Rutenia subcarpática

Rutenia subcarpática

Podkarpatská Rus (sk)
Brasón
Localización
48°25′N 23°15′L
Capital	Uzhhorod (pt)
Poboación
Poboación	572.028 (1919) (47,29 hab./km²)
Xeografía
Superficie	12.097 km²
Datos históricos
Creación	1919
Disolución	1945

A Rutenia subcarpática ou Rutenia transcarpática, coñecida tamén como Rutenia carpática, Ucraína carpática, Ucraína transcarpática, Zakarpattia, Rusinko, Rus subcarpática ou Subcarpacia (rusino e ucraíno: Карпатська Русь, romanizado: Karpats’ka Rus’; ruso: Карпатская Русь, romanizado: Karpatskaya Rus’; eslovaco e checo: Podkarpatská Rus; húngaro Kárpátalja; romanés Transcarpatia; polaco Zakarpacie; yidiss קאַרפַּאטן רוּס) é unha pequena rexión da Europa central que hoxe en día, na súa maior parte, constitúe óblast de Zakarpatia na Ucraína suroccidental (en ucraíno: Zakarpats’ka oblast’), así como unha pequena parte do extremo oriental de Eslovaquia (principalmente os kraj de Prešov e de Košice), Lemkovyna de Polonia e Maramureş en Romanía.

En canto á diversidade étnica, está habitada por ucraínos, rusinos, lemkos (que son de orixe polaca), húngaros, eslovacos, romaneses, búlgaros e rusos. Ademais, ten pequenas minorías de bogomilos, hutsul, xudeus, xitanos e zekler ou csango (etnicamente maxiares dunha igrexa ortodoxa).

Nomenclatura

A nomenclatura da rexión depende da perspectiva xeográfica e do punto de vista dos pobos que a compoñen. Así, desde unha perspectiva húngara, eslovaca ou checa descríbese a rexión como Subcarpatia, (baixo os Cárpatos) mentres que desde unha perspectiva de ucraína e rusa coñécese como Transcarpatia (ao outro lado dos Cárpatos).

Durante o período no que a rexión estivo administrada polo Reino de Hungría, durante aproximadamente mil anos, denominouse oficialmente polos húngaros como Subcarpatia (húngaro: Kárpátalja) ou Alta Hungría nororiental.

Rutenia subcarpática (extremo oriental) dentro de Checoslovaquia, (1928-1938).

Despois do Tratado de Trianón de 1920 e a desintegración de Austria-Hungría, a rexión pasou a formar parte de Checoslovaquia baixo o goberno de Gregory Zatkovich. Até 1938-1939 denominouse Rusinsko ou Karpatske Rusinsko, e despois Rus Subcarpática (checo e eslovaco: Podkarpatská Rus) ou Ucraína Subcarpática (checo e eslovaco: Podkarpatská Ukrajina), e desde 1927 como a Rexión Subcarpática (checo: Země podkarpatoruská, eslovaco: Krajina podkarpatoruská).

Os nomes non oficiais alternativos utilizados en Checoslovaquia antes da Segunda guerra mundial inclúen Subcarpatia (checo e eslovaco: Podkarpatsko), Transcarpatia (checo e eslovaco: Zakarpatsko), Ucraína transcarpática (checo e eslovaco: Zakarpatská Ukrajina), Rus/Rutenia Carpatiana (checo e eslovaco: Karpatská Rus) e, rara vez, Rus/Rutenia húngara (checo: Uherská Rus, eslovaco: Uhorská Rus).

A rexión declarou a súa efémera independencia en 1939 como Cárpato-Ucraína, antes de ser anexionada polo Reino de Hungría (1920-1945).

Mapa étnico de de Zakarpatia en 2001.
En rosa, ucraínos (incluíndo os rusinos).
En verde, húngaros
En amarelo, romaneses
En azul, mestura de ucraínos e rusos.
Nota: Os romanís non están representados no mapa.

Véxase tamén

Bibliografía

• Magocsi, Paul R. (1978): The Shaping of a National Identity. Subcarpathian Rus, 1848-1948. Cambridge, Massachusetts (USA) / Londres. ISBN 0-674-80579-8.
• Nemec, Frantisek & Vladimir Moudry (1980): The Soviet Seizure of Subcarpathian Ruthenia. Toronto: Hyperion Press. ISBN 0-8305-0085-5.
• Shandor, Vincent (1997): Carpatho-Ukraine in the Twentieth Century. A Political and Legal History. Cambridge, Mass., Harvard U.P. for the Ukrainian Research Institute, Harvard University. ISBN 0-916458-86-5.
• Subtelny, Orest (2000): Ukraine: A History. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-8390-0.
• Wilson, Andrew (2002): The Ukrainians: Unexpected Nation, Yale University Press. ISBN 0-300-09309-8.

Outros artigos

• Rutenia
• Cárpato-Ucraína
• Checoslovaquia
• Hungría
• Historia de Ucraína
• Óblast de Zakarpatia

Ligazóns externas

• The Carpatho-Rusyn knowledge base (en inglés)
• Carpatho-Rusyns por Paul R. Magocsi, Carpatho-Rusyns, brochure published by The Carpatho-Rusyn Research Center, 1995. (en inglés)
• THE CARPATHO-RUSSIANS: A BRIEF HISTORY (en inglés)
• Carpatho-Ukraine (Karpatska Ukraina) en Internet Encyclopedia of Ukraine. (en inglés)

---

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---