Lingua inuinnaqtun
Inuinnaqtun ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ | ||
---|---|---|
Falado en: | ![]() | |
Rexións: | Nunavut, Territorios do Noroeste | |
Total de falantes: | 1.310 (censo de 2016)[1] | |
Familia: | Esquimó-aleutiano Esquimó Inuit Inuinnaqtun | |
Escrita: | Silabario inuktitut, alfabeto latino | |
Status oficial | ||
Lingua oficial de: | ![]() ![]() | |
Regulado por: | Inuit Tapiriit Kanatami | |
Códigos de lingua | ||
ISO 639-1: | iu
| |
ISO 639-2: | iku | |
ISO 639-3: | ikt
| |
Mapa | ||
![]() | ||
Status | ||
![]() |
A lingua inuinnaqtun (en inuinnaqtun: ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ) é unha lingua inuit falada no Canadá. Fálase no ártico central canadense. Está moi relacionado co inuktitut, e algúns estudosos, como Richard Condon, cren que o inuinnaqtun está máis apropiadamente clasificado como un dialecto do inuktitut.[3] O goberno de Nunavut recoñece o inuinnaqtun como lingua oficial ademais do inuktitut, e en ocasións denomínase inuktut.[4][5] Tamén se fala nos Territorios do Noroeste e é recoñecido como lingua oficial do territorio ademais do inuvialuktun e o inuktitut.[6]
Uso
[editar | editar a fonte]Segundo o censo de 2016, o inuinnaqtun tiña 1.310 falantes[1]. Fálase principalmente nas comunidades de Cambridge Bay, Kugluktuk e Gjoa Haven na rexión de Kitikmeot de Nunavut. Fóra de Nunavut, fálase na aldea de Ulukhaktok, nos Territorios do Noroeste,[7] onde tamén se coñece como kangiryuarmiutun, formando parte da lingua inuvialuktun.[8] Escríbese usando o alfabeto latino[9] agás en Gjoa Haven, onde se usa o silabario inuktitut (como para a variedade natsilingmiutut).
Vocabulario e frases en inuinnaqtun
[editar | editar a fonte]Galego | Inuinnaqtun | Pronuncia |
---|---|---|
Adeus | Ilaanilu | /ilaːnilu/ |
Bo día | Ublaami | /ublaːmi/ |
Como estás? | Qanuritpin | /qanuɢitpin/ |
Estou ben | Naammaktunga | /naːmːaktuŋa/ |
Estou ben (2) | Nakuyunga | /nakujuŋa/ |
E ti? | Ilvittauq | /ilvitːauq/ |
Que fas? | Huliyutin? | /hulijutin/ |
Que vas facer? | Huliniaqpin? | /huliniaqpin/ |
Non vou facer nada | Huliniahuanngittunga | /huliniahuaŋːitːuŋa/ |
Quérote | Piqpagiyagin | /piqpaɡijaɡin/ |
Non o sei | Nauna | /nauna/ |
Si | Ii | /iː/ |
Non | Imannaq | /imanːaq/ |
Quen es? | Kinauvin? | /kinauvin/ |
De onde es? | Namirmiutauyutin? | /namiɢmiutaujutin/ |
Onde estás? | Namiitunga? | /namiːtuŋa/ |
Quen é? | Kina taamna? | /kina taːmna/ |
Onde está a tenda? | Nauk niuvirvik? | /nauk niuviɢvik/ |
Canto custa? | Una qaffitaalauyuk? | /una qafːitaːlaujuk/ |
Tes un teléfono? | Talafuutiqaqtutin? | /talafuːtiqaqtutin/ |
Tes unha cámara? | Piksaliutiqaqtutin? | /piksaliutiqaqtutin/ |
Podes cortar isto? | Una pilakaalaaqtan? | /una pilakaːlaːqtan/ |
Apetéceche dar unha volta? | Pihuuyarumayutin? | /pihuːjaɢumajutin/ |
Isto está ben | Una pinniqtuq | /una pinːiqtuq/ |
Vou traballar | Havagiarniaqpunga | /havaɡiaɢniaqpuŋa/ |
Voume para a casa agora | Angilrauniaqpunga | /aŋilɢauniaqpuŋa/ |
Teño fame | Kaagliqpunga | /kaːɡliqpuŋa/ |
Necesito axuda (axúdame) | Ikayullannga | /ikajulːaŋːa/ |
Gústanme | Aliagiyatka taapkua | /aliagijakta /taːpkua/ |
Véxote mañá | Aqaguttauq | /aqaɡutːauq/ |
Chámome... | Atira... | /atiɢa/ |
Teño unha filla | Paniqaqpunga | /paniqaqpuŋa/ |
Teño un fillo | Irniqaqpunga | /iɢniqaqpuŋa/ |
Grazas | Quana | /quana/ |
Grazas (2) | Quanaqqutin | /quanaqːutin/ |
Moitas grazas | Quanaqpiaqqutin | /quanaqpiaqːutin/ |
De nada | Ilaali | /Ilaːli/ |
Pódoche preguntar algo? | Apirillaglagin? | /apiɢilːaɡlaɡin/ |
Un | Atauhiq | /atauhiq/ |
Dous | Malruuk | /malɢuːk/ |
Tres | Pingahut | /piŋahut/ |
Catro | Hitaman | /hitaman/ |
Cinco | Talliman | /talːiman/ |
Coitelo | Havik | /havik/ |
Garfo | Kapuraut | /kapuɢaut/ |
Culler | Aluut | /aluːt/ |
Prato | Akkiutaq | /akːiutaq/ |
Cunca | Qallut | /qalːut/ |
Iso é todo! | Taima! | /taima/ |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 "Census in Brief: The Aboriginal languages of First Nations people, Métis and Inuit". www12.statcan.gc.ca (en inglés). 25 de outubro de 2017. Consultado o 12 de novembro de 2017.
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 14 de marzo de 2025.
- ↑ Condon, Richard; Ogina, Julia (1996). "Foreword". The Northern Copper Inuit. University of Toronto Press/University of Oklahoma Press. pp. xix. ISBN 0-8020-0849-6. Consultado o 9 de febreiro de 2011.
...the majority of Holman residents speak the central Arctic dialect, Inuinnaqtun...
- ↑ Official Languages Act, S.Nu. 2008, c. 10, s. 3(1) con Inuit Language Protection Act, S.Nu. 2008, c. 17, s. 1(2).
- ↑ "We Speak Inuktut". Arquivado dende o orixinal o 16 de agosto de 2023. Consultado o 27 de febreiro de 2021.
- ↑ Official Languages Act, RSNWT 1988, c. O-1, s. 4 na súa versión de 2003; PWNHC: Official Languages of the Northwest Territories Arquivado 2021-10-19 en Wayback Machine.
- ↑ "Let's Speak Inuinnaqtun - About Us". Consultado o 27 de febreiro de 2021.
- ↑ Inuvialuit Cultural Centre: Inuvialuit Digital Library – Language Resources
- ↑ CBC Original Voices: Inuinnaqtun
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]![]() |
Vexa a proba da Wikipedia en Lingua inuinnaqtun |
![]() |
A Galipedia ten un portal sobre: Pobos indíxenas de América |