Glicoforina A

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
GYPA
Estruturas dispoñibles
PDBBuscar ortólogos: PDBe, RCSB
Identificadores
Nomenclatura
SímboloGYPA (HGNC: 4702)
Identificadores
externos
LocusCr. 4 q31.21
Padrón de expresión de ARNm
Máis información
Ortólogos
Especies
Humano Rato
Entrez
2993 n/a
Ensembl
Véxase HS n/a
UniProt
P02724 n/a
RefSeq
(ARNm)
NM_001308187 n/a
RefSeq
(proteína) NCBI
NP_001295116 n/a
Localización (UCSC)
Cr. 4:
144.11 – 144.14 Mb
n/a
PubMed (Busca)
2993


A glicoforina A ou glicoforina A (grupo sanguíneo MNS), tamén chamada GYPA, é unha proteína que nos humanos está codificada no xene GYPA do cromosoma 4.[1] Recentemente, á GYPA asignóuselle o nome CD235a como grupo de diferenciación (cluster de diferenciación 235a).

Función[editar | editar a fonte]

As proteínas glicoforina A (GYPA) e B (GYPB) son importantes sialoglicoproteínas da membrana do eritrocito humano que conteñen os determinantes antixénicos dos grupos sanguíneos MN e Ss. Ademais dos antíxenos M ou N e S ou s, que aparecen comunmente en todas as poboacións, identificáronse uns 40 fenotipos variantes relacionados. Entre estas variantes están as do complexo Miltenberger e varias isoformas de Sta, así como Dantu, Sat, He, Mg e as variantes de deleción Ena, S-s-U- e Mk. A maioría son recombinacións xenéticas entre GYPA e GYPB.[1]

Xenómica[editar | editar a fonte]

GYPA, GYPB e GYPE son membros da mesma familia e están localizadas no brazo longo do cromosoma 4 humano (4q31). A familia evolucionou por medio de dous eventos de duplicación xénica. A duplicación inicial deu lugar a dous xenes, un dos cales despois evolucionou dando GYPA e o outro deu lugar por mor doutro evento de duplicación a GYPB e GYPE. Estes eventos parece que aconteceron nun período de tempo relativamente curto. A segunda duplicación parece que ocorreu por un evento de sobrecruzamento desigual.

O xene GYPA consta de 7 exóns e ten un 97% de homoloxía de secuencia con GYPB e GYPE desde a rexión de transcrición non traducida 5' (UTR) á secuencia codificante dos 45 primeiros aminoácidos. O exón nese punto codifica o dominio transmembrana. Dentro do intrón situado augas abaixo deste punto está unha repetición Alu. O evento de sobrecruzamento que creou os xenes ancestrais a GYPA e GYPB/E ocorreu dentro desta rexión.

A GYPA pode encontrarse en todos os primates, pero GYPB só se encontra nalgúns primates superiores, o que suxire que os eventos de duplicación producíronse recentemente.

Bioloxía molecular[editar | editar a fonte]

Hai aproximadamente un millón de copias desta proteína en cada eritrocito.[2]

Grupos sanguíneos[editar | editar a fonte]

O grupo sanguíneo MNS foi o segundo conxunto de antíxenos descuberto nos eritrocitos. M e N identificáronse en 1927 grazas aos traballos de Landsteiner e Levine. S e s foron descritos máis tarde en 1947.

As frecuencias destes antíxenos son:

  • M: 78% en caucasoides; 74% en negroides
  • N: 72% en caucasoides; 75% en negroides
  • S: 55% en caucasoides; 31% en negroides
  • s: 89% en caucasoides; 93% en negroides.

Medicina molecular[editar | editar a fonte]

Transfusións en medicina[editar | editar a fonte]

Os antíxenos M e N difiren en dous residuos de aminoácidos: o alelo M ten unha serina na posición 1 (C no nucleótido 2) e glicina na posición 5 (G no nucleótido 14), mentres que o alelo N ten unha leucina na psocición 1 (T no nucleótido 2) e glutamato na posición 5 (A no nucleótido 14). Tanto a glicoforina A coma a B únense á lectina anti-N de Vicia graminea.

Coñécense unhas 40 variantes no sistema de grupos sanguíneos MNS. Orixináronse principalmente como resultado de mutacións na rexión de 4 kb que codifica o dominio extracelular. Estas inclúen os antíxenos Mg, Dantu, Henshaw (He), Miltenberger, Nya, Osa, Orriss (Or), Raddon (FR) e Stones (Sta). Os chimpancés teñen tamén o sistema de antíxenos MN.[3] En chimpancés o M reacciona fortemente e o N debilmente.

Mutantes nulos (null)[editar | editar a fonte]

O fenotipo de individuos que carecen tanto de glicoforina A coma B desígnase Mk.[4]

Antíxeno Dantu[editar | editar a fonte]

O antíxeno Dantu describiuse en 1984.[5] O antíxeno Dantu ten un peso molecular aparente de 29 quilodaltons (kDa) e 99 aminoácidos. Os primeiros 39 aminoácidos derivan da glicoforina B e os residuos 40-99 derivan da glicoforina A. Dantu está asociado co antíxeno moi débil s, un antíxeno N resistente a proteases e o antíxeno que pode ser moi débil ou non U. Existen polo menos tres variantes: MD, NE e Ph.[6] O fenotipo Dantu aparece cunha frecuencia de ~0,005 en negros norteamericanos e e de < 0,001 en alemáns.[7]

Antíxeno Henshaw[editar | editar a fonte]

O antíxeno Henshaw (He) orixinouse por unha mutación na rexión N-terminal. Hai tres diferenzas nos tres primeiros residuos de aminoácidos: a forma habitual ten triptófano1-serina-treonina-serina-glicina5 mentres que Henshaw ten leucina1-serina-treonina-treonina-glutamato5. Este antíxeno é raro en caucasianos pero aparece cunha frecuencia de 2,1% en persoas norteamericanas e británicas de orixe africana. Aparece cunha frecuencia do 7,0% en negros de Natal, Suráfrica[8] e do 2,7% en africanos occidentais.[9] Identificáronse polo menos tres variantes deste antíxeno.

Subsistema Miltenberger[editar | editar a fonte]

O subsistema Miltenberger (Mi) consistía orixinalmente en cinco fenotipos (Mia, Vw, Mur, Hil e Hut)[10] pero agora ten xa 11 fenotipos recoñecidos, numerados do I ao XI (o antíxeno 'Mur' denomínase así polo nome da paciente da que se illou o soro orixinal, unha tal Sra. Murrel.) O nome que se lle deu orixinalmente a este complexo referíase á reacción que tiñan os eritrocitos co antisoro Miltenberger estándar usado nos tests. Os das subclases baseáronse en reaccións adicionais con outros antisoros estándar.

Mi-I (Mia), Mi-II(Vw), Mi-VII e Mi-VIII están situados na glicoforina A. Mi-I débese a unha mutación no aminoácido 28 (treonina cambiada por metionina: C→T no nucleótido 83), que ten como resultado unha perda de glicosilación no residuo de asparaxina26.[11][12] Mi-II orixinouse por unha mutación no aminoácido 28 (treonina cambiada a lisina: C->A no nucleótido 83).[12] De xeito similar ao caso de Mi-I está mutación ten como resultado unha perda de glicosilación no residuo de asparaxina26. Esta alteración na glicosilación pode detectarse pola presenza dunha nova glicoproteína de 32kDa tinguible con PAS.[13] Mi-VII débese a unha cobre mutación na glicoforina A que converte un residuo de arxinina noutro de treonina e un residuo de tirosina noutro de serina nas posicións 49 e 52 respectivamente.[14] O residuo treonina-49 está glicosilado. Esta parece ser a orixe dun dos antíxenos específicos Mi-VII (Anek), que se sabe está entre os residuos 40-61 da glicoforina A e comprende residuo(s) de ácido siálico unidos a oligosacárido(s) unido(s) O-glicosidicamente. Isto tamén explica a perda dun antíxeno de alta frecuencia (EnaKT) que se encontra normalmente na glicoforina A, que está localizado entre os residuos 46 e 56. Mi-VIII orixinouse por unha mutación no residuo de aminoácido 49 (unha arxinina pasa a treonina).[15] M-VIII ten o mesmo determinante Anek que MiVII.[16] Mi-III, Mi-VI e Mi-X débense a rearranxos nas glicoforinas A e B na orde GlyA (alfa)-GlyB (delta)-GlyA (alfa).[17] Mil-IX, en contraste, é un xene híbrido invertido alfa-delta-alfa.[18] Mi-V, MiV(J.L.) e Sta débense a un sobrecruzamento desigual pero homólogo entre os xenes de glicoforina alfa e delta.[19] Os xenes MiV e MiV(J.L.) están dispostos no mesmo marco 5' alfa-delta 3', mentres que o xene Sta está nunha configuración recíproca 5'delta-alfa 3'.

A incidencia de Mi-I en Tailandia é do 9,7%.[20]

Uníronse á superficie de eritrocitos construtos de péptidos representativos das mutacións Mia MUT e MUR e observouse que poden detectar anticorpos contra estes antíxenos Miltenberger. Estas células así preparadas coñécense como kodecitos (células modificadas coa tecnoloxía KODE).[21][22][23]

Aínda que é pouco común en caucasianos (0,0098%) e xaponeses (0,006%), a frecuencia de Mi-III é excepcionalmente alta en varias tribos aborixes de Taiwán (ata o 90%). Ao contrario, esta frecuencia é do 2-3% en taiwaneses da etnia han (Minnan). O fenotipo Mi-III aparece no 6,28% dos chineses de Hong Kong.[24]

Mi-IX (MNS32) aparece cunha frecuencia do 0,43% en Dinamarca.[25]

Antíxeno Stones[editar | editar a fonte]

O Stones (Sta) é o produto dun xene híbrido no cal a metade 5' deriva da glicoforina B mentres que a metade 3' deriva da glicoforina A. Coñécense varias isoformas del. Este antíxeno considérase agora que forma parte do complexo Miltenberger.

Antíxeno Sat[editar | editar a fonte]

Un antíxeno relacionado é Sat. O seu xene ten seis exóns dos cales os exón I ao IV son idénticos ao alelo N da glicoforina A, mentres que a súa porción 3', incluíndo os exóns V e VI, deriva do xene da glicoforina B. A proteína madura SAT contén 104 residuos de aminoácidos.

Antíxeno Orriss[editar | editar a fonte]

Orriss (Or) parece ser un mutante da glicoforina A, mais a súa natureza precisa aínda non se determinou.[26]

Antíxeno Mg[editar | editar a fonte]

O antíxeno Mg aparece na glicoforina A e carece de tres cadeas laterais de O-glicanos.[27]

Antíxeno Os[editar | editar a fonte]

Osa (MNS38) débese a unha mutación no nucleótido 273 (C->T) que está no exón 3, que ten como resultado o cambio dun residuo de prolina por un de serina.[28]

Antíxeno Ny[editar | editar a fonte]

Nya (MNS18) débese a unha mutación no nucleótido 194 (T->A), que ten como resultado a substitución dun residuo de aspartato por outro de glutamato.[28]

Reaccións[editar | editar a fonte]

O anti-M, aínda que aparece naturalmente, raramente foi implicado en reaccións a transfusións. O anti-N non se considera que cause reaccións a transfusións. Informouse de reaccións graves con anti-Miltenberger. Anti Mi-I (Vw) e Mi-III recoñecéronse como causa de enfermidade hemolítica do neonato.[29] Raddon foi asociado con reaccións graves a transfusións.[30]

Importancia en infeccións[editar | editar a fonte]

O antíxeno Wright b (Wrb) está localizado na glicoforina A e actúa como un receptor para o parasito da malaria Plasmodium falciparum.[31] As células que carecen de glicoforina A (Ena) son resistentes á invasión por este parasito.[32] O antíxeno 175 que se une ao eritrocito de P. falciparum recoñece as secuencias terminais Neu5Ac(alfa 2-3)Gal da glicoforina A.[33]

Varios virus poden unirse á glicoforina A como o virus da hepatite A (por medio da súa cápside),[34] o parvovirus bovino,[35] o virus Sendai,[36] os da gripe A e B,[37] os rotavirus do grupo C,[38] o virus da encefalomiocardite[39] e os reovirus.[40]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 "Entrez Gene: GYPA glycophorin A (MNS blood group)". 
  2. Dean L. Blood Groups and Red Cell Antigens [Internet]. Bethesda (MD): National Center for Biotechnology Information (US); 2005. Chapter 12, The MNS blood group. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2274/
  3. Blumenfeld OO, Adamany AM, Puglia KV, Socha WW (April 1983). "The chimpanzee M blood-group antigen is a variant of the human M-N glycoproteins". Biochem. Genet. 21 (3–4): 333–48. PMID 6860297. doi:10.1007/BF00499143. 
  4. Tokunaga E, Sasakawa S, Tamaka K, Kawamata H, Giles CM, Ikin EW, Poole J, Anstee DJ, Mawby W, Tanner MJ (decembro de 1979). "Two apparently healthy Japanese individuals of type MkMk have erythrocytes which lack both the blood group MN and Ss-active sialoglycoproteins". European Journal of Immunogenetics 6 (6): 383–90. PMID 521666. doi:10.1111/j.1744-313X.1979.tb00693.x. 
  5. Contreras M, Green C, Humphreys J, Tippett P, Daniels G, Teesdale P, Armitage S, Lubenko A (1984). "Serology and genetics of an MNSs-associated antigen Dantu". Vox Sang. 46 (6): 377–86. PMID 6431691. doi:10.1111/j.1423-0410.1984.tb00102.x. 
  6. Dahr W, Pilkington PM, Reinke H, Blanchard D, Beyreuther K (maio de 1989). "A novel variety of the Dantu gene complex (DantuMD) detected in a Caucasian". Blut 58 (5): 247–53. PMID 2470445. doi:10.1007/BF00320913. 
  7. Unger P, Procter JL, Moulds JJ, Moulds M, Blanchard D, Guizzo ML, McCall LA, Cartron JP, Dahr W (xullo de 1987). "The Dantu erythrocyte phenotype of the NE variety. II. Serology, immunochemistry, genetics, and frequency". Blut 55 (1): 33–43. PMID 3607294. doi:10.1007/BF00319639. 
  8. Reid ME, Lomas-Francis C, Daniels GL, Chen V, Shen J, Ho YC, Hare V, Batts R, Yacob M, Smart E (1995). "Expression of the erythrocyte antigen Henshaw (He; MNS6): serological and immunochemical studies". Vox Sang. 68 (3): 183–6. PMID 7625076. doi:10.1111/j.1423-0410.1995.tb03924.x. 
  9. Chalmers JN, Ikin EW, Mourant AE (xullo de 1953). "A study of two unusual blood-group antigens in West Africans". Br Med J 2 (4829): 175–7. PMC 2028931. PMID 13059432. doi:10.1136/bmj.2.4829.175. 
  10. Cleghorn TE (1966). "A memorandum on the Miltenberger blood groups". Vox Sang. 11 (2): 219–22. PMID 5955790. doi:10.1111/j.1423-0410.1966.tb04226.x. 
  11. Huang CH, Spruell P, Moulds JJ, Blumenfeld OO (xullo de 1992). "Molecular basis for the human erythrocyte glycophorin specifying the Miltenberger class I (MiI) phenotype". Blood 80 (1): 257–63. PMID 1611092. doi:10.1182/blood.V80.1.257.257. 
  12. 12,0 12,1 Dahr W, Newman RA, Contreras M, Kordowicz M, Teesdale P, Beyreuther K, Krüger J (xaneiro de 1984). "Structures of Miltenberger class I and II specific major human erythrocyte membrane sialoglycoproteins". Eur. J. Biochem. 138 (2): 259–65. PMID 6697986. doi:10.1111/j.1432-1033.1984.tb07910.x. 
  13. Blanchard D, Asseraf A, Prigent MJ, Cartron JP (agosto de 1983). "Miltenberger Class I and II erythrocytes carry a variant of glycophorin A". Biochem. J. 213 (2): 399–404. PMC 1152141. PMID 6615443. doi:10.1042/bj2130399. 
  14. Dahr W, Beyreuther K, Moulds JJ (July 1987). "Structural analysis of the major human erythrocyte membrane sialoglycoprotein from Miltenberger class VII cells". Eur. J. Biochem. 166 (1): 27–30. PMID 2439339. doi:10.1111/j.1432-1033.1987.tb13478.x. 
  15. Dahr W, Vengelen-Tyler V, Dybkjaer E, Beyreuther K (agosto de 1989). "Structural analysis of glycophorin A from Miltenberger class VIII erythrocytes". Biol. Chem. Hoppe-Seyler 370 (8): 855–9. PMID 2590469. doi:10.1515/bchm3.1989.370.2.855. 
  16. Dybkjaer E, Poole J, Giles CM (1981). "A new Miltenberger class detected by a second example of Anek type serum". Vox Sang. 41 (5–6): 302–5. PMID 6172902. doi:10.1111/j.1423-0410.1981.tb01053.x. 
  17. Huang CH, Blumenfeld OO (abril de 1991). "Molecular genetics of human erythrocyte MiIII and MiVI glycophorins. Use of a pseudoexon in construction of two delta-alpha-delta hybrid genes resulting in antigenic diversification". J. Biol. Chem. 266 (11): 7248–55. PMID 2016325. doi:10.1016/S0021-9258(20)89637-9. 
  18. Huang CH, Skov F, Daniels G, Tippett P, Blumenfeld OO (novembro de 1992). "Molecular analysis of human glycophorin MiIX gene shows a silent segment transfer and untemplated mutation resulting from gene conversion via sequence repeats". Blood 80 (9): 2379–87. PMID 1421409. doi:10.1182/blood.V80.9.2379.2379. 
  19. Huang CH, Blumenfeld OO (abril de 1991). "Identification of recombination events resulting in three hybrid genes encoding human MiV, MiV(J.L.), and Sta glycophorins". Blood 77 (8): 1813–20. PMID 2015404. doi:10.1182/blood.V77.8.1813.1813. 
  20. Chandanyingyong D, Pejrachandra S (1975). "Studies on the Miltenberger complex frequency in Thailand and family studies". Vox Sang. 28 (2): 152–5. PMID 1114793. doi:10.1111/j.1423-0410.1975.tb02753.x. 
  21. Heathcote D, Flower R, Henry S (2008). "Development of novel alloantibody screening cells – the first example of the addition of peptide antigens to human red cells using KODE technology. ISBT Regional Congress, Macao SAR China, 2008". (P-303)". Vox Sanguinis 95 (Suppl 1): 174. 
  22. Heathcote D, Carroll T, Wang JJ, Flower R, Rodionov I, Tuzikov A, Bovin N, Henry S (2010). "Novel antibody screening cells, MUT+Mur kodecytes, created by attaching peptides onto erythrocytes". Transfusion 50 (3): 635–641. PMID 19912581. doi:10.1111/j.1537-2995.2009.02480.x. 
  23. Flower R, Lin P-H, Heathcote D, Chan M, Teo D, Selkirk A, Shepherd R, Henry S. Insertion of KODE peptide constructs into red cell membranes: Creating artificial variant MNS blood group antigens. ISBT Regional Congress, Macao SAR China, 2008. (P-396) Vox Sanguinis 2008; 95:Suppl 1, 203-204
  24. Mak KH, Banks JA, Lubenko A, Chua KM, Torres de Jardine AL, Yan KF (marzo de 1994). "A survey of the incidence of Miltenberger antibodies among Hong Kong Chinese blood donors". Transfusion 34 (3): 238–41. PMID 8146897. doi:10.1046/j.1537-2995.1994.34394196622.x. 
  25. Skov F, Green C, Daniels G, Khalid G, Tippett P (1991). "Miltenberger class IX of the MNS blood group system". Vox Sang. 61 (2): 130–6. PMID 1722368. doi:10.1111/j.1423-0410.1991.tb00258.x. 
  26. Bacon JM, Macdonald EB, Young SG, Connell T (1987). "Evidence that the low frequency antigen Orriss is part of the MN blood group system". Vox Sang. 52 (4): 330–4. PMID 2442891. doi:10.1111/j.1423-0410.1987.tb04902.x. 
  27. Green C, Daniels G, Skov F, Tippett P (1994). "Mg+ MNS blood group phenotype: further observations". Vox Sang. 66 (3): 237–41. PMID 8036795. doi:10.1111/j.1423-0410.1994.tb00316.x. 
  28. 28,0 28,1 Daniels GL, Bruce LJ, Mawby WJ, Green CA, Petty A, Okubo Y, Kornstad L, Tanner MJ (maio de 2000). "The low-frequency MNS blood group antigens Ny(a) (MNS18) and Os(a) (MNS38) are associated with GPA amino acid substitutions". Transfusion 40 (5): 555–9. PMID 10827258. doi:10.1046/j.1537-2995.2000.40050555.x. 
  29. Rearden A, Frandson S, Carry JB (1987). "Severe hemolytic disease of the newborn due to anti-Vw and detection of glycophorin A antigens on the Miltenberger I sialoglycoprotein by Western blotting". Vox Sang. 52 (4): 318–21. PMID 2442890. doi:10.1111/j.1423-0410.1987.tb04900.x. 
  30. Baldwin ML, Barrasso C, Gavin J (1981). "The first example of a Raddon-like antibody as a cause of a transfusion reaction". Transfusion 21 (1): 86–9. PMID 7466911. doi:10.1046/j.1537-2995.1981.21181127491.x. 
  31. Ridgwell K, Tanner MJ, Anstee DJ (xaneiro de 1983). "The Wrb antigen, a receptor for Plasmodium falciparum malaria, is located on a helical region of the major membrane sialoglycoprotein of human red blood cells". Biochem. J. 209 (1): 273–6. PMC 1154085. PMID 6342608. doi:10.1042/bj2090273. 
  32. Facer CA (novembro de 1983). "Merozoites of P. falciparum require glycophorin for invasion into red cells". Bull Soc Pathol Exot Filiales 76 (5): 463–9. PMID 6370471. 
  33. Orlandi PA, Klotz FW, Haynes JD (febreiro de 1992). "A malaria invasion receptor, the 175-kilodalton erythrocyte binding antigen of Plasmodium falciparum recognizes the terminal Neu5Ac(alpha 2-3)Gal- sequences of glycophorin A". J. Cell Biol. 116 (4): 901–9. PMC 2289329. PMID 1310320. doi:10.1083/jcb.116.4.901. 
  34. Sánchez G, Aragonès L, Costafreda MI, Ribes E, Bosch A, Pintó RM (setembro de 2004). "Capsid region involved in hepatitis A virus binding to glycophorin A of the erythrocyte membrane". J. Virol. 78 (18): 9807–13. PMC 514964. PMID 15331714. doi:10.1128/JVI.78.18.9807-9813.2004. 
  35. Thacker TC, Johnson FB (setembro de 1998). "Binding of bovine parvovirus to erythrocyte membrane sialylglycoproteins". J. Gen. Virol. 79. 79 ( Pt 9) (9): 2163–9. PMID 9747725. doi:10.1099/0022-1317-79-9-2163. 
  36. Wybenga LE, Epand RF, Nir S, Chu JW, Sharom FJ, Flanagan TD, Epand RM (xullo de 1996). "Glycophorin as a receptor for Sendai virus". Biochemistry 35 (29): 9513–8. PMID 8755731. doi:10.1021/bi9606152. 
  37. Ohyama K, Endo T, Ohkuma S, Yamakawa T (maio de 1993). "Isolation and influenza virus receptor activity of glycophorins B, C and D from human erythrocyte membranes". Biochim. Biophys. Acta 1148 (1): 133–8. PMID 8499461. doi:10.1016/0005-2736(93)90170-5. 
  38. Svensson L (setembro de 1992). "Group C rotavirus requires sialic acid for erythrocyte and cell receptor binding". J. Virol. 66 (9): 5582–5. PMC 289118. PMID 1380096. doi:10.1128/JVI.66.9.5582-5585.1992. 
  39. Tavakkol A, Burness AT (novembro de 1990). "Evidence for a direct role for sialic acid in the attachment of encephalomyocarditis virus to human erythrocytes". Biochemistry 29 (47): 10684–90. PMID 2176879. doi:10.1021/bi00499a016. 
  40. Paul RW, Lee PW (xullo de 1987). "Glycophorin is the reovirus receptor on human erythrocytes". Virology 159 (1): 94–101. PMID 3604060. doi:10.1016/0042-6822(87)90351-5. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Este artigo incorpora textos da Biblioteca Nacional de Medicina dos Estados Unidos, que están en dominio público.