John Hanning Speke

John Hanning Speke

Biografía
Nacemento	4 de maio de 1827 Bideford, Reino Unido
Morte	15 de setembro de 1864 (37 anos) Corsham, Reino Unido
Causa da morte	accidente de caza
Actividade
Ocupación	explorador, militar, botánico, escritor, oficial
Obra
Abreviación dun autor en botánica	Speke
Familia
Pais	William Speke   e Georgiana Elizabeth Hanning
Premios
(1861)  Medalla Founder's (1860)  Gran Medalla de Ouro das Exploracións
Descrito pola fonte	Nordisk familjebok Grande Enciclopedia Soviética 1969-1978, (sec:Спик Джон Хеннинг) Dictionary of National Biography

John Hanning Speke, nado o 4 de maio de 1827 e finado o 15 de setembro de 1864, foi un militar do exército británico da India e explorador de África, coñecido polo descubrimento do nacemento do río Nilo e do Lago Vitoria.

Traxectoria

Retrato de John Hanning Speke dunha fotografía orixinal de Southwell Brothers de arredor do ano 1863.

A ruta da expedición de Burton e Speke (1857-1858) e Speke e Grant (1863).

De mozo serviu no Panxab (India) e explorou o Himalaia. Fixo tres viaxes de exploración a África. Tamén foi o autor da "hipótese hamita", unha das principais causas sospeitosas do xenocidio de Ruanda.

Na súa primeira viaxe, en 1854, uniuse ao famoso Richard Francis Burton para unha expedición a Somalia. Speke permaneceu na cidade de Barbera á espera do regreso de Burton, quen, partindo de Zaila, logrou chegar, a pesar das dificultades, á 'cidade prohibida' de Harar.

Fixo dúas viaxes máis a África con Richard Francis Burton en busca das fontes do río Nilo (1857 e 1858). Na segunda desas viaxes descubriron o lago Tanganica. Debido á enfermidade de Burton, Speke continuou ata que descubriu o lago Vitoria, ao que sinalou como a fonte do Nilo ao seu regreso a Inglaterra sen esperar o regreso de Burton.

Debido a unha polémica con Burton (que non aceptou que o Lago Vitoria fose a fonte do Nilo), regresou uns anos máis tarde (en outubro de 1860) para demostrar que os seus cálculos eran correctos, e descubriu as fervenzas do Ripon, que intuíu que eran onde naceu o Nilo. Desta volta volveu pola beira norte, aínda que non puido facelo seguindo todo o curso do Nilo por problemas coas tribos veciñas. Seguiu a dirección norte ata Gondokoro (no Sudán) onde coñeceu a Samuel Baker e á súa muller subindo río arriba, e rematou por Exipto para regresar a Inglaterra.

A discusión con Burton orixinouse do feito de que Burton cría que o Nilo naceu no lago Tanganica, pero Speke díxolle que non podía ser, porque este lago estaba por debaixo do nivel do lago Vitoria e que a auga non podía subir. Determinou o aumento do nivel nuns 360 m. Este cálculo baseouse na diferenza da temperatura de ebulición da auga en ambos os lugares. Anos máis tarde Henry Morton Stanley demostrou que Speke tiña a razón.

Morreu aos 37 anos nun sospeitoso accidente de caza en Somerset por un disparo do seu propio rifle, na mañá do 18 de setembro de 1864, día sinalado para o enfrontamento cara a cara con Burton para probar a súa teoría, organizada pola sección xeográfica da British Bath Association. Este feito fixo que a teoría errónea de Burton prevalecera ante a opinión pública ata que Henry Morton Stanley a refutou en 1877.

Véxase tamén

Bibliografía

• Burton, Richard Francis (1872). "Captain Speke". Zanzibar. Londres: John Murray. 
• Grant, James Augustus (1864). A Walk Across Africa: Or, Domestic Scenes from My Nile Journal. Londres: W. Blackwood and sons. 
• Harrison, William (1984). Burton and Speke. W.H. Allen. ISBN 978-0-491-03092-2. 
• Lloyd, Clare (1985). The Travelling Naturalists. Croom Helm. ISBN 978-0-7099-1658-1.  — Includes Charles Waterton, John Hanning Speke, Henry Seebohm and Mary Kingsley.
• Maitland, Alexander (1971). Speke. Constable. ISBN 9780094574304.  (the only full-length biography).
• Millard, Candice (2022). River Of The Gods: Genius, Courage, and Betrayal in the Search for the Source of the Nile (Hardback). New York: Doubleday. ISBN 978-0385543101. 
• Moorehead, Alan (1983). The White Nile. Vintage Books. ISBN 978-0-394-71445-5. 
• Sparrow-Niang, Jane (2014). Bath and the Nile Explorers: In commemoration of the 150th anniversary of Burton and Speke's encounter in Bath, September 1864, and their 'Nile Duel' which never happened. Bath: Bath Royal Literary and Scientific Institution. ISBN 978-0-9544941-6-2. 
• Wisnicki, Adrian S. (2014). "Cartographical Quandaries: the Limits of Knowledge Production in Burton's and Speke's Search for the Source of the Nile". History in Africa 35: 455–479. ISSN 0361-5413. doi:10.1353/hia.0.0001. 
• Wisnicki, Adrian S. (2009). "Charting the Frontier: Indigenous Geography, Arab-Nyamwezi Caravans, and the East African Expedition of 1856-59". Victorian Studies 51 (1): 103–137. JSTOR 20537367. doi:10.2979/VIC.2008.51.1.103. 

---

Este artigo sobre unha personalidade é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---