Saltar ao contido

Lingua kickapoo

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Kickapoo
Metotheeneniaatoweeheni[1]
Falado en: Estados Unidos de América Estados Unidos
México
Total de falantes: 1200 (citados en 1978)
Familia: Álxico
 Algonquino
  Algonquino central
   Fox
    Kickapoo
Escrita: Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: kic
Mapa
Status

O kickapoo está clasificado como en perigo severo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

A lingua kickapoo (cuxo autoglotónimo é metotheeneniaatoweeheni)[1] é considerada tanto unha lingua distinta como un dialecto da lingua fox, coa que ten un alto grao de intelixibilidade mutua, así como coas variedades sauk e meskwaki. A lingua clasifícase no subgrupo central das linguas algonquinas.

Recuperación da lingua

[editar | editar a fonte]
Membros do pobo kickapoo construíndo unha casa de inverno na vila de Nacimiento Coahuila, México, 2008.

En 1985, a escola da nación kickapoo en Horton, Kansas, comezou un programa de inmersión lingüística para os cursos de primaria para revivir o ensino e o uso da lingua kickapoo no xardín de infancia ata o 6º curso.[3] Os esforzos na educación lingüística continúan na maioría dos sitios de poboación kickapoo.

En 2010, o programa "Head Start" na reserva kickapoo de Texas, que ensina a lingua kickapoo, converteuse na "primeira escola nativa americana en conseguir a certificación do proxecto Texas School Ready! (TSR)".[4] Malia estes esforzos, non hai nenos que sexan falantes de kickapoo como primeira lingua, xa que optan por falar inglés.[1] Existen textos,[5] recordings,[6] e un vocabulario da lingua[7] dispoñibles para a xente que queira aprender a lingua.

Tamén en 2010, o Instituto Nacional de Antropoloxía e Historia de México participou na elaboración dun alfabeto kickapoo.[8] Os kickapoo en México son coñecidos pola súa lingua a base de asubíos.

[editar | editar a fonte]

A lingua kickapoo e membros da tribo kickapoo apareceron no filme The Only Good Indian (2009), dirixido por Greg Wilmott e protagonizado por Wes Studi. A historia baséase nos nenos nativos americanos que foron obrigados a asistir a un internado indio, onde se viron obrigados a falar inglés e abandonar as súas prácticas culturais.[9]

Sistema de escrita

[editar | editar a fonte]

En 1974, Paul Voorhis desenvolveu un alfabeto kickapoo que foi revisado en 1981.[10] O Programa de Desenvolvemento da Lingua Kickapoo de Oklahoma emprega unha nova ortografía.[11]

Alfabeto kickapoo (Programa de Desenvolvemento da Lingua Kickapoo)[11]
Letra a aa ch e ee h i ii k m n o oo p s t th w y
Pronuncia ə ɑ tʃ e æ h ɪ i k m n o ɔ p s t θ w j

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bluecloud, Mosiah Salazar (2020). A Sketch Grammar of the Kickapoo Language (PDF). The University of Arizona. 
  2. ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  3. ↑ Reaves, Michell Reaves (2001-08-11). "Canku Ota - Aug. 11, 2001 - Indians Value Their Language". Canku Ota (Many Paths), an Online Newsletter Celebrating Native America, Medill News Service (42). Consultado o 2012-07-19. 
  4. ↑ "Kickapoo Traditional Tribe of Texas First Native American Tribe to Achieve Texas School Ready! Certification". Newswise, University of Texas Health Science Center at Houston. 2010-01-26. Consultado o 2012-07-19. 
  5. ↑ "OLAC resources in and about the Kickapoo language". Consultado o 2012-07-19. 
  6. ↑ "Recordings for study of the Shawnee, Kickapoo, Ojibwa, and Sauk-and-Fox :: American Philosophical Society". Consultado o 2012-07-19. 
  7. ↑ "OLAC Record: Kickapoo vocabulary". 1988. Consultado o 2012-07-19. 
  8. ↑ "Kickapoo Language Prepared to be Written". Art Daily. 2010-04-12. Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2012. Consultado o 2012-07-19. 
  9. ↑ "Kickapoo Language, Culture to be Featured in Film". Hiawatha World Online. 2007-09-12. Arquivado dende o orixinal o 2012-08-10. Consultado o 2012-07-19. 
  10. ↑ Cowan, William (1981). Papers of the Thirteenth Algonquian Conference. Otava, Canadá: Universidade de Carleton. pp. 81–89. ISBN 9780770901233. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Bluecloud 2020, p. 17-24.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lingua_kickapoo&oldid=6883457»