Filosofía medieval

Historia da filosofía occidental
Períodos
Presocrática Grega Helenística Medieval Renacentista Moderna Contemporánea
Séculos
XVII XVIII XIX XX

Denomínase filosofía medieval á filosofía dada en Europa e o Oriente Medio durante o período coñecido como Idade Media, período que se estende desde a caída do Imperio Romano de Occidente no século V até a caída do Imperio Romano de Oriente en 1453.

Contidos

Os problemas fundamentais discutidos durante este período foron a relación entre a fe e a razón, a natureza e a existencia de Deus, os límites do coñecemento e a liberdade no home, a natureza dos universais e a individuación das substancias divisibles e indivisibles.

Delimitación histórica e temática

Desde un punto de vista histórico, a Idade Media esténdese desde a caída do Imperio Romano de Occidente até a caída do imperio bizantino, pero temáticamente, segundo autores como Gilson, a filosofía medieval iníciase no século II co diálogo entre a filosofía helenística e as grandes relixións monoteístas. Por isto algúns autores sosteñen que a filosofía antiga perde a súa antiga autonomía e devén ancilla Theologiae, vale dicir, pasa a estar subordinada ou cunha actitude servil con respecto á especulación relixiosa.

Etapas e representantes

A patrística é a fase na historia da organización e a teoloxía cristiá que abarca desde o fin do cristianismo primitivo, coa consolidación do canon neotestamentario, até ao redor do século VIII. Ademais da elucidación progresiva do dogma cristián, a patrística ocupouse sobre todo da apoloxía ou defensa do cristianismo fronte ás relixións pagás primeiro e as sucesivas interpretacións heterodoxas que logo darían lugar ás herexías.

O cristianismo é difundido masivamente polos profetas, tomando forza entre a poboación e desprazando ás relixións politeístas.

O seu nome deriva dos pais da Igrexa, os teólogos cuxa interpretación dominaría a historia do dogma. A influencia apoloxética debeuse entre outras cousas ao ataque hostil, e por penetrar nos datos da revelación, ou de formarse unha imaxe totalizadora do mundo e da vida humana á luz da fe. O progreso do implícito ao explícito foi un progreso na ciencia teolóxica; no proceso de argumentación e definición empregáronse conceptos e categorías tomadas da filosofía. A filosofía imperante era o platonismo, neoplatonismo (con toque estoico).

Os escritores cristiáns non fixeron distinción entre filosofía e teoloxía. Estes mostraron unha diverxencia de actitude ante a filosofía clásica: como inimiga ou como utilidade.

As sete artes liberais, segundo unha ilustración do século XII.

Tránsito ao mundo cristián

• Mario Victorino
• Boecio
• Isidoro de Sevilla
• Agostiño de Hipona
• Xoán Escoto Eríxena

Filosofía árabe

Véxase tamén: Contribucións islámicas á Europa medieval.

• Al-Ghazali
• Al-Farabi
• Avicena, do árabe Ibn Sīnā
• Ibn Tufail, tamén coñecido como Abuchafar Abentofail
• Averroes, do árabe Ibn Rushd

Filosofía xudía

• Maimónides
• Nahmánides
• Ibn Gabirol

Escolástica

• Pierre Abélard
• Alberte o Magno
• Anselmo de Canterbury (ou de Aosta)
• Ramon Llull
• Tomé de Aquino
• Duns Scoto (voluntarista)
• Boaventura de Bagnoregio
• Xoán de Jandun
• William de Ockham (voluntarista e nominalista)
• Petrus Hispanus
• Paolo dá Pergola
• Francisco Suárez (pertencente á escolástica da Idade Moderna)

Mística

• Eckhart, Meister
• Nicolás de Cusa

Véxase tamén

Bibliografía

• Gilson, Étienne (2007). Gilson, Étienne. La filosofía en la Edad Media: desde los orígenes patrísticos hasta el fin del siglo XIV. versión española de Arsenio Pacios e Salvador Caballero. Madrid: Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-2861-2. 
• Rafael Ramón Guerrero. Historia de la filosofía medieval. Madrid: Ediciones Akal. ISBN 978-84-460-0673-2.  (1996).
• Rafael Ramón Guerrero. Filosofías árabe y judía. Madrid: Editorial Síntesis. ISBN 978-84-7738-833-3.  (2001).
• Eudaldo Forment. Historia de la filosofía. II. Filosofía medieval. Madrid: Ediciones Palabra. ISBN 978-84-8239-813-6.  (2004).
• Boehner, Philotheus (2007). Boehner, Philotheus. Lógica medieval: un bosquejo de su desarrollo de 1250 a 1400. Tradución e prólogo de Fernando Álvarez Ortega. México: Universidade Iberoamericana. ISBN 978-968-859-661-6. 

Outros artigos

• Ciencia medieval
• Teoloxía

Ligazóns externas

• Asociacións de filosofía medieval: SOFIME e SIEMP