Patrimonio da Humanidade en Italia

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Mapa dos lugares patrimonio da humanidade en Italia (2021).

O Patrimonio da Humanidade da Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO) componse de lugares de importancia para o patrimonio cultural ou natural descritos na Convención do Patrimonio Mundial da UNESCO, estabelecida en 1972.[1] O patrimonio cultural está formado por monumentos (como obras arquitectónicas, esculturas monumentais ou inscricións), grupos de edificios e ruínas (incluíndo sitios arqueolóxicos). As paisaxes naturais (constituídas por formacións físicas e biolóxicas), as formacións xeolóxicas e fisiográficas (incluíndo os hábitats de especies de animais e plantas ameazadas) e os lugares naturais que son importantes dende o punto de vista da ciencia, a conservación ou a beleza natural, defínense como patrimonio natural.[2] Esta é unha lista do Patrimonio da Humanidade en Italia, especificamente clasificada pola UNESCO e elaborada de acordo con dez criterios principais, cuxos puntos son xulgados por especialistas na área. Italia ratificou a convención o 23 de xuño de 1978, polo que os seus sitios históricos foron elixibles para a súa inclusión na lista. [3] En 2023, Italia tiña un total de 59 sitios inscritos, o que o converte no estado con máis patrimonio da humanidade.[4]

O primeiro sitio inscrito na lista en Italia foi na 3ª sesión do Comité do Patrimonio da Humanidade, celebrada en O Cairo e Luxor, Exipto en 1979. Nesa sesión, engadiuse o sitio, "Arte rupestre do Val Camonica".[5] Un total de 25 (aproximadamente a metade) de todos os sitios italianos engadíronse durante a década de 1990 (onde foi membro da Comité do Patrimonio Mundial durante toda a década) con 10 sitios engadidos na 21ª sesión celebrada en Nápoles, Italia en 1997. Italia serviu como membro do Comité do Patrimonio Mundial catro veces, concretamente, 1978–1985 (8 anos), 1987–1993 (7 anos), 1993–1999 (7 ​​anos) e 1999–2001 (3 anos).[6]

Dos 59 sitios patrimoniais de Italia, sete son compartidos con outros países: "Monte San Giorgio" e o "Ferrocarril Rético nas paisaxes de Albula / Bernina" con Suíza, "Centro Histórico de Roma" co Vaticano; "Sitios palafíticos prehistóricos dos Alpes" con Austria, Francia, Alemaña, Eslovenia e Suíza; e "Obras venecianas de defensa dos séculos XV ao XVII: Stato da Terra – Stato da Mar occidental con Croacia e Montenegro, as grandes cidades termais de Europa con outros 6 países e os bosques de faias antigas e primixenias dos Cárpatos e outras rexións de Europa son compartidos con outros 17 países. Seis sitios do patrimonio mundial en Italia son do tipo natural, mentres que todos os demais son lugares culturais (53). Polo tanto, Italia ten o maior número de sitios patrimoniais "culturais" do mundo.[3]

Sitios do Patrimonio Mundial[editar | editar a fonte]

Na táboa recóllese información sobre cada sitio Patrimonio da Humanidade:

Nome: tal e como o indica o Comité do Patrimonio Mundial[7]
Localización: cidade e rexión do sitio
Area: tamaño do sitio e zona de amortecemento
Datos da UNESCO: o número de referencia do sitio; o ano no que o sitio se inscribiu na lista do patrimonio mundial; os criterios en que figuraba: os criterios I a VI son culturais, mentres que VII a X son naturais; (a columna ordena por ano engadido á lista)
Descrición: breve descrición do sitio
Exposición: Un itinerario multisensorial polo rico patrimonio cultural e artístico do país, que recrea a atmosfera dalgúns dos lugares máis fascinantes, recoñecidos como patrimonio da humanidade.

     * Sitio transnacional

Sitio Imaxe Localización Area
ha (acre) 		UNESCO data Descrición
Palacio barroco de Caserta e xardíns do século XVIII, acueduto de Vanvitelli e complexo de San Leucio A row of water basins leading to a large palace building. Provincias de Caserta e Benevento, Campania
41°4′24″N 14°19′35″L / 41.07333, -14.32639 (18th-Century Royal Palace at Caserta with the Park, the Aqueduct of Vanvitelli, and the San Leucio Complex) 		87 (210); zona tope 111 (270) 549; 1997; I, II, III, IV Palacio e parque a grande escala creados polo Rei de Nápoles Carlos III de Borbón a mediados do século XVIII. É notable por mesturarse co ambiente. O sitio tamén inclúe unha ambiciosa cidade e complexo industrial.[8]
Palermo árabe-normando e as igrexas da catedral de Cefalù e Monreale Provincia de Palermo, Sicilia
38°6′39″N 13°21′11″L / 38.11083, -13.35306 (Arab-Norman Palermo and the Cathedral Churches of Cefalú and Monreale) 		6,24 (15,4); zona tope 483 (1 190) 1487; 2015; II, IV Os novos gobernantes normandos comezaron a construír diversos edificios no que se denomina estilo árabe-normando. Incorporáronse as mellores prácticas da arquitectura árabe e bizantina á súa propia arte.[9]
Zona arqueolóxica e basílica patriarcal de Aquilea Roman stone church. Provincia de Udine, Friúl-Venecia Xulia
45°46′6″N 13°22′3″L / 45.76833, -13.36750 (Archaeological Area and the Patriarchal Basilica of Aquileia) 		155 (380) 825; 1998; III, IV, VI Restos dunha das cidades máis ricas do Imperio romano (incluídos pisos de mosaico e unha basílica que xogaron un papel fundamental na difusión do cristianismo na Idade Media).[10]
Sitio arqueolóxico de Agrigento Ruins of a classical temple with columns. Provincia de Agrigento, Sicilia
37°17′23″N 13°35′36″L / 37.28972, -13.59333 (Archaeological Area of Agrigento) 		934 (2 310); buffer zone 1 869 (4 620) 831; 1997; I, II, III, IV Restos ben conservados dunha gran cidade do Mediterráneo antigo con sete templos dóricos converténdoo nun dos sitios máis destacados da arte e cultura gregas.[11]
Sitios arqueolóxicos de Pompeia, Herculano e Torre Annunziata A street with ruined houses. Provincia de Nápoles, Campania
40°45′0″N 14°29′0″L / 40.75000, -14.48333 (Archaeological Areas of Pompei, Herculaneum and Torre Annunziata) 		98 (240); zona tope 24 (59) 829; 1997; III, IV, V Restos das dúas cidades enterradas pola erupción do Vesubio no ano 79 dando unha imaxe inigualable da vida antiga cotiá nun momento determinado no tempo.[12]
Asís, Basílica de San Francisco e outros sitios franciscanos. A white church with a white tower next to it. Provincia de Perugia, Umbría
43°3′58″N 12°37′21″L / 43.06611, -12.62250 (Assisi, the Basilica of San Francesco and Other Franciscan Sites) 		14 563 (35 990); buffer zone 4 087 (10 100) 990; 2000; I, II, III, IV, VI Cidade medieval con notables pezas de arte e arquitectura; lugar de nacemento da orde franciscana.[13]
Xardín botánico (Orto Botanico) de Padua A garden with a church in the background. Cidade e Provincia de Padua, Véneto
45°23′57″N 11°52′50″L / 45.39917, -11.88056 (Botanical Garden (Orto Botanico), Padua) 		2,20 (5,4); zona tope 11 (27) 824; 1997; II, III O primeiro xardín botánico do mundo, foi un centro de investigación científica e conserva o seu deseño orixinal desde 1545.[14]
Castel del Monte Octagonal castle with a tower on each of the eight corners. Andria e Corato, Provincia de Bari, Puglia
41°5′5″N 16°16′15.4″L / 41.08472, -16.270944 (Castel del Monte) 		3,10 (7,7); buffer zone 10 847 (26 800) 398; 1996; I, II, III Construído polo emperador Frederico II no século XIII, o castelo mestura o gótico cisterciense do norte de Europa coa arquitectura musulmá e elementos da antigüidade clásica nun deseño perfectamente simétrico.[15]
Catedral, Torre Cívica e Piazza Grande de Módena
A white stone church with one tall tower.
 Cidade e Provincia de Modena, Emilia-Romaña
44°38′46″N 10°55′32″L / 44.64611, -10.92556 (Cathedral, Torre Civica and Piazza Grande, Modena) 		1,20 (3,0); zona tope 1,10 (2,7) 827; 1997; I, II, III, IV Esta catedral do século XII construída por Lanfranco (arquitecto) e Wiligelmo (escultor) é un excelente exemplo de arte románica.[16]
Igrexa e convento dominicano de Santa Maria delle Grazie coa Última cea de Leonardo da Vinci
Painting of the last supper.
 Milán, Lombardía
45°27′57″N 9°10′14″L / 45.46583, -9.17056 (Church and Dominican Convent of Santa Maria delle Grazie with "The Last Supper" by Leonardo da Vinci) 		1,50 (3,7) 93; 1980; I, II O convento alberga a pintura mural "A última cea", unha obra mestra de Leonardo da Vinci e un dos cadros máis famosos do mundo.[17]
Parque nacional de Cilento e Val de Diano cos sitios arqueolóxicos de Paestum e Velia, e a Certosa di Padula Ruins of a temple with columns. Provincia de Salerno, Campania
40°17′0″N 15°16′0″L / 40.28333, -15.26667 (Cilento and Vallo di Diano National Park with the Archeological sites of Paestum and Velia, and the Certosa di Padula) 		159 110 (393 200); zona tope 178 101 (440 100) 842; 1998; iii, iv Excepcional paisaxe cultural con asentamentos e santuarios que reflicten a súa posición histórica nunha ruta de comercio e intercambios culturais e políticos relacionados nos tempos prehistóricos e medievais. O xacemento inclúe Paestum e Velia, restos de dúas grandes vilas da época clásica.[18]
Cidade de Verona
A city with a small square and a tower.
 Cidade e Provincia de Verona, Véneto
45°26′19″N 10°59′38″L / 45.43861, -10.99389 (City of Verona) 		453 (1 120); zona tope 431 (1 070) 797; 2000; II, IV Cidade histórica que conserva estruturas urbanas e arquitectura desde 2.000 anos de desenvolvemento ininterrompido.[19]
A cidade de Vicenza e as vilas palladianas do Véneto A three storied villa. Provincias de Padua, Rovigo, Treviso, Venecia, Verona e Vicenza, Véneto
45°32′57″N 11°32′58″L / 45.54917, -11.54944 (City of Vicenza and the Palladian Villas of the Veneto) 		334 (830) 712; 1994;[nb 1] I, II Os edificios urbanos e as vilas das rexións circudnadantes á veneciana deseñados por Andrea Palladio tiveron unha grande influencia e inspiraron a arquitectura e estilo palladiano.[20]
[21]
Costa Amalfitana Mountainous coastline. Provincia de Salerno, Campania
40°39′0″N 14°36′0″L / 40.65000, -14.60000 (Costiera Amalfitana) 		11 231 (27 750) 830; 1997; II, IV, V Un exemplo destacado dunha paisaxe costeira mediterránea cunha arquitectura e arte notables, así como unha paisaxe rural que testemuña a adaptación á diversa paisaxe montañosa.[22]
Crespi d'Adda
A row of parallel and connected factory buildings.
 Provincia de Bérgamo, Lombardía
45°35′36″N 9°32′18″L / 45.59333, -9.53833 (Crespi d'Adda) 		— 730; 1995; IV, V Ben conservada e parcialmente en uso colonia industrial construída nos séculos XIX e XX para os obreiros dun fabricante de téxtiles. A colonia inclúe tanto edificios residenciais como servizos públicos comúns como unha clínica, unha escola, teatro ou polideportivo.[23]
Monumentos paleocristiáns de Rávena
Mosaic showing a man with a crown.
 Cidade e Provincia de Rávena, Emilia-Romaña
44°25′13.5″N 12°11′46.5″L / 44.420417, -12.196250 (Early Christian Monuments of Ravenna) 		1,32 (3,3) 788; 1996; I, II, III, IV Colección única de mosaicos cristiáns temperáns de alta calidade desde o século V nun antigo asentamento do Imperio Romano e máis tarde da Italia bizantina.[24]
Necrópoles etruscas de Cerveteri e Tarquinia Grass-covered conical structures. Provincias de Roma e Viterbo, Lacio
42°0′25″N 12°6′7″L / 42.00694, -12.10194 (Etruscan Necropolises of Cerveteri and Tarquinia) 		21 (52); zona tope 5 786 (14 300) 1158; 2004; i, iii, iv Cemiterios etruscos do século IX ao I a.C. con paredes pintadas que representan escenas da vida cotiá desta cultura antiga .[25]
Ferrara, cidade renacentista, e o seu delta do Po Sunset over a river. Cidade e Provincia de Ferrara, Emilia-Romaña
44°50′16″N 11°37′10″L / 44.83778, -11.61944 (Ferrara, City of the Renaissance, and its Po Delta) 		46 712 (115 430); zona tope 117 649 (290 720) 733; 1995;[nb 2] II, III, IV, V, VI Centro intelectual e artístico durante o Renacemento italiano dos séculos XV e XVI cunha paisaxe urbana ben conservada.[26]
[27]
Xénova: Le Strade Nuove e o sistema dos Palazzi dei Rolli Narrow street lined by four storied buildings. Provincia de Xénova, Liguria
44°24′44″N 8°55′52″L / 44.41222, -8.93111 (Genoa: Le Strade Nuove and the system of the Palazzi dei Rolli) 		16 (40); zona tope 113 (280) 1211; 2006; II, IV Conxunto de palacios renacentistas e barrocos ao longo das chamadas "rúas novas" (Strade Nuove) no centro histórico de Xénova, que ofrecen unha extraordinaria variedade de solucións diferentes, acadando un valor universal na adaptación ás características particulares do sitio e aos requisitos dunha organización social e económica específica. Tamén ofrecen un exemplo orixinal dunha rede pública de residencias privadas designada para acoller visitas estatais.[28]
Centro histórico de Florencia Bridge across a river with buildings on it. Cidade e Provincia de Florencia, Toscana
43°46′23″N 11°15′22″L / 43.77306, -11.25611 (Historic Centre of Florence) 		505 (1 250) 174; 1982; I, II, III, IV, VI Símbolo do renacemento con arquitectura e arte extraordinarias como a Catedral de Florencia, Basílica da Santa Cruz, os Uffizi ou o Palacio Pitti.[29]
Centro histórico de Nápoles Narrow street with five-storied buildings. Cidade e Provincia de Nápoles, Campania
40°51′5″N 14°15′46″L / 40.85139, -14.26278 (Historic Centre of Naples) 		1 021 (2 520); zona tope 1 350 (3 300) 726; 1995; II, IV Fundada no 470 a.C. por colonos gregos, Nápoles é unha das cidades máis antigas de Europa. Gran cantidade de monumentos como a Santa Clara e Castel Nuovo son testemuña das diversas culturas xurdidas en Europa e no Mediterráneo.[30]
Centro histórico de Roma, as Áreas de Italia con extraterritorialidade a favor da Cidade do Vaticano e a Basílica de San Paulo Extramuros
Building with white columns in the lower floor and Christian paintings on the walls of the upper floor.
 Roma, Lacio;
also:
Cidade do Vaticano Cidade do Vaticano
41°53′25″N 12°29′32″L / 41.89028, -12.49222 (Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura) 		1 485 (3 670) 91; 1980;[nb 3] I, II, III, IV, VI Roma, centro do Imperio Romano e logo do século IV, do mundo cristián. Foi o fogar dun gran número de monumentos importantes da antigüidade. No recinto tamén se inclúen edificios relixiosos e públicos da Santa Sé.[31]
Centro histórico de San Gimignano A small town dominated by many tall stone towers.. San Gimignano, Provincia de Siena, Toscana
43°28′5″N 11°2′30″L / 43.46806, -11.04167 (Historic Centre of San Gimignano) 		14 (35) 550; 1990; I, III, IV Pequena cidade medieval montañosa coñecida polas súas casas-torre das que sobreviven 14.[32]
Centro histórico de Siena A large square surrounded by multi-storied buildings. One of the buildings has a tall and narrow tower. Cidade e Provincia de Siena, Toscana
43°19′7″N 11°19′54″L / 43.31861, -11.33167 (Historic Centre of Siena) 		170 (420); zona tope 9 907 (24 480) 717; 1995; I, II, IV Excepcional cidade medieval que conservou o seu aspecto gótico do século XII ao XV.[33]
Centro histórico da cidade de Pienza Narrow street and three-storied houses. Pienza, Provincia de Siena, Toscana
43°4′37″N 11°40′43″L / 43.07694, -11.67861 (Historic Centre of the City of Pienza) 		4,41 (10,9) 789; 1996; I, II, IV Por decisión do Papa Pío II, Pienza foi elixida en 1459 para ser a primeira cidade en transformarse segundo as ideas humanistas renacentistas do deseño urbano.[34]
Centro histórico de Urbino A large palace in a city. Provincia de Pesaro, As Marcas
43°43′30″N 12°38′0″L / 43.72500, -12.63333 (Historic Centre of Urbino) 		29 (72); zona tope 3 609 (8 920) 828; 1998; II, IV Pequena cidade montañosa cunha arquitectura renacentista excepcional datada nun curto período de floración cultural no século XV.[35]
Isole Eolie (Illas Eolias) A group of volcanic islands. Mar Tirreno sur, Sicilia
38°29′16″N 14°56′44″L / 38.48778, -14.94556 (Isole Eolie (Aeolian Islands)) 		1 216 (3 000) 908; 2000; VIII Este arquipélago presenta un papel destacado na ciencia e na educación do campo da vulcanoloxía, que contén características clásicas dos accidentes xeográficos volcánicos.[36]
Ivrea, cidade industrial do século XX Olivetti complex (Ivrea) Cidade metropolitana de Turín, Piemonte
45°28′00″N 7°53′00″L / 45.46667, -7.88333 (Vineyard Landscape of Piedmont: Langhe-Roero and Monferrato) 		71,185 (175,90); zona tope 400,481 (989,61) 1538; 2018; IV A cidade industrial de Ivrea está situada na rexión do Piamonte e desenvolveuse como lugar de probas para Olivetti, fabricante de máquinas de escribir, calculadoras mecánicas e ordenadores de oficina. Deseñado por destacados urbanistas e arquitectos italianos, principalmente entre 1930 e os anos 60, este conxunto arquitectónico reflicte as ideas do Movemento Comunitario (Movimento Comunità). Un proxecto social modelo, Ivrea expresa unha visión moderna da relación entre a produción industrial e a arquitectura.[37]
Cidades do barroco tardío do Val di Noto (Sicilia do sueste)
White baroque church.
 Provincias de Catania, Ragusa e Siracusa, Sicilia
36°53′35.5″N 15°4′8″L / 36.893194, -15.06889 (Late Baroque Towns of the Val di Noto (South-Eastern Sicily)) 		113 (280); zona tope 306 (760) 1024; 2002; I, II, IV, V Oito cidades (Caltagirone, Militello Val di Catania, Catania, Modica, Noto, Palazzolo, Ragusa e Scicli) reconstruíronse despois da destrución no terremoto de 1693, que representa o pináculo da arte barroca tardía en Europa.[38]
Centros de poder dos longobardos en Italia (568-774 d.C.)
Basilica of San Salvatore in Brescia.
 Various
46°5′39″N 13°25′59″L / 46.09417, -13.43306 (Longobards in Italy. Places of the power (568-774 A.D.)) 		14 (35); zona tope 306 (760) 1318; 2011; II, III, VI Monasterios, igrexas e fortalezas asociadas aos Longobardos que se estableceron en Italia do século VI ao VIII. O sitio está repartido en sete cidades en Italia (Brescia, Cividale del Friuli, Castelseprio, Spoleto, Campello sul Clitunno, Benevento e Monte Sant'Angelo). A súa arquitectura marca unha síntese de diversos estilos e a transición á Idade Media.[39]
Mantua e Sabbioneta Palace like building with a colonnade. Lombardía
45°9′34″N 10°47′40″L / 45.15944, -10.79444 (Mantua and Sabbioneta) 		235 (580); zona tope 2 330 (5 800) 1287; 2008; II, III Dúas cidades representativas do urbanismo de época renacentista: Mantua orixinaria da época romana e que conserva estruturas do século XI renovouse nos séculos XV e XVI, mentres que Sabbioneta ideouse como "cidade ideal" na segunda metade do século XVI.[40]
Vilas e xardíns Médici na Toscana Toscana
43°51′28″N 11°18′15″L / 43.85778, -11.30417 (Medici Villas and Gardens in Tuscany) 		125 (310); zona tope 3 539 (8 750) 175; 2013; II, IV, VI Doce casas e dous xardíns construídos baixo o patrocinio da familia Medici nos séculos XV ao XVII. Son o primeiro exemplo de combinación de residencias aristocráticas con xardíns nun ambiente natural, unha idea que foi adoptada en toda Italia e Europa.[41]
Monte San Giorgio A wooded mountain and a lake. Lombardía;
tamén:
Ticino, Suíza Suíza
45°53′20″N 8°54′50″L / 45.88889, -8.91389 (Monte San Giorgio) 		1 089 (2 690); zona tope 3 207 (7 920) 1090; 2003;[nb 4] VIII O mellor sitio do mundo para rexistros de fósiles da vida mariña do período Triásico (250 a 200 Ma).[42]
[43]
Monte Etna Sicilia
37°45′22″N 14°59′48″L / 37.75611, -14.99667 (Mount Etna) 		19 237 (47 540) 1427; 2013; VIII Como un dos volcáns máis activos do mundo con diversas características volcánicas e ecosistemas notables, o monte Etna é de grande interese científico e cultural.[44]
Piazza del Duomo, Pisa White church, leaning tower and a circular building. Cidade e Provincia de Pisa, Toscana
43°43′23″N 10°23′47″L / 43.72306, -10.39639 (Piazza del Duomo, Pisa) 		8,87 (21,9); zona tope 254 (630) 395; 1987;[nb 5] I, II, IV, VI Esta zona amurallada é un dos complexos arquitectónicos máis belos do mundo e inclúe catro obras mestras medievais do século XI ao XIV: a catedral, o baptisterio, o cemiterio e a torre inclinada.[45]
[46]
Portovenere, Cinque Terre, e as illas (Palmaria, Tino e Tinetto) A coastal town with multi storied colorful houses. Provincia de La Spezia, Liguria
44°6′25″N 9°43′45″L / 44.10694, -9.72917 (Portovenere, Cinque Terre, and the Islands (Palmaria, Tino and Tinetto)) 		4 689 (11 590) 826; 1997; II, IV, V Zona costeira particularmente paisaxística con pequenas cidades construídas entre un terreo escarpado.[47]
Sitios palafíticos prehistóricos dos Alpes
Pile dwelling over a lake.
 compartido con:
Austria Austria
Francia
Alemaña Alemaña
Eslovenia Eslovenia
Suíza Suíza
47°16′42″N 8°12′27″L / 47.27833, -8.20750 (Prehistoric Pile dwellings around the Alps) 		274 (680); zona tope 3 961 (9 790) 1363; 2011; IV, V Contén 111 pequenos sitios individuais en seis países con restos de asentamentos prehistóricos de viviendas sobre pilotes (ou palafitos) en e arredor dos Alpes construídos desde en torno ao 5000 ao 500 a.C. nas beiras de lagos, ríos ou zonas húmidas. Aínda que só escaváronse algúns dos sitios, conteñen moita información sobre a vida e o comercio de culturas agrarias do Neolítico e da Idade do Bronce na Europa Alpina. Os 19 sitios italianos están localizados en Italia do Norte.[48]
Bosques de faias primarias dos Cárpatos e outras rexións de Europa Valle Fondillo compartido con:
Albania
Alemaña Alemaña
Austria Austria
Bélxica Bélxica
Bosnia e Hercegovina Bosnia e Hercegovina
Bulgaria Bulgaria
República Checa República Checa
Croacia Croacia
España España
Eslovaquia Eslovaquia
Eslovenia Eslovenia
Francia
Macedonia do Norte Macedonia do Norte
Polonia Polonia
Romanía Romanía
Suíza Suíza
Ucraína Ucraína 		58 353,04 (144 193,5); zona tope 191 413,09 (472 992,0) 1133; 2017; IX Esta extensión transfronteiriza do Patrimonio da Humanidade dos bosques de faias primarias dos Cárpatos e dos bosques de vellas faias de Alemaña (Alemaña, Eslovaquia, Ucraína) esténdese por 12 países. Desde o final da última glaciación, a faia europea estendeuse a partir duns poucos refuxios illados nos Alpes, Cárpatos, Mediterráneo e Pireneos durante un curto período duns miles de anos nun proceso que aínda está en curso. Esta exitosa expansión está relacionada coa flexibilidade da árbore e a tolerancia de diferentes condicións climáticas, xeográficas e físicas.[49]
Residencias da casa real de Savoia Large symmetrical palace complex with white walls. Provincia de Turín, Piemonte
45°4′21″N 7°41′8.6″L / 45.07250, -7.685722 (Residences of the Royal House of Savoy) 		371 (920); zona tope 6 931 (17 130) 823; 1997;[nb 6] I, II, IV, V
Ferrocarril Rético nas paisaxes de Albula / Bernina A train running through a snowy mountain valley. Compartido con:
Suíza Suíza
46°29′54″N 9°50′47″L / 46.49833, -9.84639 (Rhaetian Railway in the Albula / Bernina Landscapes) 		152 (380); zona tope 109 386 (270 300) 1276; 2008; II, IV Liña ferroviaria sobre unha lonxitude total de 128 km. nos Alpes suízos que cruza dous pasos en paisaxes de montaña extremos. Con 55 túneles ou galerías e 192 viadutos e pontes, supón un logro arquitectónico e de enxeñería notable, en harmonía co seu contorno.[50]
Arte rupestre do Val Camonica Rock drawing of warriors. Provincia de Brescia, Lombardía
45°57′25″N 10°17′50″L / 45.95694, -10.29722 (Rock Drawings in Valcamonica) 		432 (1 070); zona tope 1 018 (2 520) 94; 1979; III, VI Un enorme número de 140.000 gravados que representan escenas da agricultura, navegación, guerra e maxia. As tallas creáronse nun val durante 8.000 anos desde o Epipaleolítico ata a época romana e medieval.[51]
Sacri Monti do Piemonte e a Lombardía
A circular building on top of a mountain.
 Lombardía, Piemonte
45°58′28″N 9°10′10″L / 45.97444, -9.16944 (Sacri Monti of Piedmont and Lombardy) 		91 (220); zona tope 722 (1 780) 1068; 2003; II, IV Nove montes sagrados (ital.: "sacri monti") con capelas e outras características arquitectónicas construídas a finais do século XVI e XVII con fins didácticos e espirituais. Destacan especialmente a destreza coa que se integraron nunha fermosa paisaxe natural.[52]
Su Nuraxi de Barumini The fortress Barumini, Provincia de Medio Campidano, Sardeña
39°42′21″N 8°59′29″L / 39.70583, -8.99139 (Su Nuraxi di Barumini) 		2,33 (5,8); zona tope 3,92 (9,7) 833; 1997; I, III, IV Mellor e máis completo asentamento nuraga do II milenio antes de Cristo: un tipo único de estrutura defensiva composta por torres defensivas circulares en forma de conos truncados construídos en pedra vestida, con cámaras internas con bóvedas con canzorros, que só existe na illa de Sardeña.[53]
Siracusa e a necrópole rochosa de Pantálica Rock caves on a hillside. Cidade e Provincia de Siracusa, Sicilia
37°3′34″N 15°17′35″L / 37.05944, -15.29306 (Syracuse and the Rocky Necropolis of Pantalica) 		898 (2 220); zona tope 5 519 (13 640) 1200; 2005; II, III, IV, VI A necrópole de Pantalica contén máis de 5.000 tumbas, a maioría que datan dos séculos XIII ao VII a.C., e restos de estruturas da época bizantina. Doutra banda, a cidade de Siracusa inclúe o seu núcleo do século VIII a.C e moitos outros restos que son testemuño da súa historia.[54]
Os Dolomitas A rocky mountain landscape. Various
46°36′47″N 12°9′47″L / 46.61306, -12.16306 (The Dolomites) 		141 903 (350 650); zona tope 89 267 (220 580) 1237; 2009; VII, VIII Cordilleira no norte dos Alpes italianos con 18 picos por riba dos 3.000 m., e algúns dos máis fermosos paisaxes de montaña do mundo, incluíndo penedos rochosos, paredes verticais, vales longos e estreitos.[55]
Os Sassi e o conxunto das igrexas rupestres de Matera Structures built into the rock. Cidade e Provincia de Matera, Basilicata
40°39′59″N 16°36′37″L / 40.66639, -16.61028 (The Sassi and the Park of the Rupestrian Churches of Matera) 		1 016 (2 510); zona tope 4 365 (10 790) 670; 1993; III, IV, V Exemplo máis destacado de vivendas rupestres no Mediterráneo, con partes que datan do paleolítico.[56]
os Trulli de Alberobello Small white houses with conic roofs. Provincia de Bari, Puglia
40°46′57″N 17°14′13″L / 40.78250, -17.23694 (The Trulli of Alberobello) 		11 (27) 787; 1996; III, IV, V Pequena cidade con trulli, cabanas de pedra calcaria nunha técnica prehistórica de paneis de xeso, normalmente con tellados cónicos, abovedados ou piramidais de lousas de pedra acanaladas.[57]
Val d'Orcia Hilly grass landscape. Provincia de Siena, Toscana
43°4′N 11°33′L / 43.067, -11.550 (Val d'Orcia) 		61 188 (151 200); zona tope 5 660 (14 000) 1026; 2004; IV, VI No interior do territorio de Siena, a paisaxe foi rediseñada coidadosamente durante o Renacemento (século XIV e XV) para reflectir un modelo de goberno idealizado e crear un panorama agradable. Contou cun papel destacado nas pinturas da época.[58]
Obras venecianas de defensa dos séculos XV ao XVII: Stato da Terra – Stato da Mar occidental City walls. Lombardía, Véneto, Friúl, tamén:
Croacia Croacia
Montenegro Montenegro 		378,37 (935,0); zona tope 1 749,62 (4 323,4) 1533; 2017; II, IV Fortificacións militares e estruturas defensivas creadas pola República veneciana nos seus dominios terra firme (Stato da Terra) e os seus territorios que se estenden ao longo da costa adriática (Stato da Mar).[59]
Venecia e a súa lagoa A city with churches among water. Venecia, Provincia de Venecia, Véneto
45°26′3.5″N 12°20′20″L / 45.434306, -12.33889 (Venice and its Lagoon) 		— 394; 1987; I, II, III, IV, V, VI Fundada no século V destaca como potencia marítima no século X, a localización única de Venecia en 118 pequenas illas alberga un gran número de obras mestras arquitectónicas e importantes obras dalgúns dos máis grandes artistas.[60]
Vila Adriana (Tivoli) Ruins of a stone building. Tívoli, Provincia de Roma, Lacio
41°56′39″N 12°46′19″L / 41.94417, -12.77194 (Villa Adriana (Tivoli)) 		80 (200); zona tope 500 (1 200) 907; 1999; I, II, III Vila Adriana ou "Vila de Adriano" é un complexo de edificios clásicos do século II construído polo emperador romano Adriano que combina elementos arquitectónicos de Grecia, Exipto e Roma.[61]
Villa d'Este, Tivoli Fountain and waterfall in a park. Tívoli, Provincia de Roma, Lacio
41°57′50″N 12°47′46.5″L / 41.96389, -12.796250 (Villa d'Este, Tivoli) 		4,50 (11,1); zona tope 7,00 (17,3) 1025; 2001; I, II, III, IV, VI Un bo exemplo dun palacio italiano do Renacemento e xardín do século XVI, os xardíns de Villa d'Este son un dos Grandi Giardini Italiani e tiñan unha grande influencia no deseño de xardíns europeos.[62]
Vila Romana del Casale Mosaic of girls in bikini playing with a ball. Piazza Armerina, Provincia de Enna, Sicilia
37°21′58″N 14°20′3″L / 37.36611, -14.33417 (Villa Romana del Casale) 		8,92 (22,0); zona tope 10 (25) 832; 1997; I, II, III Unha das vilas máis luxosas construídas a comezos do século IV e decoradas con mosaicos de calidade excepcional.[63]
A paisaxe dos viñedos do Piemonte: Langhe-Roero e Monferrato Hilly area with vineyards. Piemonte
44°36′31″N 7°57′49″L / 44.60861, -7.96361 (Vineyard Landscape of Piedmont: Langhe-Roero and Monferrato) 		10 789 (26 660); zona tope 76 249 (188 420) 1390; 2014; III, V Área vitivinícola e de procesamento do viño de Piemonte cunha longa historia que se remonta a polo menos ao século V a.C. O sitio inclúe o Castelo de Grinzane Cavour.[64]
Le Colline do Prosecco di Conegliano e Valdobbiadene ( "Os outeiros do Prosecco en Conegliano e Valdobbiadene") Provincia de Treviso, Véneto
45°53′12″N 12°17′50″L / 45.88667, -12.29722 (Prosecco Hills of Conegliano) 		20 334,02 (50 246,5); zona tope 43 988,2 (108 697) 1571; 2019; V Paisaxe vitícola caracterizada por outeiros ciclioni, bosques, pequenas aldeas e terras de cultivo, moldeadas e adaptadas durante séculos polo home. [65]
Grandes Balnearios de Europa * Spa in the ancient style with columns Pistoia 2021 1613; II, III, IV, VI (cultural) As grandes cidades termais de Europa comprenden 11 cidades balnearios en sete países europeos onde as augas minerais usábansecon fins curativos e terapéuticos antes do desenvolvemento da medicación industrial no século XIX. A cidade de Montecatini Terme figura na lista de Italia.[66]
Ciclos de frescos do século XIV de Padua
(incluídos os pintados nos espazos da Capela dos Scrovegni, Palazzo della Ragione, Basílica de San Antonio de Padua e Oratorio de San Michele) 		Interior of a chapel covered by frescos Padua 2021 1623; II (cultural) O recinto comprende oito edificios, tanto relixiosos como profanos, repartidos en catro grupos. Albergan ciclos de frescos que foron pintados entre 1302 e 1397 por varios pintores destacados: Giotto, Guariento di Arpo, Giusto de' Menabuoi, Altichiero da Zevio , Jacopo d'Avanzi e Jacopo da Verona. Os frescos son innovadores na súa forma de representar a narración alegórica e utilizan novas técnicas de perspectiva. A Capela Scrovegni aparece na imaxe.[67]
Os Pórticos de Boloña Street with porticoes on both sides Cidade metropolitana de Boloña 2021 1650; IV (cultural) Os pórticos representan un importante patrimonio cultural e arquitectónico da cidade de Boloña. Durante séculos, utilizáronse como pasarelas protexidas e como lugares privilexiados para as actividades comerciais. Construíronse en madeira, ladrillo, pedra e no século XX tamén en formigón armado. Ás veces cobren os dous lados da rúa. Están listados doce complexos de pórticos.[68]
Karst evaporítico e covas dos Apeninos do Norte Rocky barren landscape with some trees in the background Varios sitios 2023 1692; VIII (natural) Este xacemento comprende catro áreas con evaporita karst, dúas con Triásico anhidritas, e dúas con mesinio xeso (exemplo do Parque Gessi Bolognesi na imaxe). Hai máis de 700 covas que presentan unha gran variedade de características kársticas e conteñen minerais raros. Tamén están habitadas por varias especies vexetais, moitas das cales están en perigo de extinción.[69][70]

Lista de tentativas[editar | editar a fonte]

Ademais dos sitios inscritos na Lista do Patrimonio da Humanidade, os estados membros poden manter unha lista de sitios tentativos que poidan considerar para a súa candidatura. As candidaturas para a lista do patrimonio mundial só se aceptan se o sitio xa foi incluído na lista de tentativas.[71]

A partir do 2019, Italia rexistraba corenta e dous sitios na súa lista tentativa. Estes sitios, xunto co ano no que foron incluídos na lista tentativa son:[3]

Ano Nome Rexión Imaxe
2006 Arco de Traxano Campania
2006 Arquipélago da Maddalena e illas do Estreito de Bonifacio Sardeña
2006 Bradisismo nos Campos Flégreos Campania
2006 Catarata de Mármore e Valnerina: Sitios monásticos e antigos traballos de recuperación hidrolóxica Umbría e As Marcas
2006 Cattolica di Stilo e complexos basilio-bizantinos Calabria
2006 Cittadella di Alessandria Piemonte
2006 Xardín botánico Hanbury Liguria
2006 Centro histórico de Lucca Toscana
2006 Centro histórico de Parma Emilia-Romaña
2006 Centro histórico de Pavia con Certosa Lombardía
2006 Illa de Asinara Sardeña
2006 Covas cársicas na Puglia prehistórica Puglia
2006 Rexión lacustre do Lago Maior e Lago D'Orta Lombardía e Piemonte
2006 Illa Mozia e Lilibeo: A civilización fenicio-púnica en Italia Sicilia
2006 Orvieto Umbría
2006 Pelagos: o santuario de cetáceos Sardeña, Liguria e Toscana
2006 Estanques na baía de Oristano e na illa da Península de Sinis de Mal di Ventre Sardeña
2006 Catedrales en Puglia de estilo románico Puglia
2006 Salento e o "Barroco de Lecce" Puglia
2006 Capela dos Scrovegni en Padua Véneto
2006 Sulcis e Iglesiente Sardeña Iglesias, mining waste
2006 Taormina e Isola Bella Sicilia
2006 O val Aniene e Vila Gregoriana en Tivoli Lacio
2006 As paleosuperficies paleolíticas inferiores en Isernia-La Pineta e Notarchirico Basilicata e Molise
2006 A conca do mármore de Carrara Toscana
2006 A Murge de Altamura Puglia
2006 Os pórticos de Boloña Emilia-Romagna
2006 A Transhumancia: A "pista de pastoreo real" (Il Cammino Reale) Abruzos, Puglia, Campania e Molise
2006 Via Appia "Regina Viarum" Puglia, Basilicata, Campania e o Lacio
2006 Vilas da nobreza papal Lacio
2006 Volterra: Cidade histórica e paisaxe cultural Toscana
2008 Zona fronteiriza do Mont-Blanc (xunto con Francia e Suíza) Val de Aosta
2010 Os outeiros do Prosecco en Conegliano e Valdobbiadene. ("Le Colline del Prosecco di Conegliano e Valdobbiadene") Véneto
2010 Sitio prehistórico de Longola [72] en Poggiomarino e Striano Campania
2012 Parque nacional da Sila – Sila, "Gran bosco d’Italia" Calabria
2013 Área fronteiriza dos Alpes marítimos - "Les Alpes de la Mer" (xunto con Francia) Piemonte e a Liguria
2014 Grandes Balnearios de Europa (con Austria, Bélxica, a República Checa, Francia, Alemaña e o Reino Unido) Toscana
2016 Padova Urbs Picta. Giotto, a capela Scrovegni e os ciclos de pintura do século XIV Véneto
2017 A paisaxe cultural de Civita di Bagnoregio Lacio
2017 Os Alpes do Mediterráneo (Italia) Ligurianos e Alpes marítimos Liguria e Piemonte
2018 Karst de evaporita e covas da rexión de Emilia-Romaña Emilia Romagna
2019 Via Francíxena en Italia Val de Aosta, Piemonte, Lombardía, Emilia Romagna, Liguria, Toscana e o Lacio
2021 Arte e arquitectura na prehistoria de Sardeña. A domus de janas. Sardeña A megalithic tomb
2021 Biodiversidade mariña do eoceno do val de Alpone Verona, Vicenza A fish fossil
2021 Teatros históricos da rexión das Marcas Marche Look at a theatre from the stage
2021 Monumentos nuráxicos de Sardeña Sardeña Ancient megalithic ruins
2023 O sistema da Vila-fatoria no Chianti Classico Florencia, Siena Landscape with vinyards and a large building

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Extended in 1996 to include sites outside of the vicinity of Vicenza and name change from Vicenza, City of Palladio to the present name.
  2. ↑ Extended in 1999 to include the Po Delta and name change from Ferrara, city of the Renaissance to the present name.
  3. ↑ Extended in 1990 and name change from Historic Centre of Rome to the present name.
  4. ↑ Ampliado en 2010 para incluír a parte italiana do sitio.
  5. ↑ pequena modificación dos límites en 2007.
  6. ↑ Pequena modificación dos límites en 2010.
Referencias
  1. ↑ UNESCO, ed. (21 de novembro de 1972). "Convención para a Protección do Patrimonio Mundial, Cultural e Natural" (PDF). 
  2. ↑ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO World Heritage Centre. Arquivado dende o orixinal o 1 de febreiro de 2021. Consultado o 3 de febreiro de 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 "Italy – Properties inscribed on the World Heritage List". UNESCO. Consultado o 9 de abril de 2019. 
  4. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre – World Heritage List". whc.unesco.org. 
  5. ↑ "Report of the Rapporteur". UNESCO. 30 de novembro de 1979. Consultado o 12 de xullo de 2014. 
  6. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Italy – UNESCO World Heritage Centre". whc.unesco.org. 
  7. ↑ "World Heritage List". UNESCO. Consultado o 28 de maio de 2010. 
  8. ↑ "18th-Century Royal Palace at Caserta with the Park, the Aqueduct of Vanvitelli, and the San Leucio Complex". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  9. ↑ ”Le genie architectural des Normands a su s’adapter aux lieux en prenant ce qu’il y a de meilleur dans le savoir-faire des batisseurs arabes et byzantins”, Les Normands en Sicile, p.14
  10. ↑ "Archaeological Area and the Patriarchal Basilica of Aquileia". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  11. ↑ "Archaeological Area of Agrigento". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  12. ↑ "Archaeological Areas of Pompei, Herculaneum and Torre Annunziata". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  13. ↑ "Assisi, the Basilica of San Francesco and Other Franciscan Sites". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  14. ↑ "Botanical Garden (Orto Botanico), Padua". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  15. ↑ "Castel del Monte". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  16. ↑ "Cathedral, Torre Civica and Piazza Grande, Modena". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  17. ↑ "Church and Dominican Convent of Santa Maria delle Grazie with "The Last Supper" by Leonardo da Vinci". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  18. ↑ "Cilento and Vallo di Diano National Park with the Archeological sites of Paestum and Velia, and the Certosa di Padula". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  19. ↑ "City of Verona". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  20. ↑ "City of Vicenza and the Palladian Villas of the Veneto". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  21. ↑ "Decision – 20COM VIII.C – Extension and Change of Name: The City of Vicenza and the Palladian Villas of the Veneto (Italy)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  22. ↑ "Costiera Amalfitana". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  23. ↑ "Crespi d'Adda". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  24. ↑ "Early Christian Monuments of Ravenna". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  25. ↑ "Etruscan Necropolises of Cerveteri and Tarquinia". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  26. ↑ "Ferrara, City of the Renaissance, and its Po Delta". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  27. ↑ "Decision – 23COM VIII.C.2 – Extension: Ferrara, City of the Renaissance and its Po Delta (extension of Ferrara, city of the Renaissance) (Italy)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  28. ↑ "Genoa: Le Strade Nuove and the system of the Palazzi dei Rolli". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  29. ↑ "Historic Centre of Florence". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  30. ↑ "Historic Centre of Naples". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  31. ↑ "Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  32. ↑ "Historic Centre of San Gimignano". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  33. ↑ "Historic Centre of Siena". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  34. ↑ "Historic Centre of the City of Pienza". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  35. ↑ "Historic Centre of Urbino". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  36. ↑ "Isole Eolie (Aeolian Islands)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  37. ↑ "Ivrea, industrial city of the 20th century". UNESCO. 
  38. ↑ "Late Baroque Towns of the Val di Noto (South-Eastern Sicily)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  39. ↑ "Longobards in Italy. Places of the power (568–774 A.D.)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  40. ↑ "Mantua and Sabbioneta". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  41. ↑ "Medici Villas and Gardens in Tuscany". UNESCO. Consultado o 4 de agosto de 2013. 
  42. ↑ "Monte San Giorgio". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  43. ↑ "Decision – 34COM 8B.6 – Natural Properties- Monte San Giorgio (Italy)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  44. ↑ "Mount Etna". UNESCO. Consultado o 4 de agosto de 2013. 
  45. ↑ "Piazza del Duomo, Pisa". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  46. ↑ "Decision – 31COM 8B.61 – Nomination of natural, mixed and cultural properties to the world heritage list – Piazza del Duomo, Pisa". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  47. ↑ "Portovenere, Cinque Terre, and the Islands (Palmaria, Tino and Tinetto)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  48. ↑ "Prehistoric Pile dwellings around the Alps". UNESCO. Consultado o 20 de decembro de 2011. 
  49. ↑ "Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe". UNESCO. Consultado o 9 de xullo de 2017. 
  50. ↑ "Rhaetian Railway in the Albula / Bernina Landscapes". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  51. ↑ "Rock Drawings in Valcamonica". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  52. ↑ "Sacri Monti of Piedmont and Lombardy". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  53. ↑ "Su Nuraxi di Barumini". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  54. ↑ "Syracuse and the Rocky Necropolis of Pantalica". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  55. ↑ "The Dolomites". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  56. ↑ "The Sassi and the Park of the Rupestrian Churches of Matera". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  57. ↑ "The Trulli of Alberobello". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  58. ↑ "Val d'Orcia". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  59. ↑ "Venetian Works of Defence between 15th and 17th centuries: Stato da Terra – western Stato da Mar". UNESCO. Consultado o 14 de xullo de 2017. 
  60. ↑ "Venice and its Lagoon". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  61. ↑ "Villa Adriana (Tivoli)". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  62. ↑ "Villa d'Este, Tivoli". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  63. ↑ "Villa Romana del Casale". UNESCO. Consultado o 26 de xuño de 2010. 
  64. ↑ "Vineyard Landscape of Piedmont: Langhe-Roero and Monferrato". UNESCO. Consultado o 29 de xullo de 2014. 
  65. ↑ "The Prosecco Hills of Conegliano and Valdobbiadene". UNESCO. 
  66. ↑ "The Great Spa Towns of Europe". UNESCO World Heritage Centre. Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2021. Consultado o 1 de agosto de 2021. 
  67. ↑ "Padua's fourteenth-century fresco cycles". UNESCO World Heritage Centre. Arquivado dende o orixinal o 24 de xullo de 2021. Consultado o 27 de decembro de 2021. 
  68. ↑ "The Porticoes of Bologna". UNESCO World Heritage Centre. Arquivado dende o orixinal o 18 de decembro de 2021. Consultado o 27 de decembro de 2021. 
  69. ↑ "Evaporite karst and caves of Emilia Romagna Region". UNESCO World Heritage Centre. Arquivado dende o orixinal o 3 de decembro de 2021. Consultado o 1 de xaneiro de 2022. 
  70. ↑ "Evaporitic Karst and Caves of Northern Apennines". UNESCO World Heritage Centre. Consultado o 20 de setembro de 2023. 
  71. ↑ "Tentative Lists". UNESCO. Consultado o July 12, 2014. 
  72. ↑ "Home". www.longola.it. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Patrimonio_da_Humanidade_en_Italia&oldid=6712544»