Hieronymus Bosch

Hieronymus Bosch
	;
Nome orixinal	(nl) Jheronimus Bosch
Biografía
Nacemento	(nl) Jheronimus van Aken ; c. 1450 ; 's-Hertogenbosch, Países Baixos
Morte	agosto de 1516 (65/66 anos); 's-Hertogenbosch, Países Baixos
Lugar de sepultura	's-Hertogenbosch
Outros nomes	Aeken, Hieronymus van ; Aken, Jheronymus van ; Aquen, Jheronimus ; Aken, Jeroen Anthoniszoon van ; Aken, Hieronymus van ; Bos, Jeronimus
Grupo étnico	Pobo neerlandés
Actividade
Campo de traballo	Pintura do Renacemento, artes visuais e Pintura gótica
Lugar de traballo	's-Hertogenbosch (1474–1516)
Ocupación	pintor, debuxante arquitectónico, debuxante, artista visual
Período de actividade	1474 - 1516
Xénero artístico	Pintura relixiosa, pintura de xénero, Pintura de historia, retrato e alegoría
Movemento	Pintura flamenga primitiva e Renacemento nórdico
Catálogo crítico	Q130242789 (1966)
Alumnos	Gielis Panhedel (pt)
Obra
	Obras destacables (1490) Ecce Homo; (século XV) O xardín das delicias; (1500) Mesa dos pecados capitais; (década de 1500) Navio dos Loucos (pt) ; (século XV) The Marriage Feast at Cana (en) ; (1502) The Conjurer (en) ; (década de 1500) As Visões do Além (pt) ; (década de 1510) O carro de feno (pt) ; (década de 1530) O Último Julgamento (pt) ;
Familia
Cónxuxe	Aleyt Goyaerts van den Meerveen
Pai	Anthonis van Aken
Irmáns	Goessen van Aken
	Sinatura
Descrito pola fonte	Teutsche Academie der Edlen Bau- Bild- und Mahlerey-Künste (en) , (sec:Boß/ Mahler von Herzogenbusch. 242, 242); Schilderboeck (pt) , (sec:T'leven van Ieronimus Bos., M197); Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Hieronymus Bosch, latinizado como Bosco será tamén coñecido como Jeroen Bosch ou polo nome real Jeroen van Aken, nado en 's-Hertogenbosch contra 1450 e finado en 's-Hertogenbosch en agosto de 1516, foi un prolífico pintor neerlandés.

Traxectoria

Naceu nunha familia de pintores holandeses e alemáns de certa importancia local, os van Aken,^[1] viviu boa parte da súa vida en 's-Hertogenbosch, cidade florecente no século XV, no Ducado de Brabante (Brabant), no sur da actual Holanda. O 13 de xuño de 1463, arredor de 4000 casas da cidade ficaran destruídas por un pavoroso incendio, do que Bosch, cuns trece anos de idade, foi testemuña.^[2]

Un feito importante na súa vida foi o casamento en 1480 ou 1481 con Aleid van der Mervenne que proviña dunha importante familia de comerciantes e que achegou unha casa preto da Casa do Concello, onde Bosch estableceu o seu taller e se converteu en pintor autónomo, e amizades dun importante nivel social.^[3]

Foi un pintor popular e recibiu encargos incluso do estranxeiro. En 1488 afiliouse á Irmandade da Nosa Señora, unha confraría relixiosa conservadora, que agrupaba uns 40 individuos influentes de 's-Hertogenbosch e uns 7000 en toda Europa.

Estilo

Moitas das súas obras describen o pecado e os fallos da moral humana. Bosch usaba imaxes de demos, animais semihumanos e máquinas que evocan o medo e a confusión que retratan a maldade do home. As obras súas conteñen un complexo, orixinal, imaxinativo e denso uso de figuras simbólicas e iconográficas, moitas das cales eran xa misteriosas e enigmáticas no seu tempo.

Tamén influíu nos artistas contemporáneos. Pódese ver certa influencia do Bosco na obra de Goya como no Aquelarre de meigas.^[4] Foi unha fonte de inspiración para o movemento surrealista do século XX, que foron os máis fascinados e consideraron ao Bosco como un precursor.^[5] Para André Breton, a obra constitúe unha pauta de lectura para comprender o poema en prosa de Flaubert titulado La Tentation de saint Antoine (1874).^[6] Dalí inspirouse na figura humana que xorde por pareidolia no rochedo que se atopa no centro do panel da esquerda para crear a súa obra do “Gran Masturbador”.^[7]^[8] Porén, os investigadores destacan que esta obra forte e imaxinativa é portadora de interpretacións que non se percibiron na propia época da súa creación.^[9]

Marijnissen centrou a cuestión cando declara que: “Dicir que o Bosco foi un surrealista avant la lettre, é para o historiador unha herexía”, mais matizou o seu propósito cando constata que “os que examinan a obra dende un punto de vista exclusivamente artístico recoñecerán que o Bosco descubriu un dos trucos máis eficaces do surrealismo, a creación do método máis lóxico para devolver a imaxe máis ilóxica".^[10]

Na cultura popular de finais do século XX e comezos do XXI, o tríptico constitúe unha sólida fonte de inspiración. En 1995, o realizador Tony Kaye realizou unha publicidade para o perfume L'Air du temps de Nina Ricci cunha estética que evocaba o xardín das delicias.^[11] En xuño de 2009, no Festival Montpellier Baila, a coreógrafa e directora franco-española Blanca Li propuxo a creación dun espectáculo coreográfico para 9 bailarines e un pianista titulado “O xardín das delicias” e presentado como inspirado no cadro do Bosco.^[12]^[13]

Obra

Entre as súas obras máis coñecidas están:

O carro de feo - (Museo do Prado, Madrid)
O xardín das delicias - (Museo do Prado, Madrid)
O Xuízo Final - (Akademie der Bildenden Künste, Viena)
As tentacións de Santo Antonio - (Museo Nacional de Arte Antiga, Lisboa)
Os sete pecados mortais - (Museo do Prado, Madrid)
Nave dos Loucos - (Museo do Louvre, París)
A morte e o avarento - (National Gallery of Art, Washington, D.C.)

Galería

Mesa dos sete pecados capitais
As tentacións de santo Antonio abade
A crucifixión de santa Xulia
Tríptico do carro de feno
Cristo carretando a cruz
Tríptico da adoración dos magos
O xardín das delicias.

Notas

↑ Fischer (2019), p. 20
↑ Fischer (2019), p. 23
↑ Fischer (2019), p. 25
↑ Foote (1981), p. 43.
↑ Cachon, Sophie (15-02-2016). "La peinture de Jérôme Bosch, entre démons et merveilles". Telerama.fr. Consultado o 17-12-2017.
↑ Breton (2008), p. 230: Il n'est pas sans intérêt de comparer au Jardin des Délices les dernières pages d'une autre Tentation de saint Antoine, celle de Flaubert (É interesante comparar o Xardín das delicias coas derradeiras páxinas doutra Tentación de Santo Antonio, a de Flaubert).
↑ Fischer (2016); p. 151
↑ Fanes (2008), p. 74
↑ Frédéric Elsig citado por Sophie Cachon (2016): «La fascination pour Bosch repose sur un malentendu. On pense de manière tout à fait anachronique». (Trad.: "A fascinación polo Bosco descansa sobre un malentendido. Opínase de xeito, sen dúbida anacrónico”).
↑ Marijnissen & Ruyfflaere (2007), p. 97: ceux qui examinent l'œuvre d'un point de vue purement artistique reconnaîtront que Bosch a découvert un des artifices les plus efficaces du surréalisme, en l'occurrence la méthode la plus logique pour rendre l'image illogique" (os que examinan a obra dende un punto de vista puramente artístico recoñecerán que Bosch descubriu un dos mecanismos máis eficaces do surrealismo, na reunión do método máis lóxico para devolver a imaxe ilóxica).
↑ "L'air du temps: à l'ombre des jeunes filles en fleur". strategies.fr. Arquivado dende o orixinal o 04-06-2014. Consultado o 17-12-2017.
↑ "EL JARDIN DE LAS DELICIAS". blancali.com. Arquivado dende o orixinal o 22-06-2015. Consultado o 17-12-2017.
↑ Val, Carmen del (05-08-2011). "El loco jardín de Blanca Li". elpais.com. Consultado o 17-12-2017.

Véxase tamén

Bibliografía

Breton, André (2008). Écrits sur l'art (Œuvres complètes, tome 4): L'Art magique. Col. « La Pléiade » (en francés). París: Gallimard. ISBN 978-2-07-011692-8.
Fanes, Félix (2007). The Construction of the Image 1925–1930 (en inglés). Yale University Press. ISBN 978-0-300-09179-3.
Fischer, Stefan (2019). El Bosco. La obra completa (en castelán). Colonia: Taschen. ISBN 978-3-8365-6189-1.
Foote, Timothy (1981). Bruegel et son temps (vers 1525-1569): Partie II. « Rendre son dû au diable ». Colección:Time, Life (en francés). The New York Times.
Marijnissen, Roger-Henri; Ruyfflaere, Peter (2007). Bosch: La problématique Jérôme Bosch depuis 1985 (en francés). París: Charles Moreau. ISBN 978-2909458472.

[1] Fischer (2019), p. 20

[2] Fischer (2019), p. 23

[3] Fischer (2019), p. 25

[4] Foote (1981), p. 43.

[5] Cachon, Sophie (15-02-2016). "La peinture de Jérôme Bosch, entre démons et merveilles". Telerama.fr. Consultado o 17-12-2017.

[6] Breton (2008), p. 230: Il n'est pas sans intérêt de comparer au Jardin des Délices les dernières pages d'une autre Tentation de saint Antoine, celle de Flaubert (É interesante comparar o Xardín das delicias coas derradeiras páxinas doutra Tentación de Santo Antonio, a de Flaubert).

[7] Fischer (2016); p. 151

[8] Fanes (2008), p. 74

[9] Frédéric Elsig citado por Sophie Cachon (2016): «La fascination pour Bosch repose sur un malentendu. On pense de manière tout à fait anachronique». (Trad.: "A fascinación polo Bosco descansa sobre un malentendido. Opínase de xeito, sen dúbida anacrónico”).

[10] Marijnissen & Ruyfflaere (2007), p. 97: ceux qui examinent l'œuvre d'un point de vue purement artistique reconnaîtront que Bosch a découvert un des artifices les plus efficaces du surréalisme, en l'occurrence la méthode la plus logique pour rendre l'image illogique" (os que examinan a obra dende un punto de vista puramente artístico recoñecerán que Bosch descubriu un dos mecanismos máis eficaces do surrealismo, na reunión do método máis lóxico para devolver a imaxe ilóxica).

[11] "L'air du temps: à l'ombre des jeunes filles en fleur". strategies.fr. Arquivado dende o orixinal o 04-06-2014. Consultado o 17-12-2017.

[12] "EL JARDIN DE LAS DELICIAS". blancali.com. Arquivado dende o orixinal o 22-06-2015. Consultado o 17-12-2017.

[13] Val, Carmen del (05-08-2011). "El loco jardín de Blanca Li". elpais.com. Consultado o 17-12-2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]