Día da Clase Obreira Galega
Coordenadas: 43°29′14.22″N 8°13′22.06″O / 43.4872833, -8.2227944
O día da Clase Obreira Galega é unha conmemoración anual non festiva celebrada cada 10 de marzo para lembrar a morte de dous traballadores galegos nun enfrontamento coa policía en Ferrol.
A súa orixe está no 10 de marzo de 1972, cando a policía franquista disparou contra unha protesta sindical nos estaleiros de Bazán, en Ferrol, e onde morreron dous traballadores[1], Amador Rey e Daniel Niebla, e onde resultaron feridos ao redor de medio cento de manifestantes máis. Dende aquel ano, a data é homenaxeada polas diferentes organizacións sindicais de Galiza, reclamando melloras sociais e laborais.
Historia[editar | editar a fonte]
No final do franquismo había unha situación de efervescencia social no que apareceron numerosos conflitos. Na comarca de Ferrol houbera numerosas mobilizacións e o final de 1971 fora moi activo na negociación do novo convenio da Bazán. En Astano tamén había unha situación conflitiva.
El clima de tensión en la ciudad se agudiza y va en aumento. El día 28 de febrero los 3000 trabajadores de las empresas auxiliares de Astano se declaran en huelga, con motivo de la ruptura de las negociaciones de su convenio.[2]
O día 7 de marzo o Sindicato Vertical asinara en Madrid un convenio interprovincial que non recoñecía as reclamacións dos traballadores de Bazán Ferrol de ter convenio propio. As factorías de Cartagena e Cádiz estaban controladas polo Sindicato Vertical e a de Ferrol por CC.OO. O 8 de marzo en asemblea os traballadores de Bazan Ferrol rexeitan o acordo. Acordouse unha nova asemblea de traballadores para o día 9. A empresa respondeu despedindo a José María Riobó, Manuel Amor Deus, José Díaz Montero, Ramiro Romero, José Miguel Rey e Alfonso Couce, todos eles de Comisións Obreiras e prohibíndolles o acceso á factoría. Ramiro Romero foi agredido polos gardas de seguridade na entrada do estaleiro ao negarse a asinar a notificación da sanción. Situación que xera enfrontamentos entre traballadores e os gardas. Ao saberse o acontecido o paro foi total. Ás nove e media da mañá, uns cinco mil traballadores concentráronse para exixir a anulación dos despedimentos e sancións aos gardas. O director falou cos traballadores sen achegar solucións. Os traballadores acordaron manterse concentrados ata que se atendan as súas peticións. Ás tres da tarde a dirección da empresa ameazou co desaloxo policial. Diante da negativa dos traballadores ás cinco da tarde cargou a policía pechándose a factoría. Os enfrontamentos continuaron xa na cidade e escoitáronse os primeiros disparos da policía.
O día 10 a prensa informou do acontecido. Do peche da empresa, as cargas policiais e os disparos contra os traballadores. Ás sete e media da mañá xuntáronse uns catro mil traballadores nas portas de Bazán pechadas. Decidiron ir en manifestación ata o polígono de Caranza, entón un barrio novo en construción, e alí xuntarse cos traballadores de Astano. Ao paso dos traballadores na Estrada de Castela coa Avenida das Pías a policía cargou contra os traballadores que responderon con pedras. A policía disparou contra eles. Dous traballadores morreron e medio cento quedaron feridos[3]. A policía tivo que se retirar ao cuartel.
Por término de una hora y media, estuvieron las fuerzas acuarteladas, curando los heridos, reponiendo municiones y en estado de alerta en previsión de un ataque al cuartel, como sucedió el día anterior.[4]
Os feridos non foron ao hospital por medo a ser detidos. Ao saberse o que estaba a acontecer as empresas da zona comezaron a pechar en folga solidaria. O goberno cortou as comunicacións por terra e telefónicas da cidade e un buque da Armada Española situouse fronte á ponte das Pías. Representantes dos traballadores entrevistáronse co capitán da Zona Marítima do Cantábrico para evitar a intervención militar. O exército permanece acuartelado e Ferrol é tomado pola Garda Civil e a Policía Armada con efectivos de León e Valladolid[5]. O paro foi total ata o 20 de marzo en que volveu abrir Bazán e houbo manifestacións contra a ditadura en varias cidades galegas, sobre todo en Vigo.[6] A nova tivo alcance mundial e apareceu nas portadas de The Guardian, Le Monde ou The New York Times. Houbo dous traballadores mortos, 16 feridos de bala e ducias por outras lesións, 160 despedidos, 101 detidos, 60 encarcerados e 54 multados con entre 50.000 e 250.000 pesetas.[7] Só se coñece unha imaxe do acontecido: unha foto onde se ve aos traballadores camiñando pola Estrada de Castela á altura do barrio de Recimil, uns minutos antes dos feitos.[8] O acontecido o 10 de marzo de 1972 nunca foi levado aos xulgados e ninguén respondeu pola morte dos dous traballadores nin polos feridos.
Legado[editar | editar a fonte]
A rúa en Recimil fronte á Avenida das Pías, onde aconteceron os feitos, é chamada Dez do Marzal dende 1981[9]. Ata a construción do monumento aos mortos e feridos tódolos anos facíase unha ofrenda floral no pequeno campo que había entre Recimil e a Avenida das Pías, no lugar onde caeron mortos os traballadores.
No ano 1997, o Parlamento de Galiza aprobou por unanimidade unha declaración institucional onde facía constar o especial significado do 10 de marzo, celebrado polas principais organizacións sindicais do país como Día da Clase Obreira Galega, especialmente por Comisións Obreiras, pois foi o sindicato que pediu a declaración. A efeméride acadou rango oficial en 2006.
En abril de 2014 o pleno de Parlamento de Galicia debateu a proposta presentada pola deputada Consuelo Martínez do grupo Alternativa Galega de Esquerda (AGE) na que instaba á Xunta a concesión a título póstumo da Medalla de Ouro da Comunidade aos ferroláns Amador Rey e Daniel Niebla. Porén, aínda que contaba co apoio do resto da oposición non foi aprobado polo voto en contra do PPdeG.[10]
No ano 2018, o videógrafo Ángel García e a periodista Marta Corral presentaron o documental titulado ¡Esto se cae!, facendo alusión ao berro de guerra que se escoitaba naqueles anos 70 nas rúas de Ferrol. O filme recolle a testemuña das mulleres do 72, loitadoras do movemento obreiro na procura da democracia, facendo un recoñecemento cos nomes e apelidos máis un exercicio de recuperación da memoria e da xustiza histórica.[11] Tamén a escritora Ánxela Loureiro Fernández co seu libro Voces da memoria con ollos de muller (2019) fai unha homenaxe e da visibilidade ás mulleres loitadoras no período 1970-1977 e a súa achega para conquistar as liberdades democráticas.[12]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Os dous traballadores non tiñan adscrición partidaria como se indica en documentos de CCOO (El proceso de los 23, páxina 19) e PCE (Rosa Cal, páxina 160)
- ↑ El proceso de los 23, páxina 16
- ↑ Non existe unha cifra clara porque só os feridos graves acudiron a centros de saúde por medo a represaliais. CCOO cita a 12 feridos de bala (El proceso de los 23) .
- ↑ Informe del Jefe superior al director general de seguridad en Madrid
- ↑ Los asesinatos de Ferrol, 10 de marzo de 1972, Día de la clase obrera gallega Arquivado 14 de xullo de 2014 en Wayback Machine. blog.
- ↑ "O 10 de marzo, 50 anos despois: o día que o movemento obreiro fixo abalar a ditadura en Ferrol". Praza Pública. 2022-03-10. Consultado o 2022-03-13.
- ↑ Ferrol, 50º aniversario del 10 de Marzo de 1972. Escrito por Javier Losada, CGT, Navantia-Ferrol Izquierda Revolucionaria.
- ↑ La Transición fuera del palacio. Hace 40 años que la policía franquista asesinó en Ferrol a Amador Rey y Daniel Niebla El País
- ↑ Suprimidos los nombres franquistas de las calles de El Ferrol Perfecto Conde Muruais Santiago 4 MAR 1981 El País
- ↑ "Los obreros de Bazán asesinados por los 'grises' en 1972 no recibirán la Medalla de Galicia". www.elcorreogallego.es. Arquivado dende o orixinal o 28 de febreiro de 2020. Consultado o 2020-02-28.
- ↑ "¡Esto se cae!, documental sobre las mujeres ferrolanas del 72". Angel García Videógrafo (en castelán). 2018-03-12. Arquivado dende o orixinal o 21 de agosto de 2018. Consultado o 2018-08-21.
- ↑ "Ánxela Loureiro: "Na ditadura, eu fun detida tres veces e agredida polos Guerrilleiros de Cristo Rey"". www.elcorreogallego.es. Arquivado dende o orixinal o 25 de abril de 2019. Consultado o 2020-02-28.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Outros artigos[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Entrevista a Rafael Pillado Lista 1ª parte, 6'55" e 2ª parte, 14'44"
Referencias[editar | editar a fonte]
- Cal, Rosa (2015) Los sucesos de Ferrol. 10 de marzo de 1972. LiberFactory
- Pillado, Rafael (2012). O latexo da vida e da conciencia. Memorias Colectivas de Rafael Pillado I. Ferrol: Fuco Buxán.
- CCOO: El Proceso de los 23 http://biblioteca.andalucia.ccoo.es:8080/intranet-tmpl/prog/local_repository/documents/14962_6712.pdf