María Cambrils
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1878 Valencia, España |
| Morte | 22 de decembro de 1939 (60/61 anos) Pego, España |
| Causa da morte | Doenza |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | escritora |
| Partido político | Partido Socialista Obrero Español |
| Lingua | Lingua castelá e lingua catalá |
| Familia | |
| Parella | José Alarcón Herrero (pt)  |
María Cambrils Sendra, nada en El Cabanyal (Valencia) en 1878 e finada en Pego o 22 de decembro de 1939, foi unha escritora e feminista española. Era autodidacta e chegou a formar parte da elite intelectual obreira como articulista e conferenciante. Publicou numerosos artigos na prensa obreira, especialmente El Socialista. É autora do libro Feminismo socialista (1925) un referente sobre os dereitos das mulleres e a acción feminista e socialista.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Era filla de pai obreiro e nai analfabeta emigrados desde Pego (Alacant) a Valencia onde viviu a maior parte da súa vida. Casou probablemente moi nova con José Martínez Dols. Á morte deste a investigación sobre a súa vida indica que residiu nun convento sen identificar e que mesmo puido ser monxa durante unha tempada tras enviuvar. Nos seus escritos lembra a súa "vida conventual" e demostra o manexo de textos relixiosos con solvencia, con todo non se localizaron datos precisos.[1] Tampouco se coñecen detalles de como se produciu o xiro da súa vida cando desde a década dos anos dez coñeceu o que foi o seu compañeiro José Alarcón Ferreiro, antigo líder anarquista nacido en Jumilla e membro do Partido Socialista Obreiro Español (PSOE) como ela.[2][3]
Nos seus escritos si explica que foron as lecturas e charlas cunha veciña en Valencia as que lle abriron os ollos cara á doutrina da redención proletaria e o papel que as mulleres habían de ter nela.[1]
Entre 1924 e 1933 escribiu centenares de artigos na prensa obreira, principalmente en El Socialista, medio no que practicamente foi a única muller que colaboraba con asiduidade, publicando os seus artigos xunto ás firmas do propio fundador Pablo Iglesias Julián Besteiro, Andrés Saborit, Indalecio Prieto ou Largo Caballero.
Tamén colaborou con El Pueblo, El obrero de Elche, Revista Popular, El Obrero Balear, El Popular, Mundo Obrero e La Voz del Trabajo.
Con frecuencia os seus textos viraban ao redor da situación das mulleres e a necesidade da acción feminista, tamén dentro do seu partido, a cuxos militantes reprochaba a miúdo non ser o suficientemente activos pola liberación das súas compañeiras.
En 1925 publicou en Valencia o libro Feminismo Socialista, prologado por Clara Campoamor, texto con gran repercusión que historiadoras consideran fundamental na evolución do feminismo de esquerdas, e unha das primeiras obras publicadas en castelán sobre a íntima relación entre ambos os conceptos, onde trata dun feminismo de clase comprometido coa época da España do primeiro terzo do século XX.[4] Unha modesta edición sufragada por ela mesma, dedicada a Pablo Iglesias, a quen se refería como “venerable mestre”, e cuxa recadación destinaba á imprenta propia de El Socialista.[3] "Todo home que adquira e lea este libro deberá facilitar a súa lectura ás mulleres da súa familia e das súas amizades, pois con iso contribuirá á difusión dos principios que convén coñeza a muller en ben das liberdades cidadás" apuntábase na introdución.[1]
O libro foi reeditado en 1992 pola Asociación Clara Campoamor, de Bilbao.[4]
En 1933, por razóns de saúde trasladouse con José Alarcón a Pego, onde este foi concelleiro e secretario xeral da Agrupación Socialista, directivo da UXT e membro da Xunta de Administración da Casa do Pobo desde 1933 a 1939.[5] Ao finalizar a guerra civil, e a pesar de que se recoñeceu que non tiña atribuídos delitos de sangue, Alarcón foi fusilado en Alacant xunto a Aquilino Barrachina e outros socialistas de Pego o 11 de abril de 1940. María Cambrils, atendida polas súas sobriñas durante unha enfermidade mentres Alarcón estaba no cárcere, faleceu o 22 de decembro de 1939. Foi sepultada nunha fosa sen nome e sen lápida.[1]
Unha historia ignorada durante anos[editar | editar a fonte]
O coñecemento dos aspectos biográficos de María Cambrils é recente. A única fotografía que se coñece dela foi publicada por primeira vez en 2004 por Elvira Cambrils. Mesmo, segundo conta a xornalista Rosa Solbes, nalgunhas contornas chegouse a pensar que María Cambrils era o pseudónimo dun home ata que se lograron testemuños de sobreviventes que ofreceron datos concretos da autora, como o veterano cenetista Leonardo Herández ou Juan Bautista Pons garda de asalto durante a Segunda República.[1][6]
En abril de 2015 a Universidade de Valencia publicou unha monografía titulada María Cambrils, o espertar do feminismo socialista, na que se recolle a súa biografía, o seu libro Feminismo Socialista e mais dun centenar de artigos publicados entre 1924 e 1933 en El Socialista, El Obrero Balear, El Pueblo, Revista Popular... O traballo foi realizado pola xornalista Rosa Solbes, a historiadora Ana Aguado e o arquiveiro Joan Manuel Almela con prólogo de Carmen Alborch.[7]
Feminismo socialista[editar | editar a fonte]
María Cambrils representou un punto de inflexión clave na formulación das formulacións igualitarias e feministas no seo do socialismo do primeiro terzo do século XX en España, segundo investigadores da Universidade de Valencia que en 2015 recuperou no libro María Cambrils, el despertar del feminismo socialista o seu traballo e a súa biografía.
Inspirada por August Bebel Cambrils escribiu: "as mulleres obreiras non podemos esquecer que a única forza política de solvencia moral francamente defensora do feminismo é o socialismo" e definiu a súa obra como "alegación contra a inxustiza, a opresión, o matrimonio indisoluble e as violencias coas afeccións do corazón.[4]
Nos seus textos defende a imprescindible vinculación do socialismo co feminismo e cuestiona o papel da igrexa unha institución que, considera, nada conserva do espírito compasivo do defensor dos máis débiles.[1] Son tamén temas habituais o voto feminino, o ensino, a maternidade, a investigación da paternidade, o feudalismo agrícola, o antifeminismo disfrazado, o divorcio, os avances e os problemas das mulleres noutros lugares do mundo e a organización feminina. Tamén se enfronta á misoxinia obreira, reprocha o que moitos dos seus compañeiros non se preocuparon pola igualdade e a formación das súas parellas e fillas e denuncia o que non loiten polo sufraxio. "A muller moderna -escribe- aspira a coparticipar do dereito, non a imporse, como sosteñen caprichosamente os inimigos do feminismo. Non queremos piedade senón xustiza".[1][6]
Recoñecementos[editar | editar a fonte]
Ao comezo da transición española, en 1976 un grupo de economistas socialistas en Valencia do que formaban parte entre outros Ernest Lluch e Dolors Bramon adoptou o nome de María Cambrils. Escribiron varios artigos no semanario Dous e Dous sobre a muller no contexto económico da época e a necesaria simultaneidade do feminismo e o socialismo.[6]
En Bilbao o Centro de Información, Infancia, Mocidade e a Muller de Euskadi leva o seu nome.[8]
A exposición "100 mulleres españolas que abriron o camiño á igualdade" organizada polo Instituto da Muller de España dedicoulle unha referencia na que apenas había información máis aló da portada do seu libro.[1]
En xaneiro de 2016 o Consello pola muller e pola igualdade do Concello de Valencia incluíu o nome de María Cambrils na listaxe de nomes para incorporar ás rúas da cidade recuperando a historia das mulleres.[9]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 "‘Rescatada’ una pionera del feminismo socialista | pikara magazine". www.pikaramagazine.com. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ "Cambrils Sendra, María - Fundación Pablo Iglesias". www.fpabloiglesias.es. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ 3,0 3,1 "Diccionari biogràfic de dones". www.dbd.cat (en catalán). Arquivado dende o orixinal o 08 de marzo de 2016. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Solbes, Rosa (9 de febreiro de 2003). "María Cambrils, la famosa desconocida". El País (en castelán). Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ "Alarcón Herrero, José - Fundación Pablo Iglesias". www.fpabloiglesias.es. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Solbes, Rosa; Aguado, Ana; Almela, Joan Miquel. María Cambrils: El Despertar Del Feminismo Socialista (en castelán). Universitat de València. ISBN 9788437097770. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ Solbes, Rosa; Aguado, Ana; Almela, Joan Miquel (eds.). "María Cambrils: El despertar del feminismo socialista". puv.uv.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de marzo de 2016. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ "Centro de Información María Cambrils". www.mariacambrils.com. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
- ↑ Levante-EMV. "Las valencianas ilustres recuperan terreno en el callejero de la ciudad". www.levante-emv.com. Consultado o 13 de febreiro de 2016.
