ''tlālcacahuatl'', que significa cacao da terra, de ''tlalli'': 'terra, solo', porque a vaíña das súas sementes está baixo terra e ''cacahuatl'': 'grans de cacao'.
A árbore e o seu froito coñécense en México como ''cacahuate'' ou ''cacahuete''. Mentres que no español de España se adoptou este último termo, en case todos os demais países de fala hispana emprégase o vocábulo [[Lingua taína|taíno]] ''maní''. En portugués é coñecido por ''amendoim''.

== Usos ==
[[Ficheiro:Peanuts.jpg|miniatura|Cacahuetes.]]
Con este froito obtéñense alimentos tales como a [[manteiga de cacahuete]] ou o [[aceite de cacahuete]] moi empregado na [[Gastronomía da India|cociña da India]] e do sueste de Asia.

En [[México]] é común encontralos en diferentes presentacións como ''botana'' ou lambonada (salgados, xaponeses, garrapiñados, enchilados etc.) ou en forma dun doce tradicional moi nutritivo feito con cacahuetes e mel, chamado ''palanqueta'' (tamén se pode facer con outras sementes, como pebidas de [[cabaza]]). Así mesmo, úsase para preparar distintos guisos, como o polo en mollo de cacahuete.

En [[España]] consómese a semente crúa ou torrada, denominándose entón '''panchito''' nalgunhas áreas localizadas.

Na [[Arxentina]], gran produtor de cacahuete, este consómese torrado cos seus grans ou en [[garrapiñada]]s e [[praliné]]s ou recubertos por unha capa de [[chocolate]] ou, á inversa, dentro de tabletas de chocolate, sendo tamén un dos compoñentes principais das [[picada]]s; cando se vai a un bar, pub, restaurante ou "boliche" arxentino e se pide unha cervexa é moi común que esta sexa acompañada de "''yapa''" (gratuitamente) co que se chama "con ingredientes", os cales consisten nun pratiño ou pequena bandexa que contén grans de cacahuete torrado e salgado, xeralmente acompañados por unha pequena porción de patacas fritas e "palitos salados" (pequenos paus feitos dunha masa de fariña, os cales están fritos e salgados). Canto á [[manteiga de cacahuete]], esta prodúcese en gran cantidade, mais o seu destino acostuma ser a exportación (o gusto por tal "manteiga" está relativamente pouco difundido aínda entre a poboación arxentina), aínda que é moi común que se consuma nunha especie de variante sólida moi parecida a un [[turrón]]: a chamada [[mantecol]], que se toma na sobremesa.

==Galería de imaxes==
<gallery>
Peanut oil bottle.jpg|
PeanutButter.jpg
Peanuts (Arachis hypogaea) - in shell, shell cracked open, shelled, peeled.jpg|
Dragee_"Арахис_в_шоколаде"_02.jpg|
</gallery>

== Notas ==
{{Listaref}}

== Véxase tamén ==
{{Commons|Arachis hypogaea}}

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Froitos secos]]
[[Categoría:Fabáceas]]
[[Categoría:Plantas medicinais]]
[[Categoría:Oleaxinosas]]
[[Categoría:Plantas descritas en 1753]]