Hércules separa os montes Calpe e Abyla

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Hércules separa os montes Calpe e Abyla
ArtistaFrancisco de Zurbarán
Data1634
TécnicaÓleo sobre lienzo
Dimensións136 cm × 167 cm
LocalizaciónMuseo do Prado (Madrid, España España)

Hércules separa os montes Calpe e Abyla é unha pintura ao óleo de 1634 realizada polo pintor español Francisco de Zurbarán. Atópase exposta na sala 26a do Museo do Prado en Madrid, procedente da antiga Colección Real do Palacio do Bo Retiro.[1]

Descrición[editar | editar a fonte]

A pintura representa ao heroe grego Hércules, que se atopa no centro da composición realizando un grande esforzo tratando de mover dous cantís. Móstrase de pé espido coas pernas abertas e lixeiramente flexionadas, o torso e a cabeza están inclinados cara a adiante. As mans sosteñen dúas pezas de metal, adheridas ás rocas cortadas que tenta separar o heroe. Entre ambos os peñascos e detrás do personaxe, obsérvase unha pequena parte do mar.

A composición desta pintura está centralizada na esforzada acción do heroe, o cal cun difícil escorzo do que non se atopou referencia visual anterior e que, igual que sucede co resto das obras que compoñen a serie, foi pensado para ser visto desde abaixo.[2] Son especialmente interesantes as solucións pictóricas achegadas polo pintor para resolver as distintas zonas da obra. O autor aboceta de forma moi simple as rocas e o fondo marítimo, e realiza este último mediante pequenas pinceladas máis empastadas. No corpo de Hércules, atópase a cor en densidades diferentes que serven para mostrar a coherencia anatómica a este complicado escorzo.

Temática[editar | editar a fonte]

A escena desta pintura recolle unha das obras da serie que lle foi encargada a Zurbarán para decorar o Salón de Reinos do Palacio do Bo Retiro. A serie mitolóxica debía representar Os doce traballos de Hércules. Ao ser inventariados sen nome de autor, non se atribuíu a súa completa autoría até o ano 1945, grazas á documentación atopada onde se recollía o pago a Zurbaran «por dez cadros dos traballos de Hércules».[2]

No testamento de Carlos II o tema rexístrase erroneamente como un «Hércules sostendo a bóveda celeste» -cando Hércules foi Atlante do mundo-, e o historiador Elías Tormo en 1911, identificou o episodio como o da separación de Calpe (Peñón de Xibraltar) e Abyla (Monte Hacho, en Ceuta), un tema practicamente inexistente para os autores do mundo clásico, como sinalou Rosa López Torrijos. Esta estudosa rexeita a interpretación de Tormo por considerar que soamente Séneca fixo referencia ao episodio, sen ter repercusión algunha nos autores españois, máis atentos a relatar a colocación das dúas soadas columnas, co episodio Non plus ultra, que cambiaría logo Carlos I, grazas aos seus territorios ultramarinos, por divísaa Plus ultra.[3] Lembra López Torrijos que, segundo textos como a Historia general de España do pai Mariana, as columnas eran en realidade dúas peñascos que serviron para estreitar o paso de auga entre o Atlántico e o Mediterráneo. Profundando nesta idea, a mesma autora sinala a actitude de Hércules neste lenzo, tirando para si das empuñaduras, reflectindo a actitude de achegar os dous peñascos; unha observación que parece convincente e que reforzaría a visión do monarca español como cohesionador e non separador de terras e reinos. Con todo Baltasar de Victoria, unha década antes da realización desta serie, citou expresamente o episodio da separación dos montes. Tanto na narración de Mariana como na de Victoria, faise referencia á relación de Hércules con España e a creación de divísaa dos Austrias, o que xustificaría a inclusión do episodio no ciclo dos traballos e a súa especial marca hispánica. As columnas de Hércules son tamén utilizadas polas cidades de Cádiz e Melilla e no emblema de Andalucía así como no escudo de armas de España.[2]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Mis Museos (ed.). "Hércules separa los montes Calpe y Abyla". Consultado o 28 de cuño de 2016. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Walker Vadillo, Mónica Ann. Centro Virtual Cervantes, ed. "Hércules separa los montes Calpe y Abyla". Consultado o 28 de cuño de 2016. 
  3. Marie, Tanner (1993). The Last Descendant of Aeneas: The Hapsburgs and the Mythic Image of the Emperor. Yale University. p. 113. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Ruiz, L. (2005). El Palacio del Rey Planeta. Felipe IV y el Buen Retiro,. Museo Nacional do Prado. ISBN 9788484800835.