Heitor Villa-Lobos

Heitor Villa-Lobos, nado o 5 de marzo de 1887 e finado o 17 de novembro de 1959, foi un compositor brasileiro.

Vida

Os primeiros anos

O seu pai era de ascendencia española e a súa nai de ascendencia indíxena. Raúl, o pai, era historiador e ensinou ó seu fillo a tocar a frauta e o clarinete. Na casa era habitual a música clásica, e o propio Heitor, sendo neno reuníase cos músicos da rúa para improvisar sobre instrumentos locais partindo de melodías de moda. Deste xeito, o mozo Villa-Lobos de seguida converteuse nun gran guitarrista. Instrumento no que tocaba ós clásicos, adaptándo as súas composicións. De seguida pasou ó violocello, que tocaba na orquestra do Teatro Recreio cun repertorio variado de zarzuelas, óperas e operetas. No 1905, antes de cumprir os vinte anos, decidiu abandonar a formación académica e comezou a traballar en bandas de música que percorrían o Brasil, entrando en contacto cos ritmos e melodías dos indios, os ritmos nos negros de Bahía e as cancións populares urbanas e rurais. Posteriormente asentouse en Rio de Janeiro, onde proseguiu a súa formación co estudo dos grandes clásicos. Así recibiu formación de Vincent d'Indy e estudou con frecuencia a compositores clásicos coma Wagner, Puccini, Dukas, Debussy e especialmente Bach.

Traxectoria europea

Na década de 1920, marca o inicio dunha etapa de exaltación nacionalista, onde moitos artistas brasileiros tentan facer internacional a súa obra. Deste xeito do 1923 ó 1930, Villa-Lobos trasládase a París, apoiado por diferentes grupos de vangarda. Aquí entrou en contacto con músicos coma o pianista Artur Rubinstein ou o compositor de vangarda Edgar Varèse. Nesta época, o compositor atopábase na súa etapa máis orixinal. Así, nos concertos na capital francesa, combinaba os instrumentos tradcionais coas percusións brasileiras surxidas do mundo negro e indio. Desta época xorde Chôros, considerada por algúns coma a maior achega do Brasil á música mundial.

Madurez

Na súa volta ó Brasil no 1930, foi encargado de organizar o sistema educativo musical do país e posteriormente levou a cabo a fundación do conservatorio nacional. Non obstante, seguiu compondo a un ritmo incesante. Desta época son as populares Bachianas Brasileiras e O Descubrimento do Brasil. Pouco a pouco acada unha fama mundial e dirixe as súas obras perante orquestras e filharmónicas de todo o mundo. Da a coñecer os seus últimos cuartetos, a ópera Yerma, a obra Os bosques do Amazonas e os poemas sinfónicos Erosión e Xénese. Cando morre, no 1959, estaba a compoñer a súa sinfonía número 13.

Traxectoria

Heitor Villa-Lobos é considerado o maior compositor do Brasil no século XX. Considérase, con Antonio Carlos Gomes, un dos representantes do nacionalismo musical brasileiro. Escribiu numerosas obras para orquestras e solistas. Típico da súa obra é a incorporación da música popular brasileira, aínda que tamén utilizou elementos procedentes do impresionismo, expresionismo, clasicismo, música barroca ou técnicas politonais (por posibles influencias de Puccini ou Milhaud, co cal o autor mantivo amizade). Entre estas obras salientan 13 sinfonías. Os títulos considerados máis salientables son as Bachianas Brasileiras ou a Sinfonía nº 10, coñecida co nome de Amerindia.

Acadou tamén sona, debido as súas excentricidades. Por exemplo, compuxo obras musicais para piano onde unha man tocaba as teclas brancas e a outra as negras. Tamén creou a "milimetrización", un método para extraer melodías a partir de debuxos ou fotografías.

Villa-Lobos é o compositor de música clásica máis coñecido de América do Sur e en Brasil o 5 de marzo, data do seu nacemento, celébrase o día nacional da música clásica.

Véxase tamén

Ligazóns Externas

• Museu virtual do músico, compositor e multi-instrumentista Heitor Villa-Lobos (en portugués)

Bibliografía

• Villa-Lobos, Sinfonía Nº10. Amerindia. Orquesta Sinfónica de Tenerife. Director de Orquesta: Víctor Pablo Pérez. CD e Libreto editado por Harmonía Mundi Ibérica s.a. (en castelán)