Xoana de Albret

Xoana de Albret
Nacemento	7 de xaneiro de 1528
Lugar de nacemento	Saint-Germain-en-Laye
Falecemento	9 de xuño de 1572
Lugar de falecemento	París
Causa	tuberculose
Soterrada	collégiale Saint-Georges de Vendôme
Nacionalidade	Baixa Navarra - Nafarroa Beherea
Relixión	Calvinismo e Protestantismo
Ocupación	política, poeta e escritora
Pai	Henrique II de Navarra
Nai	Margarida de Angulema
Cónxuxe	Guilherme de Jülich-Cleves-Berg e Antón de Borbón
Fillos	Henrique IV de Francia e Catarina de Borbón
Irmáns	João de Navarra
Na rede
[ editar datos en Wikidata ]

Jeanne d'Albret, en galego Xoana de Albret, nada en Saint-Germain-en-Laye o 7 de xaneiro de 1528 e finada en París o 9 de xuño de 1572 foi pretendente ao reino de Navarra co nome de Xoana III, que se autodenominou raíña de Navarra na Baixa Navarra, condesa de Foix e Bigorra, vizcondesa de Bearne, Marsan, Tartás, e duquesa de Albret. O seu fillo foi o rei Henrique IV o Grande, primeiro rei Borbón de Francia.

Orixes familiares

Xoana naceu en 1528 en Saint-Germain-en-Laye. Era a filla única de Henrique II de Navarra e de Margarida de Francia. Criouse en París, na corte do rei Francisco I de Francia, o seu tío.

Matrimonios e descendencia

O seu tío Francisco casouna en 1541 co duque Guillerme V de Cléveris, cando apenas tiña trece anos. Desa unión non houbo descendencia. En 1546 o matrimonio foi anulado.

Trala morte de Francisco e o ascenso ao trono de Henrique II, o seu matrimonio foi de novo concertado. Así, o 20 de outubro de 1548 casou en Moulins con Antón de Borbón (1518-1562), fillo de Carlos de Borbón (1489-1537), duque de Vendôme, e de Francisca de Alençon, o cal se convertería en herdeiro ao trono de Francia se se extinguía a reinante casa de Valois. Tiveron cinco fillos:

• Henrique de Navarra, infante (1551-1553), duque de Beaumont;
• Henrique III de Navarra (1553-1610), rei de Navarra e, posteriormente, rei de Francia co nome de Henrique IV;
• Luís Carlos de Navarra, infante (1555-1557), conde de Marles;
• Magdalena de Navarra, infanta (1556);
• Catarina de Borbón (1559-1604), duquesa de Albret, condesa de Armagnac e Rodes, casada en 1599 co duque Henrique II de Lorena.

A cuestión relixiosa

En 1555 faleceu o seu pai e ela herdou o reino de Navarra e demais posesións. En 1560 convereuse ao protestantismo e introduciu a Reforma en Navarra e Béarn. Por unha orde promulgada o 19 de xullo de 1561, impuxo o calvinismo nos seus Estados. Os dous fillos que lle quedaban foron educados segundo as ideas relixiosas da súa nai. Ese mesmo ano Antón de Borbón e o seu irmán Luís I de Borbón, así como o príncipe de Condé, chegaron a París para asistir aos Estados Xerales nos que se discutirían as denuncias dos protestantes do reino.

Primeira guerra

Condé foi detido o 31 de outubro de 1560 e condenado a morte, iniciándose un conflito que estalou con virulencia tralo masacre dos protestantes de Wassy o 1 de marzo de 1562. Os confederados protestantes (Eidgenosse, en alemán confederado, de onde deriva hugonotes) pasaron á ofensiva e recibiron axuda de Alemaña e de Inglaterra (a cambio da cesión de Le Havre) o 20 de setembro de 1562. Condé atopouse en Dreux e Antón de Borbón en Rouen, onde foi apresado e asasinado o 10 de novembro de 1562. A paz de Amboise do 12 de marzo de 1563 puxo fin á primeira guerra de relixión en Francia, na cal non participaron Navarra nin Béarn como Estados (nin Foix nin os vizcondados menores).

Segunda guerra

A matanza de católicos en Nîmes (1567) foi o detonante da segunda guerra. En 1568 Carlos IX de Francia ordenou a confiscación dos seus Estados, e en Béarn rebeláronse os católicos dirixidos por Terride tomando o poder, mentres que noutros lugares o facían as tropas reais. Xoana de Albret encabezou o movemento protestante e encomendou ao seu fillo de 15 anos que interviñese na sede de La Rochelle. A paz de Longiumeau do 23 de marzo de 1568 puxo fin a esta segunda guerra, mais rapidamente se iniciou a terceira.

Terceira guerra

O 12 de marzo de 1569 produciuse a batalla de Jarnac, na que morreu o líder político-militar protestante, Condé, e o fillo de Xoana Henrique de Navarra foi designado novo xefe político en tanto que a dirección militar quedaba en mans de Coligny. Xoana administrou La Rochelle en todos os sentidos, con excepción dos asuntos militares. Controlou a comunicación cos príncipes estranxeiros aliados intentando manter a alianza, especialmente trala morte de Condé en marzo de 1569. Contrariamente ás previsións, o partido hugonote mantívose firme, mesmo despois da derrota de Moncontour. Xoana non se rendiu e en agosto de 1569 recuperou os seus Estados coa chegada das forzas do duque Francisco de Montmorency. A finais de 1570 debeu acceder a negociar ante a vontade dos seus correlixionarios e o 8 de agosto dese ano asinouse a paz de Saint-Germain en Laye. Os católicos non terán ningún dereito: cultos prohibidos e expulsión dos clérigos. Marchou de La Rochelle en 1571 para regresar aos seus dominios. Protestou contra a mala aplicación da paz de Saint-Germain.

Acordo matrimonial

Xoana de Albret volveu emprender longas negociacións en París para casar o seu fillo, o futuro Henrique IV, con Margarida de Francia, a terceira filla de Catarina de Médicis. Non obstante, tivo que aceptar unha condición: Margarida de Francia non se convertería ao protestantismo. O matrimonio celebrouse o 18 de agosto de 1572, mais Xoana III de Albret no puido asistir á cerimonia, xa que faleceu o 9 de xuño de 1572. Segundo os rumores, foi asasinada por orde de Catarina de Médicis.

A Reforma na Baixa Navarra

A pesar de decretar a liberdade relixiosa no seu Reino en que a Igrexa Católica Romana puido compartir templo cos protestantes no horario que dispuxese a autoridade civil, a licenza papal aos seus súbditos para a desobediencia e ocupación de calquera territorio gobernado por unha raíña excomungada como signo de obediencia ao Papa, fixeron imposible a convivencia e finalizou coa prohibición da relixión papal no reino de Navarra. Trala morte de Antón de Borbón, en 1562, Xoana promulgou unha serie de medidas destinadas a implantar a Reforma de Béarn: a publicación dun catecismo de Jean Calvin en bearnés (1563); a fundación dunha academia protestante en Orthez (1566); a redacción de novas ordenanzas eclesiásticas (1566-1571); a tradución do Novo Testamento ao éuscaro por Joannes Leizarraga (1571); e a tradución ao bearnés do Psautier de Marot, por Arnaud de Salette (1568). En 1571 a fe reformada (calvinista) foi oficializada en Béarn e Baixa Navarra como relixión estatal.

Títulos nobiliarios

Por nacemento

• Raíña de Navarra (1555-1572)
• Duquesa de Albret (1555-1572)
• Condesa de Limoges (1555- 1572)
• Condesa de Foix (1555-1572)
• Condesa de Armañac (1555-1572)
• Condesa de Bigorra (1555-1572)
• Condesa de Périgord (1555-1572)
• Vizcondesa de Bearne (1555-1572)
• Vizcondesa de Marlan
• Vizcondesa de Tartás (1555-1572)

Por matrimonio

• Duquesa de Borbón (1548-1562)
• Duquesa de Vendôme (1550-1562)
• Condesa de Beaumont (1550-1562)
• Condesa de Marle (1548-1562)
• Condesa de Soissons (1550-1562)

Antergos

Antergos de Xoana III de Navarra

16. Duque Xoán I de Albert

8. Duque Alán de Albert

17. Princesa Catarina de Rohan

4. Xoán, rei consorte de Navarra

18. Guillerme de Châtillon de Blois, Vizconde de Limoges, Señor de Avesnes

9. Duquesa Francisca de Châtillon de Blois

19. Vizcondesa Sabela de la Tour d´Auvergne

2. Rei Henrique II de Navarra

20. Duque Gastón IV

10. Príncipe Gastón de Viana

21. Reina Leonor I de Navarra

5. Raíña Catarina I de Navarra

22. Rey Carlos VII de Francia

11. Princesa Magdalena de Francia

23. Princesa María de Anjou

1. Xoana III de Navarra

24. Duque Luís de Valois

12. Príncipe Xoán de Orleáns

25. Princesa Valentina

6. Duque Carlos de Orleáns

26. Alain IX de Rohan, Vizconde de Rohan e Leon

13. Princesa Margarida de Rohan

27. Margarida de Brittany, Señora de Guillac

3. Raíña Margarida de Angluema

28. Duque Luís I de Savoia

14. Duque Filipe II de Savoia

29. Princesa Ana de Chipre

7. Duquesa Luísa de Savoia

30. Duque Carlos I de Borbón

15. Princesa Margarida de Borbón

31. Princesa Inés de Borgoña

Véxase tamén

Bibliografía

• Bainton, Roland H. (1973). Women of the Reformation in France and England. Minneapolis: Ausburg Publishing House. 
• Bryson, David (1999). Queen Jeanne and the Promised Land: Dynasty, Homeland, Religion, and Violence in Sixteenth-Century France. 
• Freer, Martha Walker (1855). The Life of Jeanne d'Albret: Queen of Navarre. Londres: Hurst and Blackett. 
• Reid, Jonathan (2009). King's Sister – Queen of Dissent: Marguerite of Navarre (1492-1549) and her Evangelical Network. Brill. 
• Robin, Diana Maury; Larsen, Anne R.; Levin, Carole (2007). Encyclopedia of women in the Renaissance: Italy, France, and England. ABC-CLIO, Inc. 
• Roelker, Nancy Lyman (1968). Queen of Navarre, Jeanne d'Albret: 1528–1572. Cambridge Massachusetts: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0-674-74150-1. 
• Strage, Mark (1976). Women of Power: The Life and Times of Catherine de' Medici. Nova York e Londres: Harcourt Brace Jovanovich. ISBN 0-15-198370-4. 

Ligazóns externas

• Project Continua: Biography of Jeanne d'Albret