Vespoideos

A dos vespoideos (Vespoidea) é unha superfamilia de insectos himenópteros, unha das integradas na suborde dos apócritos.

Os membros máis coñecidos deste taxon son as avespas e as formigas.

Taxonomía

Descrición

A superfamilia foi descrita en 1802 polo entomólogo francés Pierre André Latreille, na súa obra Histoire Naturelle, Générale et Particulière des Crustacés et des Insectes, Tome Troisième.

Etimoloxía

O nome científico Vespoidea está formado pola unión dos elementos Vesp- e -oidea. O primeiro é a raíz do nome do seu xénero tipo, Vespa, e o segundo é o sufixo empregado na formación dos nones das subfamilias de animais.

Familias

A subdivisión da superfamilia en familias estivo controvertida durante moito tempo. Na actualidade (2021), segundo o ITIS e o BioLib, considéranse as seguintes:

• Bradynobaenidae
• Falsiformicidae
• Formicidae
• Mutillidae
• Pompilidae
• Rhopalosomatidae
• Sapygidae
• Scoliidae
• Sierolomorphidae
• Tiphiidae
• Vespidae

Sinónimos

Ademais de polo nome válido na actualidade, a superfamilia coñeceuse tamén polos sinonimos:

• Formicoidea
• Pompiloidea
• Scolioidea
• Tiphioidea

Filoxenia

Estudos xenéticos recentes indican que o grupo necesita unha profunda revisión taxonómica. Rhopalosomatidae e Vespidae son clados irmáns dentro dos vespoideos. Á súa vez, este grupo é irmán das restantes avespas (e abellas) vespoideas e apoideas. Ademais, os Apoidea están dentro dos Vespoidea, o que suxire que hai que desmantelar a Vespoidea (sensu lato) e formar unha serie de superfamilias menores: Formicoidea, Scolioidea, Tiphioidea, Thynnoidea e Pompiloidea, incluíndo unha Vespoidea de definición máis estreita. Finalmente, as familias Mutillidae, Tiphiidae e Bradynobaenidae parecen ser parafiléticas. Outro estudo recente confirma a necesidade dunha revisión das relacións a alto nivel, aínda que as relacións dos grupos menores dentro de Vespoidea van ben co patrón orixinal do estudo de 2008, incluídos os grupos parafiléticos Bradynobaenidae e Tiphiidae.

Posición filoxenética posíbel dos vespoideos nos aculeados

O seguinte cladograma propón unha posición filoxenética probábel dos vespoideos nos aculeados.

Aculeata	Chrysidoidea         Vespidae     Rhopalosomatidae           Pompilidae     Tiphiidae         Scoliidae       Apoidea     Formicidae

Imaxes

• 
  Pseudomasaris vespoides
• 
  Rhopalosoma sp
• 
  Formica rufa
• 
  Vespa crabro
• 
  Vespula germanica

Véxase tamén

Bibliografía

• Aguiar, Alexandre P. et al. (2013): "Order Hymenoptera". En Zhang, Z.-Q. (ed.): "Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa 3703: 1–82.
• Arnett, R. H. Jr. (2000): American insects, 2ª ed. Boca Ratón, Londres, Nova York, Washington DC: CRC Press. ISBN 0-8493-0212-9.
• Borror, D. J., DeLong, D. M. & Triplehorn, C. A. (1976): An introduction to the study of insects, 4ª ed. Nova York, Chicago: Holt, Rinehart and Winston. ISBN 0-0308-8406-3.
• Grimaldi, D. & Engel, M. S. (2005): Evolution of the Insects. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-5218-2149-0.
• Huber, John T. (2009): "Biodiversity of Hymenoptera". Capítulo 12. En Robert G. Foottit & Peter H. Adler: Insect Biodiversity: Science and Society. Hoboken, New Jersey: Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4051-5142-9.
• O'Toole, Christopher & Raw, Anthony (1999): Bees of the world. Londres: Cassell & Co. ISBN 0-8160-5712-5.
• Sharkey, Michael J. (2007): "Phylogeny and Classification of Hymenoptera". Zootaxa 1668: 521–548.
• Sharkey, M. J.; Carpenter, J. M & Vilhelmsen, L. (2012): "Phylogenetic relationships among superfamilies of Hymenoptera". Cladistics 28 (1): 80–112.
• Michener, Charles D. (2007): The Bees of the World. 2ª ed. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8573-0.
• Vilhelmsen, Lard (2001): "Phylogeny and classification of the extant basal lineages of the Hymenoptera (Insecta)". Zoological Journal of the Linnean Society 131: 393–442.

Outros artigos

• Himenópteros
• Apócritos