Morelia

Morelia

Epónimo	José María Morelos
Localización
19°42′10″N 101°11′32″O
Estado	México
Estado federado	Michoacán
Concello	Concello de Morelia
Capital de	Michoacán Churintzio Concello de Morelia Irimbo Briseñas Charapan Copándaro de Galeana Nuevo Urecho Epitacio Huerta
Poboación
Poboación	962.555 (2020)
Xeografía
Altitude	1.920 m
Datos históricos
Creación	18 de maio de 1541
Evento clave 1924 Asedio de Morelia
Organización política
• Xefe do goberno	Raúl Morón Orozco
Membro de	Organización das Cidades do Patrimonio Mundial Rede de cidades creativas (2017–)
Identificador descritivo
Código postal	58000
Fuso horario	UTC−06:00
Prefixo telefónico	443
Outro
Irmandado con	Oaxaca de Juárez Fullerton Yakima Linares Valladolid (1978–)
Sitio web	morelia.gob.mx

Morelia (dende 1545 a 1828 coñecida como Valladolid; en purépecha: Uaianharhio, en otomí: Mänxuni, en matlatzinca: Tambati e en mazahua: Animaxe) é unha importante cidade de México, dentro da oitava área metropolitana máis grande do país e a novena cidade en tamaño, capital do estado de Michoacán. Atópase no oeste do país (a 1920 m de altitude), e a uns douscentos quilómetros ao oeste da Cidade de México. A poboación da cidade en 2020 era de 743.275 habitantes. O concello tiña 849.053 habitantes, e a área metropolitana, composta polos concellos de Morelia, Tarímbaro e Charo, tiña 988.704 habitantes.

No século XX converteuse nun importante centro industrial, comercial e cultural do oeste do país, en 1991, o seu centro histórico foi nomeado pola Unesco como Patrimonio Cultural da Humanidade. A cidade ten moitos eventos culturais como o festival internacional do cinema, o festival internacional de música e o día dos mortos.

Topónimo

O seu primeiro nome na época prehispánica era Guayangareo (en castelán), que provén do orixinal Uaianharhio, o cal en purépecha quere dicir outeiro longo e chairo. Outros pobos indíxenas asentáronse no val, como os otomís, os mazahuas e os pirindas ou matlatzincas, e por iso a cidade ten o nome de Mänxuni en lingua otomí, Tambati en lingua matlatzinca e Animaxe en lingua mazahua.

Durante a época colonial española chamouse por primeira vez Cidade de Mechuacán, que foi cambiada en 1545 por Cidade de Valladolid na honra da cidade do mesmo nome en España. En 1828, o seu nome pasou a ser Morelia en homenaxe ao heroe da independencia mexicana José María Morelos y Pavón, que naceu nesta cidade capital. O xentilicio da súa poboación é moreliano.

Historia

A cidade de Morelia foi fundada o 18 de maio de 1541 por Juan de Alvarado o Vello, Juan de Villaseñor e Luis de León Romano, por orde do vicerrei primeiro de Nova España, Antonio de Mendoza y Pacheco. Valladolid, hoxe Morelia, destacou como cidade importante na época de Nova España, como sede da Provincia e Bispado de Michoacán, unha antiga xurisdición político-eclesiástica que foi unha das máis grandes e prósperas de Nova España. A cidade é actualmente a sede da Arquidiocese de Morelia.

Xeografía

Xardín de Morelia.

A cidade de Morelia é unha poboación do concello de Morelia, no estado de Michoacán, en México. É a capital da entidade federal de Michoacán de Ocampo e a cidade máis poboada do estado e conta cunha grande área metropolitana.

Morelia está situada a 1.900 m sobre o nivel do mar no Val de Guayangareo, e ten un clima temperado durante todo o ano, con temperaturas que oscilan entre 2 a 27 °C durante o verán e entre -2 a 18 °C no inverno.

Demografía

Morelia ten 988.704 habitantes, é unha cidade de gran crecemento de poboación nos últimos anos.

Economía

Morelia é un motor económico do país. A comezos do século XIX caracterizábase pola especialización no sector servizos e por unha contorna de claro carácter educativo, agrícola e forestal. Ao longo do século foise desenvolvendo na cidade un potente sector industrial téxtil e papeleiro, centrándose nese sector as evolucións tecnolóxicas. A comezos do século XXI o turismo, o comercio, a industria, a loxistíca e a educación son agora o motor da economía da cidade.

Trasportes e comunicacións

Acceso do Aeroporto Internacional de Morelia.

A cidade de Morelia conta cun aeroporto internacional, que ten conexión cas cidades mexicanas e cidades dos Estados Unidos.

Educación

Morelia ten universidades e centros de investigación científico-tecnolóxicos, das que cómpre citar:

• Universidade Michoacana de San Nicolás Hidalgo
• Universidade Iberoamericana (UIA)
• Universidade La Salle Morelia
• Instituto Tecnolóxico de Morelia
• Instituto Tecnolóxico de Estudos Superiores de Monterrey Campus Morelia.

Cultura

Museo rexional michoacano.

En 1991, o seu centro histórico foi nomeado pola Unesco como Patrimonio Cultural da Humanidade pola súa traza urbana, riqueza arquitectónica e a súa historia.

Monumentos

• Antiga Alfóndega
• Casa natal de Morelos
• Catedral de Morelia
• Palacio Lexislativo de Michoacán
• Palacio de goberno de Michoacán

Deportes

A cidade ten un equipo de fútbol na primeira división, o Club Deportivo Monarcas, coñecido popularmente como os Monarcas del Morelia. Xogan no Estadio José María Morelos y Pavón.

Cidades irmandadas

• Fullerton, Estados Unidos (1965)
• Valladolid, España (1978)
• A Habana, Cuba (1999)
• Acapulco, México (2013)
• Ávila, España (2021)

Véxase tamén

Outros artigos

• Estado de Michoacán

Ligazóns externas

• [ Páxina oficial] (en castelán)