Saltar ao contido

Historia de África

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Historia de África

Mapa de 1890.
Historia de África
Categoría Historia de África

A historia de África abrangue a historia do continente de África e das diferentes civilizacións que nel se asentaron. Os humanos arcaicos xurdiron de África hai entre 0,5 e 1,8 millóns de anos. A isto seguiu a aparición dos humanos modernos ( homo sapiens ) en África oriental hai uns 300 000 - 250 000 anos. No IV milenio a. C. a historia escrita xurdiu no Antigo Exipto,[1] e máis tarde no Reino de Kush de Nubia, no Damot do Corno de África e no Magreb e Ifrikiya da Antiga Cartago.[2] As sociedades subsaharianas denomínanse xeralmente civilizacións orais en lugar de civilizacións alfabetizadas, debido ao uso oral mesmo cando se desenvolveu historicamente a escritura; pénsase que a tradición do Imperio de Ghana contén tradicións que se remontan á prehistoria. Entre o 1000 a. C. e o 1000 d. C., a expansión bantú arrasou dende o noroeste de África central (o actual Camerún) por gran parte da África subsahariana en ondas, sentando as bases para futuros estados nas rexións centrais, orientais e meridionais do continente.[3]

África foi o fogar de moitos reinos e imperios en todas as rexións do continente, sendo habitual o cambio. Moitos estados foron creados pola conquista e a inseguridade, mentres que outros desenvolvéronse a través do préstamo e a asimilación de ideas e institucións, e algúns a través do desenvolvemento interno, en gran parte illado, estimulado polo crecemento da poboación e o desenvolvemento económico.[4] Moitas sociedades mantiñan un modo de vida igualitario, como os pobos Jola ou Hadza, mentres que outras non se centralizaron en sociedades complexas, como os Boorana e os cacicados de Serra Leoa. No seu apoxeo calcúlase que África tiña ata 10 000 estados e grupos autónomos diferentes con linguas e costumes distintos, a maioría seguindo relixións tradicionais africanas.[5]

Moitos imperios acadaron a hexemonía nas súas respectivas rexións, como o Imperio de Ghana, o Imperio de Malí, o Imperio Songai, o Imperio Bamana, o Imperio de Masina, o Califato de Sokoto e o Imperio Tuculor en África occidental; o Antigo Exipto, o Reino de Kush, a Antiga Cartago, o Califato fatimí, a dinastía almorábide, o Imperio Almohade, a dinastía aiúbida e o Sultanato Mameluco no norte de África; o Reino de Axum, o Imperio de Etiopía, o Sultanato de Adal, o Imperio de Quitara, o Sultanato de Kilwa e o Reino de Imerina en África oriental; o Reino de Kanem Bornu, o Reino do Congo, o Imperio Luba, o Imperio Lunda e o Sultanato de Utetera en África central; e o Reino de Mapungubwe, o Reino de Cimbabue, Monomotapa, o Imperio Rozvi, os Reinos Maravi, Mthwakazi e o Reino Zulú no sur de África. Nas sociedades africanas subsaharianas, a historia foi xeralmente rexistrada oralmente. As disciplinas académicas como o estudo das tradicións orais, a lingüística histórica, a arqueoloxía e a xenética foron vitais na compilación de historias escritas de África.[6]

Dende o século VII, o Islam estendeuse ao oeste dende Arabia mediante conquista e proselitismo ata o norte de África e o corno de África, e máis tarde cara ao sur ata a costa suahili asistida polo dominio musulmán do comercio do océano Índico, logo dende o Magreb atravesando o Sáhara ata Sahel occidental e Sudán, catalizados polo guerra fulani nos séculos XVIII e XIX. Os sistemas de servidume e escravitude eran historicamente estendidos e comúns en partes de África, xa que estaban presentes en gran parte da historia antiga, medieval e moderna.[7] Cando comezou o comercio de escravos a través do Sáhara, do mar Vermello, océano Índico e a través do océano Atlántico, moitos dos sistemas de escravos locais preexistentes comezaron a subministrar cativos para os mercados de escravos fóra de África.[8][9] O comercio de escravos polo Atlántico foi o máis explotado destes, e durante un período máis curto entre 1450 e 1900 transportou máis de 12 millóns de persoas escravizadas ao exterior.[10]

De 1870 a 1914, impulsado pola gran forza e voracidade da segunda revolución industrial, a colonización europea de África desenvolveuse rapidamente dunha décima parte do continente baixo o control imperial europeo a máis de nove décimas no Repartimento de África, entre as maiores potencias europeas partindo o continente na conferencia de Berlín de 1884.[11][12] O dominio europeo tivo impactos significativos nas sociedades de África e a supresión da autonomía comunitaria interromperon as prácticas locais e provocaron a transformación irreversible dos sistemas socioeconómicos de África.[13] Aínda que o cristianismo ten unha longa historia en África norte e leste, había poucos estados cristiáns que precederan ao período colonial, distintos de Etiopía e Congo. A conversión xeneralizada produciuse no sur de África occidental, África central e do sur de África baixo o dominio europeo debido a misións eficaces, fusionando o cristianismo coas súas crenzas locais.[14]

Tras as loitas pola independencia en moitas partes do continente e unha Europa debilitada despois da Segunda Guerra Mundial, tiveron lugar ondas de descolonización en todo o continente. Isto culminou en 1960 co Ano de África e o establecemento da Organización para a Unidade Africana en 1963 (o predecesor da Unión Africana), con países que deciden manter as súas fronteiras coloniais.[15] As estruturas de poder tradicionais permanecen en parte en moitas partes de África e os seus roles, poderes e influencia varían moito entre os países, especialmente no que se refire ao goberno.

  1. "Recordkeeping and History". khanacademy.org. Consultado o 2023. 
  2. "Early African Civilization". study.com. Consultado o 2023. 
  3. "History of Africa". visitafrica.site. Arquivado dende o orixinal o 2020. Consultado o 2020. 
  4. Southall, Aidan (1974). "State Formation in Africa". Annual Review of Anthropology 3: 153–165. JSTOR 2949286. doi:10.1146/annurev.an.03.100174.001101. 
  5. Meyerowitz, Eva L. R. (1975). The Early History of the Akan States of Ghana. Red Candle Press. ISBN 978-0-608390352. 
  6. "Getting to Know Africa: 50 Interesting Facts". newswatch.nationalgeographic.com. Arquivado dende o orixinal o 2013. Consultado o 2013. 
  7. Stilwell, Sean (2013). Slavery in African History. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-03499-9. 
  8. Lovejoy, Paul E. (2012). "Transformations of Slavery: A History of Slavery in Africa". Cambridge University Press. 
  9. Sparks, Randy J. (2014). The Process of Enslavement at Annamaboe. Harvard University Press. pp. 122–161. ISBN 9780674724877. 
  10. Segal, Ronald (1995). The Black Diaspora: Five Centuries of the Black Experience Outside Africa. Farrar, Straus and Giroux. ISBN 0-374-11396-3. 
  11. Chukwu, Lawson (2023). Colonialism in Africa: An Introductory Review. ISBN 978-981-99-0244-6. 
  12. Frankema, Ewout (2018). "An Economic Rationale for the West African Scramble? The Commercial Transition and the Commodity Price Boom of 1835–1885". The Journal for Economic History 78 (1): 231–267. doi:10.1017/S0022050718000128. 
  13. Mamdani, Mahmood (1996). Citizen and Subject: Contemporary Africa and the Legacy of Late Colonialism. Princeton University Press. ISBN 9780691027937. 
  14. Walls, A (2011). "African Christianity in the History of Religions". Studies in World Christianity 2 (2). doi:10.3366/swc.1996.2.2.183. 
  15. Hargreaves, John D. (1996). Decolonization in Africa. Longman. ISBN 0-582-24917-1. OCLC 33131573.