Urbano Ferreiroa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Urbano Ferreiroa Millán»)
Infotaula de personaUrbano Ferreiroa
Biografía
Nacemento30 de setembro de 1845 Editar o valor em Wikidata
Navío, España Editar o valor em Wikidata
Morte21 de febreiro de 1901 Editar o valor em Wikidata (55 anos)
Navío, España Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónescritor , autor Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata


Urbano Ferreiroa Millán, nado en Navío (San Amaro) o 30 de setembro de 1845 e finado no mesmo concello o 21 de febreiro de 1901,[1] foi un presbítero e escritor galego.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Urbano era fillo de José Ferreiroa Álvarez (morto en 1883[2]) e de Peregrina Millán Rodríguez (finada en 1904[3]). Tiña catro irmáns: Irene, Antonio, Félix e José.[4] Fixo os estudos medios no Instituto de Ourense e despois filosofía e teoloxía no Seminario Conciliar de San Fernando desa cidade. Ampliou os estudos eclesiásticos en Madrid e Roma. Doutorouse en Teoloxía e Dereito Canónico na diocese de Toledo. Regresou a Ourense e en 1870 fundou xunto con Venancio Moreno Pablos e Celedonio Osorio Lafuente o semanario La Nacionalidad. En 1878 viaxou a Roma, onde foi recibido en audiencia polo papa León XIII[5] (de quen se faría capelán ou camareiro) e onde moraría durante catro anos.[6] Relatou o encontro co pontífice na súa "Carta ao diario El Siglo Futuro" (22 de outubro de 1878), xornal para o que escribiría como correspondente en Roma.

Foi nomeado chantre da catedral de Valladolid en 1884[7] e en 1890 foi nomeado vicario capitular da arquidiocese de Valladolid.[8] No mesmo ano, debido a que "o clima de Valladolid non lle prestaba ao Sr. Ferreiroa", foi nomeado chantre da catedral de Valencia,[9] cargo do que tomou posesión o 25 de no­vem­bro de 1890.[10]

En Valencia fundou e dirixiu (con Luis Gestoso Acosta e Vicente Rocafull Vélez), entre 1893 e 1900, a revista Soluciones Católicas. Colaborou no periódico carlista El Siglo Futuro, en La Ilustración Católica, no diario católico-tradicionalista La Lealtad e no semanario hispano-americano Altar y Trono. Foi académico correspondente da Real Academia da Historia (1884), da Academia Filosófica de Santo Tomás de Boloña e da Academia de Arcades de Roma.[11][12] En 1897 León XIII nomeouno abreviador na Nunciatura Apostólica de Madrid.[13]

A súa obra máis ambiciosa é a Historia apologética de los Papas, na que se inclúe a "máis aceptábel biografía castelá" de Pío VII.[14] O primeiro tomo publicouse en 1886[15] e o décimo e último en 1900. Na súa época traduciuse ao italiano e posibelmente ao francés.[16] A pesar do título, a obra é máis "imparcial" que "apoloxética",[16] aínda que o autor, ante unha crítica de Marcelino Menéndez Pelayo, co que se carteou, arrepentiuse de ter usado o adxectivo "apoloxética".[17]

O estilo literario de Ferreiroa é "o máis parecido que en España existe ao de Salustio: elegantemente conciso".[18]

En 1886 fixo a primeira tradución do Magníficat ao galego, incluída en Magnificat in XL linguas versum et propriis caracteribus redditum et expressum, agasallo para o papa León XIII.[19]

Está enterrado no cemiterio da igrexa de San Fiz de Navío.[20]

Pensamento político e social[editar | editar a fonte]

En 1880 visitou as ruínas de Pompeia,[21] e plasmou as súas impresións desta visita no seu texto “Recuerdos de Nápoles V: Herculano y Pompeya”, no que condena o feito de que o esplendor da cidade estivese sustentado na corrupción e a explotación dos escravos no mundo antigo. Na mesma obra critica a situación de inferioridade na que se encontraba a muller, que equipara á escravitude: "a absurda mitoloxía, a triste e ignominiosa escravitude, a inferioridad na que era tida a muller e o malentendido patriotismo, que ao estado o sacrificaba todo".[22]

No seu artigo "Por Galicia" toma un posicionamento protogaleguista con respecto á cultura e á lingua galega. Despois de facer un repaso ás inxurias aos galegos na literatura española e europea, que utilizan "galego" como insulto, Ferreiroa reivindica a lingua galega, que "naceu e se perfeccionou antes que a castelá". Pero ese desprezo tamén se pode atopar nunha escritora galega como Emilia Pardo Bazán, quen afirma, segundo Ferreiroa, que "o chan galego se amosou estéril para a literatura nacional". Ferreiroa afirma que a lingua castelá foi "aceptada, nunca asimilada" en Galiza.[23]

Urbano Ferreiroa defendía a arbitraxe dos Papas, desde a Idade Media, entre "príncipes e pobos". Os Papas debían ser "pacificadores do mundo arruinado por guerras" e "defensores da xustiza pública" aos que debían estar sometidos "reis, príncipes e pobos". O Pontificado debía ser "un tribunal beneficioso para os pobos oprimidos e vexados" que podía excomungar os tiranos feudais e converter as igrexas en lugares de refuxio. Así mesmo defendía o celibato eclesiástico para que o sacerdocio non se convertese nunha casta.[24]

No seu artigo sobre Daniel O’Connell, O Libertador, escrito no centenario do seu nacemento, Ferreiroa defende a independencia dos irlandeses, pobres e católicos, e critica os "estranxeiros" protestantes e ricos (os británicos) que os explotan comercial e culturalmente.[25]

En 1870 fundou en Ourense, xunto con Venancio Moreno Pablos e Celedonio Osorio Lafuente, o semanario La Nacionalidad (subtitulado Periódico católico-monárquico), de carácter católico e carlista, no que escribiu os seus primeiros versos Emilia Pardo Bazán.[26] O seu poético canto á Virxe María publicado en 1866 en La Lealtad remata co seguinte manifesto político:

Hoxe a España de Fernando o Católico e Filipe II afúndese, arruínase, precipítase no abismo. Ai de vós os que sementades a desavinza e queredes descatolizarnos, e queredes afrancesarnos! O liberalismo é o raio que o queima todo. Arrebolará España á revolución, ao cataclismo.

Políticamente, estaba alineado co Partido Integrista (Católico Nacional), escindido do Carlismo.[27] Os seus adversarios ideolóxicos calificábano de "neo" ("neocatólico"), é dicir, promotor da doutrina que impulsaba a restauración das tradicións do catolicismo, e de "ultramontano", ou sexa que pretendía outorgarlle máis poder ao Papa. Ao estourar a terceira guerra carlista en 1872, o goberno perseguiu a prensa carlista, a consecuencia do cal Urbano Ferreiroa pasou varios meses na cadea.[28]

Ataques na prensa[editar | editar a fonte]

Ferreiroa foi albo das críticas do diario satírico El Solfeo (sobre todo a partir da publicación do seu artigo "La ciencia moderna"), tanto polas súas ideas conservadoras como polo prolífico da súa literatura: "Nos últimos días non escribiu ningún artigo o Sr. Ferreiroa. Temo que non estea moito tempo de parabéns a literatura".[29] Desde as súas páxinas, Leopoldo Alas "Clarín", que tiña trato con el ("O señor Ferreiroa, a quen eu atuaba, saiume cura"[30]), chamouno "aventaxado neo-católico" e "ignorante na materia filosófica", e mesmo desprezou a súa orixe galega ao dicir que o seu estilo era máis axeitado "ao chan que o viu nacer".[31]

Tras o falecemento de Ferreiroa, saíu unha nota satírica no diario republicano El País, na que dicían "alegrarse... polo sucesor [no cargo], enténdese", e afirmaba que a Igrexa "perde moi pouco" coa súa desaparición. A mesma nota describe a Ferreiroa como "un señor voluminoso, pouco favorecido pola natureza, nada simpático, pero moi cheo de pretensións, que pasou a vida sen facer un favor a ninguén, pretendéndoos el, e morto de ansias por ser bispo, o que afortunadamente non pudo conseguir. Críase escritor, orador e sabio, pero... dime do que presumes e direiche o que che falta; en ridículo si que se puxo infinitas veces. Quen sabe se a súa entrada no ceo terá causado unha explosión xeral de risos! Era o máis ao que podía aspirar."[32]

Obras[editar | editar a fonte]

Libros[editar | editar a fonte]

  • La cuestión de Oriente (1877). Madrid: Imprenta de F. Maroto é Hijos. 13x19,5 cm, 158 páxinas.
  • León XIII y la situación del Pontificado (1878). Madrid: Librería Católica de San José (Imprenta de F. Maroto é Hijos). 11,5x18cm, 470 páxinas.
  • Transformación de la Roma pagana estudiada en la Roma actual (1882). Barcelona: Imprenta de la Librería Religiosa. 12,5x19 cm, 616 páxinas.
  • La reforma protestante en Inglaterra. Panegírico de cinco mártires ingleses de la C. de J. (1888). Valladolid: Establecimiento Tipográfico de H. de J. Pastor. 18,5x26,5 cm, 26 páxinas.
  • Nerón. El primer perseguidor de los cristianos. (Escenas del primer siglo del cristianismo) (1895). Valencia: Imprenta de Federico Domenech. 14,5x22,5, 302 páxinas. (Novela histórica.)
  • La Tierra Santa. Su descripción y su portentosa historia (1896). Valencia: Juan Puig Editor (Imprenta, Litografía y Encuadernación de José Ortega). 18,5x28,5 cm, 558 páxinas, 13 litografías a cor. Segunda edición (2017). A Coruña: Órbigo.[33]
  • Historia apologética de los Papas desde San Pedro al Pontífice reinante (1886-1900). Valencia: Imprenta de Federico Domenech, Editor. 10 Tomos, 14,5x22. Tomo I: 312pp; Tomo II: 328pp; Tomo III: 290pp; Tomo IV: 400pp; Tomo V: 412pp; Tomo VI: 320pp; Tomo VII: 454pp; Tomo VIII: 398pp; Tomo IX: 380pp; Tomo X: 614pp.

Artigos, discursos e textos breves[editar | editar a fonte]

Noutros medios[editar | editar a fonte]

  • O filme La Tierra Santa (Alberte Pagán, 2016), rodado en Myanmar, que consiste na refilmación das imaxes proxectadas sobre os lombos dos libros de Urbano Ferreiroa, utiliza como banda sonora o texto "Por Galicia".[35]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos (febreiro e marzo de 1901), p. 175.
  2. ↑ La Unión (19 de abril de 1883). Madrid, p. 3.
  3. ↑ La Correspondencia Gallega. Diario de Pontevedra (28 de decembro de 1904). Ano XVI Número 4469, p. 3.
  4. ↑ "Primer aniversario" (20 de febreiro de 1902). El Miño. Diario liberal, p.
  5. ↑ La Iberia. Diario Liberal (23 de outubro de 1878), p. 3.
  6. ↑ "La Transformación de la Roma pagana estudiada en la Roma actual" (5 de novembro de 1882). La Ilustración Católica, p. 152.
  7. ↑ El Imparcial (26 de febreiro de 1884).
  8. ↑ La Unión Católica (30 de xaneiro de 1890), p. 3.
  9. ↑ La Unnión Católica (8 de marzo de 1890), p. 1.
  10. ↑ "Urbano Ferreiroa Millán". Archivo Catedral de Valencia. 
  11. ↑ Ossorio y Bernard, Manuel (1903). Ensayo de un catálogo de periodistas españoles del siglo XIX. Madrid: Imprenta y litografía de J. Palacios. p. 137. 
  12. ↑ Eiján Lorenzo, Samuel (1920). Historia de Ribadavia y sus alrededores, Madrid: Establecimiento Tipográfico de San Bernardo, p. 620.
  13. ↑ La Unión Católica (18 de maio de 1897), p. 2.
  14. ↑ Pacheco y de Leyva, Enrique (1915). La intervención de Floridablanca en la redacción del Breve para la supresión de los jesuitas (1772-1773). p. 37.
  15. ↑ La Unión (10 de outubro de 1886).
  16. ↑ 16,0 16,1 P. [Pérez] Villamil, Manuel (29 de marzo de 1900). "Monumento español a las glorias del pontificado". La lectura dominical. p. 266. 
  17. ↑ Carta de Urbano Ferreiroa a Marcelino Menéndez Pelayo (30 de xullo de 1897).
  18. ↑ Marín del Campo, J. (19 de marzo de 1925).
  19. ↑ Ferro Ruibal (2006), p. 13.
  20. ↑ Vázquez Núñez, Arturo (1907). "Iglesias románicas de la provincia de Orense". Boletín de la Real Academia de la Historia, Tomo 50, p. 221.
  21. ↑ Romero Recio, M. (2012). “Turistas. Españoles en Pompeya”, en Ecos de un descubrimiento. Viajeros españoles en Pompeya (1748-1936), Madrid: Ediciones Polifemo.
  22. ↑ Romero Recio, Mirella (2018). "Algunas interpretaciones sobre la esclavitud antigua en la historiografía decimonónica española". Habis nº 49, Universidad de Sevilla, p, 262.
  23. ↑ Ferreiroa, Urbano (1893). "Por Galicia", pp 580-581).
  24. ↑ Ramón Solans, Francisco Javier (2021). "Una utopía ultramontana. El papa como árbitro internacional de la paz en el siglo XIX". Pasado y Memoria. Revista de Historia Contemporánea, nº 23, Universidad de Zaragoza, pp. 127-128.
  25. ↑ "Daniel O'Connell". La Esperanza. Periódico católico-monárquico. 6 de agosto de 2022. 
  26. ↑ Altabella, José (14 de febreiro de 1960). "Notas para una historia de la prensa en Orense", La Región, p. 19.
  27. ↑ Ferrer, Melchor (1959). Historia del tradicionalismo español, Tomo XXVIII, vol. II, Documentos. Sevilla: Editorial Católica Española, p. 276.
  28. ↑ Melgar, Francisco (25 de febreiro de 1927). "Antes de la guerra. Primera entrevista con Don Carlos", El Universo, Madrid, p. 6.
  29. ↑ El Solfeo (26 de novembro de 1875, p. 4).
  30. ↑ Sotelo, Adolfo (2009). "Marcelino Menéndez Pelayo y Leopoldo Alas 'Clarín'”, en Raquel Gutiérrez Sebastián e Borja Rodríguez Gutiérrez (eds.). Menéndez Pelayo y la novela del Siglo XIX, Santander: Real Sociedad Menéndez Pelayo, p. 134.
  31. ↑ Clarín [Leopoldo Alas] (10 de novembro de 1875). "Palique". El Solfeo, p. 1.
  32. ↑ "Gangas clericales" (2 de marzo de 1901). El País. Diario republicano, p. 3.
  33. ↑ "datos.bne.es". datos.bne.es (en castelán). Consultado o 2024-05-25. 
  34. ↑ Sevilla Fernández, José M. (setembro-decembro de 2019). "«Aludir con la palabra Vico». Nuevas ráfagas viquianas en la prensa periódica española durante el sexenio revolucionario (1868-1874) y la restauración alfonsina (1874-1885)", Bollettino della Società Filosofica Italiana, Carocci Editore, p. 42.
  35. ↑ "superfícies - la tierra santa (biblioteca) (Alberte Pagán, 2016)". Vimeo. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Urbano_Ferreiroa&oldid=6744198»