Túpac Amaru II

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaTúpac Amaru II

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento(es) José Gabriel Condorcanqui Noguera Editar o valor em Wikidata
10 de marzo de 1738 Editar o valor em Wikidata
Tinta (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Morte18 de maio de 1781 Editar o valor em Wikidata (43 anos)
Cuzco Editar o valor em Wikidata
Causa da mortePena de morte Editar o valor em Wikidata (Decapitación Editar o valor em Wikidata)
Datos persoais
ResidenciaCuzco Editar o valor em Wikidata
País de nacionalidadeVicerreinado do Perú Editar o valor em Wikidata
EducaciónSaint Francis Borgia School (en) Traducir
Universidade Nacional Maior de São Marcos (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónpolítico , líder amerindio , revolucionario , rebel (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua castelá, Cusco quíchua (pt) Traducir e lingua latina Editar o valor em Wikidata
Carreira militar
ConflitoRebellion of Túpac Amaru II (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Familia
CónxuxeMicaela Bastidas (1758–) Editar o valor em Wikidata
PaisQ26001078 Traducir Editar o valor em Wikidata  e Carmen Rosa Noguera Valenzuela (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
IrmánsJuan Bautista Túpac Amaru (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
ParentesTúpac Amaru (great-great-great-grandparent (en) Traducir)
Diego Cristóbal Túpac Amaru (en) Traducir (curmán entregue)
Andrés Túpac Amaru (second nephew (en) Traducir) Editar o valor em Wikidata

José Gabriel Condorcanqui Noguera, marqués de Oropesa chamado igualmente José Gabriel Túpac Amaru,[1][2][3] nado en Surimana, Canas, Vicerreinado do Perú o 19 de marzo de 1738 e finado en Cuzco o 18 de maio de 1781, coñecido posteriormente como Túpac Amaru II ou simplemente Túpac Amaru, foi un caudillo indíxena líder da maior rebelión anticolonial que se deu en Hispanoamérica durante o século XVIII. Descendía de Túpac Amaru I (derradeiro Sapa Inca, executado polos españois no século XVI).

Liderou a denominada «Gran rebelión» que se desenvolveu no Vicerreinado do Río da Prata e o Vicerreinado do Perú, pertencentes ó Reino de España, rebelión iniciada o 4 de novembro de 1780 coa captura e posterior execución do corrixidor Antonio de Arriaga.

Curaca (xefe nativo) de Surimana, Tungasuca e Pampamarca, era adiñeirado e adicábase ó comercio. Tratábase dun personaxe de orixe mestiza (foi marqués de Oropesa) no que confluía o sangue do Sapa Inca Túpac Amaru coa dos crioulos. De feito, durante unha gran parte da súa vida, sendo criado até os 12 anos polo sacerdote crioulo Antonio López de Sos e logo no Colexio San Francisco de Borja, mostrou preferencia polo crioulo chegando a dominar o latín e a empregar refinadas vestimentas hispanas, pero posteriormente vestiu como un nobre inca, fixo uso activo da lingua nativa quechua na súa vida e proclamas, e foi excomulgado da Igrexa católica.[4]

No Perú foi recoñecido como o fundador da identidade nacional peruana. Foi unha figura capital para o réxime velasquista (1968-1975) e dende entón permaneceu reivindicado no imaxinario popular.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ [1] Arquivado 03 de marzo de 2016 en Wayback Machine. APU SAHUARAURA, Justo, Noticia importante para el conocimiento de la posteridad, en: Cornejo Bouroncle, Jorge Op. cit., p. 133.
  2. ↑ Usou indistintamente os dous nomes.
  3. ↑ Enciclopedia Temática del Perú.
  4. ↑ [2], 1781.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Túpac_Amaru_II&oldid=6503492»