Mal de altura
O mal agudo de montaña (MAM), chamado coloquialmente mal de altura ou mal de páramo é a falta de adaptación do organismo á hipoxia (falta de osíxeno) da altitude. A gravidade do trastorno está en relación directa coa velocidade de ascenso e a altitude alcanzada. De maneira inversa estes síntomas normalmente desaparecen ao descender a cotas máis baixas. Ocorre normalmente a partir dos 2500 metros de altitude, até a denominada «zona da morte» aos 7500 metros de altitude.
Adoita aparecer a partir de exposición á hipoxia e é máis frecuente en menores de cincuenta anos e en suxeitos que residen habitualmente a menos de 1000 metros de altitude.
A principal causa desta aflición é a hipoxia (falta de osíxeno no organismo). A presión atmosférica diminúe coa altura, o que afecta á biodisponibilidade do osíxeno, xa que os alvéolos pulmonares non son capaces de transportar a mesma cantidade de osíxeno ao sangue que ante unha situación de maior presión. Aínda que se sabe que a hipoxia é a causante do MAM, o mecanismo exacto polo que esta provócao aínda é descoñecido.
Causas[editar | editar a fonte]
A cantidade de osíxeno dispoñible para soster a atención mental e psicolóxica diminúe conforme a altitude aumenta. A dispoñibilidade de osíxeno e nitróxeno, así como a súa densidade, van diminuíndo conforme aumenta a altitude.
A deshidratación debido a unha perda acelerada de auga en forma de vapor debido á altitude pode contribuír aos síntomas do mal de altura. A rapidez coa que se ascende, a altura inicial, a actividade física, así como a susceptibilidad individual son factores que contribúen a este malestar.
O mal de altura pódese chegar a previr subindo de maneira lenta. Na maioría dos casos, os síntomas son temporais e usualmente redúcense conforme a aclimatación á altura ocorre. Con todo, en casos extremos, o mal da altura pode ser fatal.
Síntomas do MAM[editar | editar a fonte]
- Mareo.
- Cefalea (dor de cabeza).
- Náuseas e vómitos.
- Falta de apetito.
- Esgotamento físico.
- Nerviosismo.
- Trastornos do sono, que ben poden ser somnolencia ou insomnio, tamén episodios de dispnea súbita nocturna (acordar bruscamente con sensación de afogamento), debidos á denominada respiración de Cheyne-Stokes durante o sono.
- Elevación do ritmo cardíaco.
As manifestacións máis graves (e potencialmente letais) do mal agudo de montaña son a edema pulmonar de altitude e a edema cerebral de altitude.
Tratamento do MAM. Diagnóstico de Lago Louise[editar | editar a fonte]
A efectos prácticos (na montaña, por encima dos 2500 m s. n. m.) a aparición de calquera dos síntomas anteriores que non poidan explicar por outras razóns debe considerarse como MAM e actuar en consecuencia: deixar de ascender e, se os síntomas non melloran, baixar, perder altitude canto antes polo menos até a cota onde non se presentaban síntomas.
O diagnóstico do MAM é clínico, isto é, baseado na apreciación xeral do estado do suxeito xa que non existe ningún síntoma que, por si só o identifíque inequivocamente. Xeralmente recórrese a táboas de síntomas, cada un deles con distinta puntuación. Se a suma total dos puntos obtidos supera determinado limiar considérase criterio diagnóstico de MAM, así como a gravidade deste.
De entre todas estas táboas a máis utilizada é a denominada escala do Lago Louise, que se divide nun cuestionario de autoevaluación (subxectivo) e unha valoración clínica (obxectiva). Tanto no cuestionario como na valoración clínica, o termo «grave» normalmente significa «incapacitante».
Prevención do MAM. Aclimatación[editar | editar a fonte]
O estado de forma ou a preparación física, por excelentes que estes sexan, non preveñen o MAM en absoluto. Este pode producirse a cotas de tan só 2500 m de altitude e sábese que a susceptibilidade a padecelo é inversamente proporcional á idade do suxeito, probablemente debido á madurez do sistema nervioso. Tampouco se recomenda o emprego de fármacos para previr o MAM, senón adaptarse progresivamente á hipoxia de altitude mediante un proceso denominado aclimatación.
É moi importante ter en conta que, a pesar de seguir escrupulosamente un calendario de aclimatación, o MAM pode presentarse en calquera momento. Tamén é moi importante manterse perfectamente hidratado (beber polo menos de dous a tres litros de auga diarios) e unha dieta variada rica en froitas e vexetais.
Segundo a UIAA, a "regra de ouro" para previr problemas relacionados coa altitude é alcanzar novas cotas para durmir en chanzos diarios máximos de 500m a partir de 3000 m s. n. m., tomando un día de descanso sen nova cota para durmir cada 3 ou 4 días.
Referencias[editar | editar a fonte]
- Ferri's Clinical Advisor (en inglés). Elsevier. 2017. ISBN 9780323448383. Consultado o 24 de marzo de 2022.
- ↑ Saltar a:a b c d e f Andrew M. Luks (Enero de 2021). «Altitude Illness» (en inglés). p. merckmanuals.com. Consultado o 24 de marzo de 2022.
- ↑ K Baillie y A Simpson. «Acute mountain sickness». Arquivado desde o orixinal o 11 de xaneiro de 2014. Consultado o 8 de agosto de 2007.
- ↑ Estándares oficiales de la comisión médica de la UIAA - Cómo comprobar la calidad de una expedición o trekking comercial (2012) http://www.theuiaa.org/documents/mountainmedicine/English_UIAA_MedCom_Rec_No_7_Check_Organization_2012_V2-3.pdf
- Mal de altura. Prevención y tratamiento. Javier Botella de Maglia. Ediciones Desnivel. ISBN 84-95760-73-8
