Saltar ao contido

Literatura rusa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Alexander Pushkin - O chamado "pai da literatura rusa moderna".

A literatura de Rusia ou literatura rusa (en ruso, Русская литература, trans. Russkaya Literatura) refírese a todos os autores rusos ou que escriban en lingua rusa (xa sexan de Rusia ou de territorios incorporados ao longo da historia) dos máis variados estilos textuais ao longo do tempo.

A literatura rusa, recoñecida no Occidente na segunda metade do século XIX, inclúe grandes mestres da literatura universal, como Alexander Pushkin, Fiodor Dostoievski, Lev Tolstoi, Saltykov-Shchedrin, Anton Chekhov, Mikhail Lérmontov, Nikolai Leskov etc.

Algunhas obras emblemáticas da literatura rusa inclúen Guerra e Paz e Anna Karenina, de Tolstoi, Contos de S. Petersburgo de Gogol, ou Crime e castigo de Dostoievski, entre outras.

A literatura rusa pódese dividir en épocas dependendo do tempo, como se indica a continuación.

Eras da literatura rusa

[editar | editar a fonte]
Ilustración do Slovo o plŭku Ígorevě de Ivan Bilibin.

Era Antiga

[editar | editar a fonte]

Desta era destacan obras anónimas que combinaban elementos da relixión cristiá con crenzas pagás. Un exemplo é Slovo o plŭku Ígorevě (en portugués traducido Poema da Campanha de Igor),[1] da época medieval (finais do século XII).[2]

Gravado ilustrando unha obra de Vasily Trediakovsky.

Era Pre-Dourada

[editar | editar a fonte]

Coincidindo coas reformas do alfabeto cirílico ruso baixo os tsares Pedro I e Catarina I, esta era veu unha diversificación de temas influenciada por contactos con outras partes de Europa. Desta época destacan autores como Antioch Kantemir, Vasily Trediakovsky e Mikhail Lomonosov.[3]

Lev Tolstoi

Era Dourada

[editar | editar a fonte]
Retrato a lapis de Dostoievski

Introduciuse o romanticismo con figuras como Griboiedov, Pushkin, e Baratynsky. Esta era é recoñecida por autores como Nikolai Gogol, Lev Tolstoi e Fiodor Dostoievski, que exploraron desde fábulas e mundos de fantasía até o realismo, con obras que exploran as profundidades da natureza da psique humana.[4]

Autores posteriores e críticos, como Boris Eikhenbaum e tomaron esta era como referencia para a literatura posterior, algúns deles para examinar as obras desde unha perspectiva científica, como o formalismo ruso até a década de 1930.

Era Soviética

[editar | editar a fonte]
Fotografía autografada por Maxim Gorki.

Coa instauración do socialismo, as ideas literarias variaron segundo os ideais do Estado. A literatura rusa durante a época da Unión Soviética foi un período de restricións pero tamén de intensa creatividade. A arte foi fortemente influenciada por políticas estatais, tanto na súa promoción como no seu condicionamento (por exemplo, non se permitía a louvanza do tsarato e o Imperio Ruso),[5] coa aparición das vangardas en escolas como a Wchutemás (precursora da Bauhaus, creada en 1920 por decreto do goberno soviético), Verbovka e outras, os poetas bélicos soviéticos e, na narrativa, o desenvolvemento do realismo socialista como estilo predominante.

Autores como Mikhail Bulgakov e Anna Akhmatova, produciron obras que criticaban problemas sociais e políticos, mantendo a integridade artística a través de metáforas e alegorías. Desta época destacan Vladimir Maiakovski, Aleksey Nikolayevich Tolstoi e Máximo Gorki entre outros. Algúns dos autores foron dun ou outro xeito perseguidos ou limitados polo réxime, como Isaak Babel, Osip Mandelshtam, Evgenii Zamiatin, Alexander Kuprin, Marina Tsvetaeva ou Vladimir Nabokov.

Algunhas obras foron censuradas no stalinismo e publicáronse a partir do pasamento de Stalin durante a desestalinización, outras como as de Solzhenitsyn, só se publicaron na URSS na década de 1980, coa chegada da Perestroika e Glasnost.[6] Porén, o propio Solzhenitsyn afirmou iso non implicaba ningunha esperanza no Occidente, pois carecía de recursos morais e espirituais para resistirse á súa propia decadencia.[7]

Na era soviética cinco autores en lingua rusa recibiron o Nobel de Literatura: Ivan Alekseyevich Bunin (1933),[8] Boris Pasternak (1958),[9] Michail Aleksandrovich Sholokhov (1965),[10] Aleksandr Solzhenitsyn (1970)[11] e o poeta Joseph Brodsky.[12]

Era Pos-Soviética

[editar | editar a fonte]

Após a disolución da URSS, houbo un declive na produción literaria, pero escritores como Victor Pelevin e Vladimi Sorokin continuaron explorando novas formas narrativas.[13][14]

No século XXI, observouse un rexurdimento do interese por temas locais e polas novas calidades da literatura procedentes das provincias. Unha desas escritoras é Nina Gorlanova, que describe a vida cotiá da xente destas zonas como na Era Antiga.[15]

O estilo policial tamén xurdiu como unha tendencia neste momento, sendo Darya Dontsova a escritora máis recoñecida neste xénero literario, con máis de 50 libros publicados. [16]

  1. "Literatura Russa - História da Literatura Russa". História do Mundo (en portugués). Consultado o 2024-10-31. 
  2. O poema propoñía cubrir ou contar "do ancián Vladimiro I de Kíiv até o Igor contemporáneo" (отъ стараго Владимера до нышня Игоря), indicando a composición antes da morte de Svyatoslavich en 1202.
  3. "Mikhail Lomonosov". www.litencyc.com (en inglés). Consultado o 2024-10-31. 
  4. "Literatura russa – Era de Ouro e de Prata". Ócios de ofício (en portugués). 2020-09-04. Consultado o 2024-10-31. 
  5. "Literatura Soviética: a mais rica em ideias, a literatura mais avançada". www.marxists.org. Consultado o 2024-10-31. 
  6. "Como ler os russos; poetas e movimentos culturais (parte 2)". www.jornalopcao.com.br. 
  7. "Discurso en Harvard". columbia.edu. 
  8. "The Nobel Prize in Literature 1933" (en inglés). Consultado o 2023-06-12. 
  9. "Nobel Prize in Literature 1958" (en inglés). Consultado o 2018-07-31. 
  10. "Mikhail Sholokhov". Consultado o 20 de fevereiro de 2013. 
  11. "Nobel Prize in Literature 1970" (en inglés). Consultado o 2018-07-31. 
  12. "The Nobel Prize in Literature 1987". 7 de outubro de 2010. Consultado o 7 de outubro de 2010. 
  13. "Vladimir Sorokin - Introduction". 2010-02-16. Arquivado dende o orixinal o 16 de febreiro de 2010. Consultado o 2023-06-12. 
  14. "Библиография автора | Официальный сайт Владимира Сорокина". Arquivado dende o orixinal o 28 de xuño de 2021. Consultado o 2023-06-12. 
  15. Shneidman, Noah N. (2004). Russian literature, 1995 - 2002: on the threshold of the new millennium. Toronto. p. 12. 
  16. "Russians return to serious literature - Telegraph". 2011-04-11. Archived from the original on 11 de abril de 2011. Consultado o 2023-06-12. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Ericson, ed. (2009). The Solzhenitsyn Reader: New and Essential Writings, 1947–2005. 
  • LO GATTO, Ettore - Historia da literatura rusa. Lisboa, Color, 1959.
  • MIRSKY, D. S. - Histoire de la litterature russe, tr. parella Veronique Lossky. París, Fayard.
  • SLONIM, Marc - Russian Theater. Londres, 1963.
  • MARKOV, VLADIMIR - Russian Futurisme. Berkeley, Univ. Publicado por of California Press, 1968.
  • BEZMOZGIS, David- Natasha e outras historias: literatura rusa moderna da diáspora . Lisboa, Teorema, 2006
  • ROUGLE, William- Literatura rusa vista por autores portugueses. Lisboa, 2016.

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Este artigo tan só é un bosquexo
 Este artigo sobre literatura é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.