José Luis Álvarez Enparantza

José Luis Álvarez Enparantza
	; (2008)
Biografía
Nacemento	(es) José Luis Álvarez Emparanza ; 27 de setembro de 1929 ; Donostia, España
Morte	14 de xaneiro de 2012 (82 anos)
Educación	Universidade do País Vasco ; Escola Técnica Superior de Enxeñaría de Bilbao
Actividade
Lugar de traballo	Donostia
Ocupación	lingüista, sociolingüista, político, escritor, catedrático
Empregador	Universidade do País Vasco ; Universidade de Deusto ; Universidade Bordeus-Montaigne
Partido político	Euskal Sozialista Biltzarrea ; Herri Batasuna ; Aralar
Membro de	Euskadi Ta Askatasuna (1958–1967); Universidade Vasca de Verán
Influencias	Jean-Paul Sartre e Albert Camus
Pseudónimo literario	El Liberador
Obra
	Obras destacables Euskera batua; (1957) Leturiaren egunkari ezkutua; (1994) Soziolinguistika matematikoa ;
Familia
Cónxuxe	Jone Forcada
Fillos	Mikel Alvarez Forcada, Maddi Alvarez, Jon Alvarez Forcada, Joseba Álvarez Forcada
Premios
	(2013) Medalla do Mérito da Cidade de Donostia; (2012) Premio Argia; (1987, 1993) Discurso de Apertura do Curso Académico da UEU/UVV ;

José Luis Álvarez Enparantza,^[1] máis coñecido polo pseudónimo Txillardegi, nado en Donostia (Guipúscoa) o 27 de setembro de 1929 e finado na mesma cidade o 14 de xaneiro de 2012, foi un político vasco, así como lingüista e escritor en éuscaro. Aínda que non aprendeu a lingua éuscara até os 17 anos, despois pasou a ser considerado unha das figuras máis influentes do nacionalismo vasco e da cultura na segunda metade do século XX.^[2] Foi un dos fundadores de ETA, mais en 1967 marchou porque non estaba de acordo coa súa liña política.^[3]

Traxectoria

Membro do PNV, defendeu unha concepción do vasco baseada na lingua e non nos apelidos, impulsando a defensa e o estudo do éuscaro, que no PNV pouca xente sabía falar correctamente e que se consideraba secundario fronte a unha concepción racial da identidade vasca ata aquel momento.

Txillardegi foi un dos fundadores de ETA en 1959 e testa visible da facción máis culturalista da organización. Nos primeiros anos da democracia foi senador do partido Herri Batasuna.

Notas

↑ Ruiza, M.; Fernández, T.; Tamaro, E. (25 de maio de 2021). "Txillardegi". biografiasyvidas.com.
↑ Noticias EFE. "Muere "Txillardegi", el escritor que fundó ETA y dio nombre a la organización.". Diariovasco.com. Consultado o 2012-01-14.
↑ Estornes Lasa, Bernardo. "Álvarez Emparanza, José Luis - Auñamendi Eusko Entziklopedia". aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (en castelán). Eusko Ikaskuntza. Consultado o 28 de xaneiro de 2022.

Véxase tamén

Bibliografía

Aizpuru, Alaitz 2012: "Existentzialismoaren hastapenak Euskal Herrian: Leturiaren egunkari ezkutua" in Alaitz Aizpuru(koord.), Euskal Herriko pentsamenduaren gida, Bilbao, UEU. ISBN 978-84-8438-435-9
Azurmendi, Joxe 1999: Txillardegiren saioa: hastapenen bila, Jakin, 114: 17-45.
Azurmendi, Joxe 2000: "Kierkeggard-en <<egunkari ezkutua>>" in Txipi Ormaetxea (arg.), Txillardegi lagun giroan, Bilbao: UEU ISBN 84-8438-007-6
Hegats. Literatur aldizkaria. 49. ISSN 1130-2445
Olaziregi, Mari Jose 2012. Basque Literary History, Reno, Center for Basque Studies/University of Nevada ISBN 978-1-935709-19-0
Sudupe, Pako 2011: 50eko hamarkadako euskal literatura I: hizkuntza eta ideologia, Donostia, Utriusque Vasconiae. ISBN 978-84-938329-4-0
Sudupe, Pako 2011: 50eko hamarkadako euskal literatura II: kazetaritza eta siakera, Donostia, Utriusque Vasconiae. ISBN 978-84-938329-5-7
Sudupe, Pako 2012: "Ideologia eztabaidak 50eko hamarkadan" in Alaitz Aizpuru (koord.), Euskal Herriko pentsamenduaren gida, Bilbao, UEU. ISBN 978-84-8438-435-9
Sudupe, Pako 2016: Txillardegiren borroka abertzalea, Donostia: Elkar ISBN 978-84-9027-544-3
Sudupe, Pako 2025: "Orixe, Gandiaga, R. Arregi eta Txillardegi" in XX. mendeko euskal pentsamendua Joxe Azurmendiren talaiatik, Leioa, EHU. ISBN 978-84-9860-927-1
Torrealdai, Joan Mari 2014: Batasunaren bidea urratzen. Txillardegiren eragintza praktikoa, Jakin, 204:11-96.
Zapiain, Markos 2000: "Txillardegi gazte eroaren heriotza eta egia" in Txipi Ormaetxea (arg.), Txillardegi lagun giroan, Bilbo: UEU. ISBN 84-8438-007-6
Zapiain, Markos 2024: Txillardegi hizkuntzalari, Donostia, Elkar. ISBN 978-8413604473

[1] Ruiza, M.; Fernández, T.; Tamaro, E. (25 de maio de 2021). "Txillardegi". biografiasyvidas.com.

[2] Noticias EFE. "Muere "Txillardegi", el escritor que fundó ETA y dio nombre a la organización.". Diariovasco.com. Consultado o 2012-01-14.

[3] Estornes Lasa, Bernardo. "Álvarez Emparanza, José Luis - Auñamendi Eusko Entziklopedia". aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (en castelán). Eusko Ikaskuntza. Consultado o 28 de xaneiro de 2022.

[1]

[2]

[3]