Prensa de viño

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Prensa.

Unha prensa de viño^[1] ou lagareta^[2] é un dispositivo empregado para extraer o zume de uvas como parte do proceso de produción do viño. Existen varios tipos de prensas utilizadas polos vitivinicultores mais a súa funcionalidade é a mesma. Cada tipo de prensa emprega a presión controlada para ceibar o zume do bago. A presión non pode ser excesiva, para evitar crebar a sementes e achegar un exceso de tanino ao viño.^[3] O home está a producir viño dende o 6.000 aC; no ano 2011 desenterrouse unha prensa de viño en Armenia que contiña vestixios de elaboración de viño tinto de hai 6.000 anos.^[4] As prensas son comúns na diferentes zonas de produción de viño de Galiza, normalmente instaladas nas adegas das casas ou nunha construción senlleira, denominada lagar; de feito moitas veces a prensa recibe o nome de lagar^[5].

Tipos de prensas

A prensa tradicional galega consta dunha soleira tallada en pedra de gra no que se sitúa a gaiola de madeira ou mesmo un gran pío granítico fechado cunha tampa sobre a que acouga unha gran trabe de carballo ou castiñeiro que esmaga o bago facendo presión normalmente cun parafuso fixo de madeira vertical que apoia nun pé de pedra e que atravesa a trabe. Véxase a foto da dereita en branco e negro.

Prensa de gaiola

Unha prensa de gaiola consiste nun canastro que se enche co bago para ser prensado. Aplícase presión tras dunha tampa que é obrigada a baixar sobre a froita. O mecanismo para baixar a tampa adoita ser un parafuso ou un aparello hidráulico. O zume flúe polos buratos da gaiola. A prensa de gaiola foi o primeiro tipo de prensa mecanizada que se desenvolveu, e o seu deseño básico non cambiou en case 1.000 anos.^[6]

Parafuso horizontal

Unha prensa de parafuso horizontal funciona usando o mesmo principio que a prensa de gaiola. No canto de utilizar unha tampa para facer presión sobre o bago, achéganse dúas tampas colocadas nos dous extremos dun cilindro fechado para apertar as uvas. Xeralmente o volume de uvas utilizado é moito maior ca o volume procesado nunha prensa de gaiola.^[7]

Prensa pneumática

A prensa pneumática consiste nun cilindro grande, fechado en ambos os lados, no que fica a froita. Para prensarmos as uvas, un globo as estende e empurra. O zume flúe ao exterior polos buratiños do cilindro. O cilindro xira durante o proceso para axudar coa homoxeneización da presión aplicada ao bago.^[8]

Parafuso continuo

O parafuso continuo é distinto das prensas xa mencionadas porque non procesa un só lote de uvas á vez. No canto diso emprega un parafuso de Arquimedes para forzar o bago continuamente esmagándoo contra a parede do aparato. Extráese o zume e o bagazo continúa até o fin onde é extraído.^[9] Este tipo de prensa non se utiliza moito para producir viño de mesa, e algúns países prohiben o seu uso nos viños de maior calidade.^[10]

Galería de imaxes

Unha prensa de viño antiga en Israel coa área de presión no centro e a cuba para a colleita do viño á esquerda inferior.
Unha prensa pneumática.
Prensa a cabrestante e parafuso (museo do viño de Borgoña, Francia; semellante ás galegas.
Prensa de gaiola.
Lagar tradicional do século XIX, na Sertã, Portugal.
Lagar en Alongos, Toén, Ourense.
Mó e conduto dunha prensa en Portugal.
Prensa foránea tradicional de viño do século XVI