Maija Isola

Este é un artigo bo da Galipedia
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Infotaula de personaMaija Isola

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento15 de marzo de 1927 Editar o valor em Wikidata
Riihimäki, Finlandia Editar o valor em Wikidata
Morte3 de marzo de 2001 Editar o valor em Wikidata (73 anos)
Riihimäki, Finlandia Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeFinlandia Editar o valor em Wikidata
EducaciónAalto University School of Arts, Design and Architecture (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupacióndeseñadora , artista téxtil , pintora , deseñadora téxtil , deseñador de moda Editar o valor em Wikidata
EmpregadorMarimekko (pt) Traducir, head of design (en) Traducir (–1987) Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua finesa Editar o valor em Wikidata
Familia
CónxuxeJaakko Somersalo
FillosKristina Isola (en) Traducir Editar o valor em Wikidata

Maija Sofia Isola, nada en Riihimäki o 15 de marzo de 1927 e finada na mesma cidade o 3 de marzo de 2001, foi unha deseñadora téxtil finlandesa, creadora de máis de 500 deseños, incluído Unikko (Papoula). Os seus atrevidos e coloridos deseños fixeron famosa a compañía de mobiliario e deseño Marimekko na década de 1960. Tamén fixo carreira como artista visual.[1]

“ Indiscutiblemente a máis famosa deseñadora téxtil ... en Marimekko[2] ”

Isola expuxo en toda Europa, incluíndo a Exposición Mundial de Bruxelas e Triennale de Milán, así como nos Estados Unidos. As retrospectivas do seu traballo foron expostas no Museo do Deseño de Helsinqui, o Victoria and Albert Museum de Londres, o Museo do Deseño de Copenhague, o Museo Etnográfico Esloveno de Liubliana e o Minneapolis Institute of Arts. Os seus deseños seguen a venderse en Marimekko.

Viviu e traballou a maior parte da súa vida en Finlandia, mais pasou algúns anos en Francia, Alxeria e os Estados Unidos. Casou tres veces, e a súa filla Kristina Isola tamén se converteu en deseñadora de Marimekko, durante un tempo colaborando con Maija. A súa neta Emma tamén deseña para a compañía finlandesa.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Primeiros anos[editar | editar a fonte]

Isola foi a menor das tres fillas de Mauno e Toini Isola. Mauno era un granxeiro que escribiu letras de cancións, incluída unha popular panxoliña.[3] As nenas vivían na granxa familiar e axudaban co traballo agrícola no verán. Facían bonecas de papel con vestidos elegantes para a súa casa de bonecas artesanal, que tiña elaborados decorados interiores.[4]

Isola estudou pintura na Escola Central de Artes Industriais de Helsinqui.[5] En 1945, cando a segunda guerra mundial (coa loita entre Finlandia e o seu veciño, Rusia) chegou á súa fin, a súa vida mudou radicalmente: seu pai morreu, e quedou embarazada. O 22 de xullo de 1945 casou co artista comercial Georg Leander; a súa filla Kristina naceu en xaneiro de 1946.[6]

En 1948, foi a Oslo, onde visitou a exposición de Van Gogh e viu as pinturas de Edvard Munch. Inspirouse por unha exposición de potas da antigüidade clásica no Museo de Artesanía e Deseño de Oslo para crear a súa impresión Amfora (Ánfora).[6] O matrimonio con Leander non durou moito, e en 1949 viaxou por Europa co pintor Jaakko ("Jaska") Somersalo, que se convertería no seu segundo marido. El ensinoulle a técnica da xilografía e animouna a pintar. Divorciáronse en 1955.[7]

Marimekko[editar | editar a fonte]

En 1949, sendo aínda estudante, a fundadora de Marimekko, Armi Ratia, fixouse nela por obras como Amfora (Ánfora).[5][6] Ratia contratou a Isola para traballar en Printex, a precursora de Marimekko.[8][9] Converteuse na principal deseñadora téxtil de Marimekko,[10] creando entre oito e dez padróns cada ano.[5][11]

Entre 1957 e 1963 realizou a súa primeira serie de obras sobre un único tema, Luonto (Natureza). Consistía en 30 deseños baseados en plantas planchadas pola súa filla Kristina, a partir dos 11 anos.[12] En 1958, comezou outra serie, Ornamentti (Ornamento), baseada na arte popular eslava. Tamén constaba de 30 deseños, e fíxoa famosa.[13]

En 1959 casou co xuíz Jorma Tissari. Era un rico amante da arte cunha espazosa casa no centro de Helsinqui. Cando Isola quería unha maior liberdade creativa do control de Ratia, el negociou un novo contrato con Marimekko para ela, permitíndolle traballar ao seu xeito.[14]

Cuncas de Marimekko co deseño Unikko. Este deseño foi creado por Maija Isola en 1964 e permanece en produción dende aquela.

A colaboración entre Isola e Ratia era un «infrecuente xogo de poder creativo» caracterizado pola «vitalidade e a inventiva»[15] en lugar dun entendemento harmonioso.[15] O ton disto estableceuse cando, en 1964, Isola «provocativamente»[15] desafiou a afirmación de Ratia de que odiaba os padróns florais,[15] configurando o estilo da compañía pintando o famoso padrón Unikko (Papoula) en rosa, vermello e negro sobre branco;[16] o padrón estivo en produción dende entón.[17] Foi un dos oito deseños florais que Ratia elixiu do portapapeis de Isola nese período.[18]

De 1965 a 1967, Isola traballou no tema do Sol e o mar, creando cando menos nove deseños empregados por Marimekko, incluídos Albatrossi (Albatros), Meduusa (Medusa) e Osteri (Ostra).[19] Os seus padróns xa estaban a ser amplamente reproducidos. Para facilitar este proceso e reproducilos de xeito preciso, Isola mantivo un conxunto de «libros de padróns». Estes libros eran libros de exercicios manuscritos que contiñan detalles precisos das repeticións dos padróns. Cada un, como o seu Lovelovelove de 1968, foi pintado a escala nunha páxina do libro de padróns, coloreado, e con anotacións dos nomes das cores empregadas. Os libros tamén rexistraron o tamaño da repetición real e indicacións para a impresión. Os libros continuaron a ser empregados como guías de produción nas décadas posteriores á súa morte.[20]

En 1970 viaxou soa a París para escapar dos seus compromisos matrimoniais e familiares. Aló tivo unha aventura amorosa co exiptólogo Ahmed Al-Haggagi. El animouna a traballar en padróns árabes, bosquexando para ela a base do seu Poppy. Os seus padróns de inspiración árabe deste período inclúen Kungatar, Naamio, Sadunkertoja, Tumma, e Välly.[21] En 1971 separouse de Tissari, ao darse conta de que prefería vivir soa.[22] Pasou tres anos en Alxeria, onde tivo un amante chamado Muhamed.[23]

Mantel co padrón de Isola de 1974 Primavera (con candelabros deseñados por Heikki Orvola).

En 1974, Isola deseñou o popular padrón Primavera, que consistía en estilizadas flores de caléndula; desde aquela foi impreso en moitas cores diferentes para manteis, pratos e outros artigos.[24] En 1976 regresou a París, traballando con Al-Haggagi nunha serie de gravados de inspiración exipcia entre os que se inclúen Niili (Nilo), Nubia, e Papyrus.[25] O ano seguinte acompañou a Al-Haggagi a Boone (Carolina do Norte, Estados Unidos) onde el era profesor. Pasou o ano pintando, camiñando e facendo ioga, inspirada pola paisaxe dos Apalaches, que segundo ela lle lembraba a súa cidade natal, Riihimäki. Realizou algúns deseños, mais resultoulle difícil vendelos no mercado estadounidense, xa que había poucas fábricas que puidesen imprimir teas de acordo coas súas especificacións.[26]

En 1979, ao regresar a Finlandia, 160 das súas obras, incluíndo pinturas e bosquexos pero non os seus deseños impresos, exhibíronse nunha exposición retrospectiva nunha galería de Helsinqui.[27]

Dende 1980 a 1987 Isola deseñou patróns para Marimekko conxuntamente (ambos os nomes aparecen no bordo de cada impresión[27]) coa súa filla, Kristina; traballaron nos seus propios estudios, en inverno en Helsinqui, en verán en Kaunismäki.[28] Kristina converteuse nunha das principais deseñadoras de Marimekko;[29][10] unírase a Marimekko cando tiña 18 anos.[30] Durante os seus 40 anos de carreira en Marimekko, Maija Isola creou unha cifra «abraiante» de 500 impresións para a compañía.[31] Entre as máis coñecidas figuran Kivet (Pedras) e Kaivo (Ben); seguen a venderse no século XXI.[32][33]

Retiro[editar | editar a fonte]

Dende 1987, cando se xubilou, Isola traballou na pintura en lugar de en téxtiles, ata a súa morte o 3 de marzo de 2001.[10] Os seus deseños, e Marimekko, entraron en declive. En 1991, a nova directora de Marimekko, Kirsti Paakkanen relanzou con éxito o deseño Fandango de Isola,[34] mais non foi ata finais da década de 1990 cando Marimekko volveu ser amplamente popular. Os seus éxitos renovados estiveron baseados nos padróns "clásicos" de Isola das décadas de 1950 e 1960.[35]

Recepción[editar | editar a fonte]

As cores brillantes e os padróns rechamantes de Marimekko débenlle moito ao deseño e exemplo de Maija Isola. Un rolo de Unikko é o segundo dende abaixo do soporte de teas; un rolo vertical de Joonas (Xonás) en branco e negro encóntrase no extremo esquerdo da imaxe.

Segundo FinnStyle, Isola foi «indiscutiblemente a máis famosa deseñadora téxtil que existiu en Marimekko»,[2] e «creou máis de 500 impresións durante o seu longo e colorido traballo».[2] A súa obra permitiu á empresa converterse nunha líder mundial de creación de tendencias de moda.[5]

Ivar Ekman, escribindo en The New York Times, cita Marianne Aav, directora do Museo do Deseño de Helsinqui: «O que entendemos como estilo Marimekko baséase en gran medida no que Maija Isola estaba a facer».[10] Ekman comenta «A gama de impresións que produciu Isola para Marimekko é asombrosa», xa que os padróns abarcan o «minimalismo xeométrico», «naturalismo atenuado» e «explosión de cores».[10]

Marion Hume, escribindo en Time Magazine, explica que Isola «foi capaz de crear un rango asombroso, dende a intricada e folclórica Ananas (1962) —que se mantén como un dos deseños máis populares para o mercado nacional— ata a radicalmente simple, dramaticamente ampliada e asimétrica Unikko (1964), orixinalmente en vermello e azul, que pode que sexa unha das impresións máis recoñecidas na terra».[36]

Segundo Tamsin Blanchard, en The Observer, «Os deseños de Maija Isola – unha das deseñadoras [máis] orixinais e antigas da compañía - superaron a proba do tempo».[37] Blanchard describe como «atemporal» o deseño de Isola de 1972 Wind «coas súas siluetas de esqueletos de árbores orgánicas», o seu Putinotko de 1957 "impresión puntiaguda en branco e negro», o seu Melooni de 1963 e o seu Stones de 1956.[37]

Hannah Booth, escribindo en The Guardian, explica que a fundadora de Marimekko, Armi Ratia, «recrutou Maija Isola, a primeira e máis importante de moitas novas deseñadoras, para crear impresións orixinais».[38] Ela describe Isola como pouco convencional, deixando a súa filla Kristina «para medrar coa súa avoa para poder viaxar polo mundo e atopar inspiración para os seus téxtiles».[38] Booth cita a novelista finlandesa Kaari Utrio dicindo que Isola era «unha personaxe perigosamente orixinal»; ela «pertencía a unha xeración pioneira» que permitía ás mulleres novas moverse libremente polas artes.[38]

Lesley Jackson, nun capítulo titulado Op, Pop, and Psychedelia, escribe que «dende Finlandia a exuberante Marimekko que o conquista todo irrumpiu na escena internacional» na década de 1960; ela ilustra isto cun padrón de Vuokko Nurmesniemi, e tres de – Lokki, Melooni, e o inevitable Unikko.[39][a] De Lokki, Jackson escribe que «Isola revolucionou o deseño co seus padróns simples, audaces e planos, impresos a unha escala dramática. O deseño, cuxo título significa "Gaivota", evoca o mecer das ondas e o aleteo das ás dos paxaros».[40] Do famoso Unikko, Jackson sinala: «Este padrón enorme de estoupido de amapoulas encarna a confianza no deseño desenfrenado de mediados da década de 1960, e presinte a exaltación e as cores candentes da era flower power».[40]

Hanna-Liisa Ylipoti apunta que «Os temas de moitos deseños de Marimekko son tamén moi finlandeses, retratando a natureza finlandesa. Por exemplo, Maija Isola creou os seus [series] deseños Luonto (Natureza) empregando espécimes reais de plantas».[41]

Legado[editar | editar a fonte]

Un Airbus A340-300 de Finnair pintado co padrón de Isola 'Marimekko Unikko' en 2015.

Aav sinalou que «a medida que o século XXI avanza, Marimekko está a experimentar un rexurdimento do interese e o aprecio, un auténtico rexurdimento. O padrón Unikko de Maija Isola, deseñado hai case corenta anos, florece como nunca antes».[42]

En 2011, Marimekko voou un globo aerostático decorado cunha versión enorme de Unikko por riba de Helsinqui, demostrando que o padrón segue a ser icónico case medio século despois.[43] A política de mercadotecnia de Marimekko é reeditar «os clásicos do seu catálogo de cincuenta anos atrás, en particular un gran número de padróns das décadas de 1950 e 1960 de Maija Isola».[29]

Dende 2012, a aeroliña finlandesa Finnair empregou para os seus voos a Asia un Airbus A340-300 que luce unha impresión en azul do padrón Unikko, mentres que un Airbus A330 decorado nun aniversario de Unikko serviu as súas outras rutas intercontinentais.[44]

Isola foi descrita en 2013 como unha icona de estilo.[45] A súa neta Emma Isola traballa para Marimekko como deseñadora, formando unha tradición de tres xeracións.[46]

Exposicións[editar | editar a fonte]

Contemporáneas[editar | editar a fonte]

Retrospectivas[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Entre os máis coñecidos dos aproximadamente 500 patróns que deseñou Isola, amais dos xa mencionados están Primavera (Primavera), Seireeni, Joonas, Tulipunainen (Tulipáns), Verso, Viitta, Hevosvaras, Bambu (Bambú), Appelsiini (Laranxas), Tuuli, Niili, Pariisin portit, Pepe, Tantsu, Satula, e Vaarallinen Planeetta.
Referencias
  1. ↑ "Maija Isola" (en inglés). Marimekko. Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2010. Consultado o 3 de febreiro de 2019. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 "FinnStyle:Maija Isola". Finnish Designers: Maija Isola. FinnStyle. Consultado o 3 de febreiro de 2019. 
  3. ↑ Shimatsuka 2012, p. 18.
  4. ↑ Shimatsuka 2012, pp. 20–22.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Aav 2003, p. 150.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Shimatsuka 2012, p. 25.
  7. ↑ Shimatsuka 2012, p. 29.
  8. ↑ "Maija Isola" (en inglés). Finnish Desigh. Consultado o 6 de febreiro de 2019. 
  9. ↑ "Maija Isola" (en inglés). Marimekko.com. Arquivado dende o orixinal o 09 de febreiro de 2019. Consultado o 6 de febreiro de 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Ekman, Ivar (23 de agosto de 2005). "Nostalgia for a modern Finnish designer". The New York Times (en inglés). Consultado o 14 de febreiro de 2019. 
  11. ↑ Byars, Mel (2004). "Isola, Maija (1927–2001)". The design encyclopedia (en inglés). Laurence King. 
  12. ↑ Shimatsuka 2012, p. 31.
  13. ↑ Shimatsuka 2012, p. 46.
  14. ↑ Shimatsuka 2012, p. 54.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 Aav 2003, p. 151.
  16. ↑ "Our story" (en inglés). Marimekko.com. Arquivado dende o orixinal o 09 de febreiro de 2019. Consultado o 8 de febreiro de 2019. 
  17. ↑ Kueber, Pam (17 de outubro de 2010). "RetroRenovation: Marimekko Unikko". Marimekko Unikko by Maija Isola, 1964 (en inglés). Retro Renovation. Consultado o 7 de febreiro de 2019. 
  18. ↑ Shimatsuka 2012, p. 64.
  19. ↑ Shimatsuka 2012, p. 72.
  20. ↑ Shimatsuka 2012, p. 89.
  21. ↑ Shimatsuka 2012, p. 102.
  22. ↑ Shimatsuka 2012, p. 87.
  23. ↑ Shimatsuka 2012, p. 107.
  24. ↑ "Primavera". Primavera. Arquivado dende o orixinal o 09 de agosto de 2015. Consultado o 18 de outubro de 2011. 
  25. ↑ Shimatsuka 2012, p. 114.
  26. ↑ Shimatsuka 2012, p. 136.
  27. ↑ 27,0 27,1 Shimatsuka 2012, p. 140.
  28. ↑ Shimatsuka 2012, p. 146.
  29. ↑ 29,0 29,1 Jackson 2007, p. 200.
  30. ↑ "Maija & Kristina Isola" (en inglés). FinnStyle. Consultado o 11 de febreiro de 2019. 
  31. ↑ "Maija Isola: art, fabric, Marimekko" (en inglés). Perimeter Books. Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2015. Consultado o 11 de febreiro de 2019. 
  32. ↑ "Maija Isola". Marimekko. Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2012. Consultado o 24 de abril de 2017. 
  33. ↑ Suhonen, Pekko (1986). Phenomenon Marimekko. Marimekko Oy. p. 35. 
  34. ↑ Shimatsuka 2012, p. 148.
  35. ↑ Shimatsuka 2012, p. 150.
  36. ↑ Hume, Marion (9 de abril de 2008). "Luxury Source" (en inglés). Time Magazine. Arquivado dende o orixinal o 20 de decembro de 2011. Consultado o 14 de febreiro de 2019. 
  37. ↑ 37,0 37,1 Blanchard, Tamsin (20 de maio de 2001). "The Observer". Interiors:Marimekko:The Finnish Line (en inglés). The Guardian. Consultado o 18 de febreiro de 2019. 
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Booth, Hannah (5 de setembro de 2005). "The Guardian: Life & Style: Women". Flower power (en inglés). The Guardian. Consultado o 18 de febreiro de 2019. 
  39. ↑ Jackson 2007, pp. 136–137.
  40. ↑ 40,0 40,1 Jackson 2007, p. 136.
  41. ↑ Ylipoti, Hanna-Liisa (3 de febreiro de 2011). "Research". Marimekko's Path to Success During the 1950s and 60s (en inglés). FAST-FIN-1 (TRENAK1) Finnish Institutions Research Paper. Arquivado dende o orixinal o 02 de abril de 2012. Consultado o 18 de febreiro de 2019. 
  42. ↑ Aav 2003, p. 149.
  43. ↑ "Unikko hot-air balloon". Marimekko Unikko hot-air balloon flying above the silhouette of Helsinki. Marimekko. 22 de xuño de 2011. Consultado o 13 de febreiro de 2019. 
  44. ↑ "Finnair and Marimekko’s design collaboration" (en inglés). Finnair. Consultado o 13 de febreiro de 2019. 
  45. ↑ Azzarito, Amy (15 de novembro de 2013). "Style Icon: Maija Isola" (en inglés). Design Sponge. Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2015. Consultado o 13 de febreiro de 2019. 
  46. ↑ "Emma Isola" (en finés). Finnish Design Shop. Consultado o 13 de febreiro de 2019. 
  47. ↑ Aav 2003, p. 152.
  48. ↑ "MAIJA ISOLA AND MARIMEKKO" (en inglés). scandinaviandesign.com. Consultado o 12 de febreiro de 2019. 
  49. ↑ Blueprint, Issues 232–234 (en inglés). Wordsearch. 2005. p. 87. 
  50. ↑ "MARIMEKKO - THE STORY OF A NORDIC BRAND" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 15 de abril de 2012. Consultado o 12 de febreiro de 2019. 
  51. ↑ "Slovene Ethnographic Museum" (en inglés). culture.si. Arquivado dende o orixinal o 07 de xuño de 2019. Consultado o 12 de febreiro de 2019. 
  52. ↑ "Magnifying Nature: 1960s Printed Textiles" (en inglés). Minneapolis Institute of Arts. Consultado o 12 de febreiro de 2019. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maija_Isola&oldid=6718879»