Luisa Rosado
 | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | Primeira metade do século XVIII Toledo  |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Española |
| Educación | Tribunal do Real Protomedicato |
| Actividade | |
| Ocupación | Matrona |
Luisa Rosado, nada en Toledo no século XVIII, foi unha parteira española. Exerceu a súa profesión de comadroa na Casa dos Desamparados de Madrid e anteriormente na cidade de Zamora .
Conseguiu o título de Arte de Partera en 1765 ao superar o exame do Tribunal do Real Protomedicato.[1]
En 1770 solicitou licenza para publicar un cartel expondo as súas habilidades como matrona.[2]
Contexto histórico[editar | editar a fonte]
No século XVIII a medicina, como outras moitas ciencias, estivo vetada ás mulleres pero na intimidade das casas foron as mulleres quen se encargaron do coidado de anciáns e persoas enfermas e chegaron a converterse en verdadeiras sanadoras*, capaces de curar e acougar moitas doenzas. Con todo, a arte de partear foi unha actividade exclusivamente feminina, xa que desta maneira pretendíase preservar a intimidade das mulleres e os médicos (todos homes entón) permitiron que fosen as mulleres as que exercesen esta profesión.
No século XVII xa houbo algún rozamento entre cirurxiáns e matronas, incluso as matronas reclamaban "carta de exame" para poder exercer o seu oficio "sen ser molestadas" tentando oficializar o seu exercicio profesional. O rei Fernando VI dispuxo o 21 de xullo de 1750 que o Real Tribunal do Protomedicato aplicase a nova regulación para o exame e exercicio das aspirantes a matronas, establecéndose un texto para a súa formación, titulado Cartilla nova, útil, e necesaria para instruírse as matronas. A Cartilla foi utilizada até principios do século XIX.[3]
No século XVIII os cirurxiáns comezaron a inmiscirse no campo reservado ás matronas e o traballo das matronas pasou a estar en competencia e conflito co dos dos cirurxiáns, polo que se determinou que as matronas soamente poderían atender partos chamados normais e o resto sería competencia dos médicos.[4][5]
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Luisa Rosado naceu en Toledo na primeira metade do no século XVIII, descoñécese a data exacta, tivo que ser cristiá vella pois era un requisito indispensable para exercer a profesión de matrona. O título de parteira obtívoo en 1765 polo Tribunal do Real Protomedicato, un corpo técnico creado no século XV para control das persoas que exercían profesións relacionadas coa sanidade. Segundo a historiadora Teresa Ortiz Gómez, podería ser unha muller "que vivía soa e quizais era viúva como moitas compañeiras da súa profesión".[6]
En 1768 Luisa Rosado trasladouse a vivir a Madrid, onde estaba a corte, e traballaba como matrona do Real Colexio de Nenos Desamparados.
O coñecemento sobre partos que Luisa Rosado tiña era tan recoñecido que nalgunha ocasión foi requirida polo Hospital Xeral de Madrid para atender un parto complicado ou de trixemelgos, concluíndo con éxito as súas intervencións.
Luisa Rosado sentíase segura e orgullosa da súa profesión polo que se ofreceu en agosto de 1771 para asistir ao parto da Princesa de Asturias, María Luisa de Parma, esposa do futuro rei Carlos IV, quen daría a luz o 19 de setembro de 1771 a Carlos Clemente.[7]
O cartel da matrona[editar | editar a fonte]
Luisa Rosado, confiada e segura da súa profesión pretendeu darse a coñecer mediante a emisión dun cartel que publicitaba as súas habilidades profesionais como matrona e en marzo de 1770, Rosado dirixiuse ao Consello de Castela solicitando permiso para pór carteis onde se ofrecía para asistir partos complicados pola retención da placenta e para previr os abortos mediante un emplasto ou "bizma" da súa invención, ámbalas dúas actividades estaban fóra do ámbito competencial das matronas e reservadas aos cirurxiáns, creando un conflito de interese con estes, pois para as matronas a competencia limitábase a partos normais, pero Luisa Rosado asistiu a todo tipo de partos. Por este cartel enfrontouse ao Protomedicato e o seu tesón levouna a escribir en reiteradas ocasións ao rei Carlos III non só para pedir a publicación de devandito cartel senón o seu ingreso na corte como parteira.[8][1][5][9]
Segundo os datos que figuran no Arquivo Xeral de Simancas, a petición de publicar o cartel denegouse en 1770, Luisa Rosado seguiuno tentando e novamente recibiu informes negativos do Protomedicato, pero finalmente o rei Carlos III fallou ao seu favor e foille concedido o permiso de impresión do cartel en 1771 mediante Real Orde de 28 de febreiro de 1771. O Protomedicato esixiu á matrona que probase a eficacia dos seus remedios antes de pór os carteis, esta situación derivou nun terceiro recurso de Luisa Rosado onde indicaba a dificultade para cumprir as probas esixidas polos protomédicos á vez que incorporaba unha nova testemuña sobre a súa intervención nun parto múltiple.[2]
Aínda que é probable que o cartel non fose publicado, para os autores do libro Curandeiros, matronas e médicos en Europa. Séculos XII-XX o máis importante é que "esta comadroa ilustrada foi un exemplo de comadroa de conciencia tranquila e orgullo profesional, e de muller segura de si mesma e dos seus coñecementos " [10]
Recoñecementos[editar | editar a fonte]
- Na cidade de Burgos unha rúa leva nome de Luisa Rosado.[11]
- En Albacete unha rúa leva o nome de Matrona Luisa Rosado.[12][1]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Albacete, La Tribuna de (2015-02-26). "Una reivindicadora de la profesión de matrona" (en spanish). Consultado o 2022-02-15.
- ↑ 2,0 2,1 "CONSEJOS,5532,Exp.25 - Licencias de impresión de un cartel sobre las habilidades como matrona de Luisa Rosado". Consultado o 2022-02-23.
- ↑ Valle Racero, J.I. "El saber y la práctica de las matronas: desde los primeros manuales hasta 1957" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 24 de febreiro de 2022. Consultado o 24 de febreiro de 2022.
- ↑ "El cartel de la matrona, Luisa Rosado (Siglo XVIII) | Ciencia y más" (en castelán). 2017-06-30. Consultado o 2022-02-15.
- ↑ 5,0 5,1 "Luisa Rosado, una matrona en la España ilustrada" (en castelán). Consultado o 2022-02-15.
- ↑ "Sanadoras, matronas y médicas en Europa" (en castelán). 2015-08-20. Consultado o 2022-02-21.
- ↑ Ortiz Gómez, Teresa (1992). "Luisa Rosado, una matrona en la España ilustrada". Dynamis. Acta hispanica ad medicinae scientiarumque historiam illustrandam (12): 323–346.
- ↑ "ROSADO LUISA | artehistoria.com". Arquivado dende o orixinal o 15 de febreiro de 2022. Consultado o 2022-02-15.
- ↑ Ortiz Gómez, Teresa (2017). ¿Qué inconveniente hay en que lo sepa el público? La ambición profesional de una matrona del siglo XVIII. España. Instituto de la Mujer y para la Igualdad de Oportunidades. ISBN 978-84-7799-944-7. Consultado o 2022-02-23.
- ↑ Sanadoras, matronas y médicas en Europa. Siglos XII-XX. p. 175.
- ↑ "Calle de Luisa Rosado - Callejero de Burgos - Callejero.net" (en castelán). Consultado o 2022-02-21.
- ↑ "Matrona Luisa Rosado - iCallejero.com". Consultado o 2022-02-21.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Cabré, Montserrat; Ortiz, Teresa (2001). Sanadoras, matronas y médicas en Europa. Siglos XII-XX.
- Mujeres emprendedoras entre los siglos XVI y XIX. 2019. ISBN 978-84-92546-52-7.