Max Horkheimer
Max Horkheimer, nado en Stuttgart o 14 de febreiro de 1895 e finado en Núremberg o 7 de xullo de 1973, foi un filósofo e sociólogo alemán, artífice da teoría crítica e impulsor da Escola de Frankfurt.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Criado no seu dunha rica familia xudía, Horkheimer deixou os estudos aos dezaseis anos para traballar na fábrica do seu pai a instancias deste. En 1916 foi recrutado para participar na primeira guerra mundial. Rematada esta, matriculouse na Universidade de Múnic onde cursou Filosofía e Psicoloxía.
En 1925, Horkheimer foi habilitado pola súa tese titulada Crítica do xuízo de Kant como mediación entre a filosofía práctica e teórica. En 1930, cando Carl Grunberg renunciou por enfermidade, foi elixido director do Instituto para a Investigación Social (que se creara en 1923). Ese mesmo ano tomou posesión na cátedra de filosofía social na Universidade de Frankfurt. Debido as súas serias dificultades co réxime nazi, emigrou a Suíza para establecerse definitivamente en Estados Unidos, onde albergou o Instituto na Universidade de Columbia. Estableceuse posteriormente nos Ánxeles (California) onde, en colaboración con Theodor Adorno, publicou a Dialéctica da Ilustración. Seguiu publicando Studies in filosophy e social sciencie, como continuación da revista alemá que viña publicando anteriormente.
Pasada a segunda guerra mundial regresou a Frankfurt onde restableceu o Instituto e chegou a ser reitor da Universidade. Volveu aos Estados Unidos, entre 1954 e 1959 para impartir clases en Chicago. Faleceu en Nuremberg e foi soterrado no camposanto xudeu de Berna en Suíza.
Tras o pasamento de Horkheimer, Jürgen Habermas foi o principal referente da Escola.
Pensamento[editar | editar a fonte]
No seu traballo Teoría tradicional e Teoría crítica propón un abandono do materialismo. Pretende marcar as distancias con calquera ideoloxía, incluída o marxismo, de cara a unha crítica radical transformadora da civilización. Hai que superar as análises da sociedade que reproducen os esquemas de dominación e, polo tanto, son parte deles. Dado que estes esquemas variaron, o economicismo marxista é insuficiente sendo necesario abordar a cuestión fenomenolóxica e gnoseolóxica. Os órganos da percepción son prolongación dos instrumentos de produción.
Fronte ao concepto tradicional de ciencia que supón un encadeamento sistemático de proposicións sobre un obxecto a teoría crítica sitúa aos homes no centro como causantes das súas formas de vida. Os datos que a teoría tradicional analiza asépticamente son produto dunha determinada situación social que debe someterse a crítica de cara a acadar un cambio revolucionario. O que para a teoría tradicional son meras disfuncións ou fenómenos estruturais inamovibles, para a teoría crítica son obxecto de denuncia. Son as relacións produtivas inaxeitadas as que provocan o desemprego, o Estado terrorista, a militarización, as crises económicas e a homoxeneización alienante das masas. Necesítase abranguer unha categoría de totalidade para cambiar as condicións que provocan a submisión, a cousificación e a dominación.
Na Dialéctica da ilustración, escrita con Adorno, Horkheimer sostén que a Ilustración consagrou a dominación da natureza facendo do home un instrumento de dominación para acabar sendo un suxeito dominado. O dominio mundial da natureza vólvese contra o mesmo suxeito. O racionalismo non foi quen de evitar ese erro fundacional de consecuencias graves. O fascismo e as súas traxedias máis inhumanas como o holocausto non son meros accidentes alleos ao proceso iniciado pola ilustración e a sociedade capitalista. A liberdade teórica produce, unha e outra vez, un suxeito standard alienado, como ocorre na cultura de masas. Deben mudar os condicionantes sociais para acadar a auténtica emancipación, para conseguir que se faga realidade o home como suxeito do seu destino.
| Control de autoridades |
|
|---|
