Límites de Atterberg

Os límites de Atterberg ou límites de consistencia utilízanse para caracterizar o comportamento dos solos finos. O seu nome vén dado polo científico sueco Albert Mauritz Atterberg. (1846-1916).

Os límites baséanse no concepto de que nun solo de grao fino só poden existir catro estados de consistencia segundo a súa humidade. Así, un solo atópase en estado sólido, cando está seco. Ao engadirlle auga pouco a pouco vai pasando sucesivamente aos estados de semisólido, plástico, e finalmente líquido. Os contidos de humidade nos puntos de transición dun estado a outro son os denominados límites de Atterberg.

Os ensaios realízanse no laboratorio e miden a cohesión do terreo e o seu contido de humidade, para iso fórmanse pequenos cilindros de 3mm de espesor co solo. Seguindo estes procedementos defínense tres límites:

1. Límite líquido: Cando o solo pasa dun estado semilíquido a un estado plástico e pode moldearse. Para a determinación deste límite emprégase a culler de Casagrande.
2. Límite plástico: Cando o solo pasa dun estado plástico a un estado semisólido e faise crebadizo.
3. Límite de retracción ou contracción: Cando o solo pasa dun estado semisólido a un estado sólido e deixa de contraerse ao perder humidade.

Relacionados con estes límites, defínense os seguintes índices:

• Índice de plasticidade: I_p ou IP = w_l - w_p
• Índice de fluidez: I_f = Pendente da curva de fluidez
• Índice de tenacidade: I_t = I_p/I_f
• Índice de liquidez (IL ou I_L), tamén coñecida como Relación humidade-plasticidade (B):

IL = (W_n - W_p) / (W_l-W_p) (Wn = humidade natural)

Límite Líquido

Esta propiedade mídese en laboratorio mediante un procedemento normalizado no que unha mestura de solo e auga, capaz de ser moldeada, se deposita na culler de Casagrande, e se golpea consecutivamente contra a base da máquina, facendo xirar a manivela, até que a rego que previamente se recortou, se cerra nunha lonxitude de 12 mm (1/2"). Se o número de golpes para que o rego se peche é 25, a humidade do solo (razón peso de auga/peso de solo seco) corresponde ao límite líquido. Dado que non sempre é posible que a rego se peche na lonxitude de 12 mm exactamente con 25 golpes, existen dous métodos para determinar o límite líquido: - graficar o número de golpes en coordenadas logarítmicas, contra o contido de humidade correspondente, en coordenadas normais, e intrapolar para a humidade correspondente a 25 golpes. A humidade obtida é o Límite Líquido. - segundo o método puntual, multiplicar por un factor (que depende do número de golpes) a humidade obtida e obter o límite líquido como resultado de tal multiplicación

Límite Plástico

Esta propiedade mídese en laboratorio mediante un procedemento normalizado pero sinxelo consistente en medir o contido de humidade para o cal non é posible moldear un cilindro de solo, cun diámetro de 3 mm. Para isto, realízase unha mestura de auga e solo, que se amasa entre os dedos ou entre o dedo índice e unha superficie inerte (vidro), até conseguir un cilindro de 3 mm de diámetro. Ao chegar a este diámetro, desármase o cilindro, e volve amasarse até lograr novamente un cilindro de 3 mm. Isto realízase consecutivamente até que non é posible obter o cilindro da dimensión desexada. Con ese contido de humidade, o solo vólvese quebradizo (por perda de humidade) ou vólvese pulverulento. Mídese o contido de humidade, o cal corresponde ao Límite Plástico. Recoméndase realizar este procedemento polo menos 3 veces para diminuír os erros de interpretación ou medición.

Véxase tamén

Bibliografía

• T.William Lambe, Mecánica de Suelos. Impreso en México,1999. ISBN 968-18-1894-6
• ASTM D4318-05 Standard Test Method for Liquid Limit, Plastic Limit and Plasticity Index of soils.