Cracovia

Centro histórico de Cracovia
	Vista do centro histórico
	Krakow-Old-Town(Stare-Miasto-Planty)Royal-Route.jpg Plano do centro histórico
Patrimonio da Humanidade - UNESCO
País	Polonia
Localización	Cracovia
Tipo	Cultural
Criterios	IV
Inscrición	1978 (II sesión)
Rexión da UNESCO	Europa e América do Norte
Identificador	29
	v; c; e;

Cracovia
	Kraków (pl)
Localización
	50°03′41″N 19°56′14″L / 50.0614, 19.9372Coordenadas: 50°03′41″N 19°56′14″L / 50.0614, 19.9372
Estado	Polonia
Voivodatos	Voivodato da Pequena Polonia
Capital de	Voivodato da Pequena Polonia
Poboación
Poboación	804.237 (2023) (2.459,44 hab./km²)
Lingua oficial	lingua polaca
Xeografía
Parte de	Voivodato da Pequena Polonia
Superficie	327 km²
Bañado por	Río Vístula
Altitude	219 m
Comparte fronteira con	Condado de Cracóvia (pt) ; Comuna de Świątniki Górne (pt) ; Comuna de Wieliczka (pt) ; Comuna de Niepołomice (pt) ; Comuna de Mogilany (pt) ; Comuna de Liszki (pt) ; Comuna de Skawina (pt) ; Comuna de Zabierzów (pt) ; Comuna de Igołomia-Wawrzeńczyce (pt) ; Comuna de Kocmyrzów-Luborzyca (pt) ; Condado de Wieliczka (pt) ; Comuna de Koniusza (pt) ; Condado de Proszowice (pt) ; Comuna de Michałowice (pt) ; Comuna de Zielonki (pt) ; Comuna de Wielka Wieś (pt)
Datos históricos
Creación	Antes de século VIII
5 de xuño de 1257	Evento clave
5 de xuño de 1257	town privileges (en)
1587	Siege of Kraków (en)
1655	Siege of Kraków (en)
agosto de 1657	Siege of Kraków (en)
1979	Q9132314
1983	Ioannes Paulus II in Poland (en)
1987	Q9132697
1991	Q56338118
1997	Q11683860
1999	Ioannes Paulus II in Poland (en)
2002	Q9136660
2006	Benedictus XVI in Poland (25–28 May 2006) (en)
2016	Q24949179
2016	Xornada Mundial da Xuventude 2016
Organización política
• Alcalde	Jacek Majchrowski (en) (2002–)
Órgano lexislativo	Kraków City Council (en) , (Escano: 43)
Membro de	Rede de cidades creativas (2013–)
Identificador descritivo
Código postal	30-001
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar; UTC+02:00, horario de verán
Prefixo telefónico	12
Código NUTS	PL213
Outro
Irmandado con	Fez (1985–); Vilnius (1991–); Kíiv (1993–); Edimburgo (1995–2024)
Páxina web	krakow.pl

Cracovia^[1] (en polaco Kraków, alemán Krakau) é a segunda cidade da Polonia actual, e unha das máis antigas cidades da Polonia histórica, cunha poboación de 1 027 503 habitantes no ano 2013 (1,4 millóns, tendo en conta a área de influencia metropolitana). Esta cidade histórica está situada á beira do río Vístula (Wisła) e aos pés do outeiro Wawel. É tamén a capital da rexión da Pequena Polonia desde 1999.

Etimoloxía[editar | editar a fonte]

Tradicionalmente afírmase que o nome de Cracovia deriva de Krakus (tamén Krak ou Grakch), o lendario fundador da cidade e líder da tribo dos Lechitians. En polaco, Kraków é unha forma posesiva arcaica de Krak e, esencialmente, significa "(cidade) de Krak". O nome de Krakus podería provir de "krakula", unha verba protoeslava que designa o bastón dun xuíz, ou da palabra protoeslava "krak", que significa carballo, árbore considerada sacra.

Historia[editar | editar a fonte]

Cracovia é tradicionalmente unha das cidades punteiras en educación, cultura e movementos artísticos e tamén achega un importante peso económico ao país. Foi fundada ó redor do ano 700, xa que a cidade existía xa no século VII, habitada pola tribo de Wislanie. A primeira fonte documentada en que aparece mencionado o Príncipe Krakus (escrito Grakch) data de 1190. Foi atacada e devastada polos mongois en 1241, 1259 e 1287, e capital de Polonia entre 1320 e 1596. Formou parte do Imperio austríaco, co nome de Krakau, de 1795 a 1809 e de 1846 a 1914. Durante a invasión de Polonia por parte da Alemaña nazi foi a capital do Goberno Xeral e a poboación xudía foi movida a un recinto fechado chamado Gueto de Cracovia desde onde os foron trasladando aos campos de exterminio de Auschwitz-Birkenau ou Płaszów.

Patrimonio[editar | editar a fonte]

O Centro Histórico de Cracovia foi inscrito pola UNESCO en 1978 na lista do Patrimonio da Humanidade, o mesmo ano en que Karol Wojtyła, ata entón arcebispo de Cracovia, foi elixido Papa. A cidade é sede dunha das máis antigas e prestixiosas universidades de Europa, a Universidade Iaguelónica, universidade que conta ademais cun Centro de Estudos Galegos.

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Tumba do Gran Kazimierz
San Pedro e Paulo
Castelo Wawel
Monumento a Copérnico ao lado da Universidade Jagiellonian Collegium Novum.

Cidades irmandadas[editar | editar a fonte]

Bordeos (1993) Bratislava Budapest (2005) Cambridge (1989) Curitiba (1993) Cuzco Edimburgo (1995)^[2] Fez (2004) Florencia (1992) Frankfurt (1991) Gotemburgo (1990) Grozny (1997)	Guadalaxara^[3] Innsbruck (1998) Kíiv (1993) La Serena (1995) Leipzig (1995) Leuven (1991) Lviv (1995) Milán (2003) Niš Núremberg (1991) Orleáns (1992) Pécs (1998)	Quito Rochester (1973)^[4] Roma San Petersburgo (2006) San Francisco (2009) Sevilla (2002) Solothurn (1990) Split Tbilisi Veliko Turnovo (1975) Vilnius Zagreb (1975)

Notas[editar | editar a fonte]

↑ Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1304. ISBN 9788482887524. Cracovia (Polonia)
↑ "Twin and Partner Cities". City of Edinburgh Council. Arquivado dende o orixinal o 14 de xuño de 2012. Consultado o 16 January 2009.
↑ "Sister Cities, Public Relations". Guadalajara municipal government. Arquivado dende o orixinal o 02 de marzo de 2012. Consultado o March 12, 2013.
↑ "Rochester's Sister Cities". City of Rochester. Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2010. Consultado o 2010-12-06.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Cracovia Travel
Información turística esencial de Cracovia Arquivado 06 de xaneiro de 2010 en Wayback Machine.
Protect Kraków Heritage Campaign
krakowmiasto.pl (en polaco)
Comunidade xudía en Cracovia
Map: Kraków Heritage Under Threat
Kraków Jewish guide and genealogy in Poland
Tourismo en Cracovia
Webcams de Cracovia

Predecesor: Weimar	Capital Europea da cultura xunto con Aviñón Bergen Boloña Bruxelas Praga Helsinqui Reiquiavik Santiago de Compostela 2000	Sucesor: Rotterdam Porto