Felisa Martín Bravo

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Felisa Martín Bravo
Datos persoais
Nome completoFelisa Martín Bravo
Nacemento11 de xuño de 1898
LugarDonostia
Falecemento29 de outubro de 1979
LugarAlabama
NacionalidadeEspaña
CónxuxeJosé Vallejo Sánchez
Actividade
Campofísica e meteoróloga
Alma máterUniversidade Central e Alabama
editar datos en Wikidata ]

Felisa Martín Bravo, nada en San Sebastián o 11 de xuño de 1898 e finada en Madrid o 29 de outubro de 1979,[1] foi a primeira muller en ingresar no Corpo Superior de Meteoroloxía e a primeira doutora en Física en España.[2][3]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Fixo o bacharelato en San Sebastián, e continuou estudos superiores na Universidade Central de Madrid onde se licenciou en ciencias físicas, en 1922. Como única muller do departamento sumouse ao equipo de investigación do físico aragonés Julio Palacios, en cuxo Laboratorio de Investigacións Físicas da JAE Felisa estableceu a estrutura cristalina dos óxidos de níquel e de cobalto e do sulfuro de chumbo, aplicando os métodos de Bragg e de Debye-Scherrer, mediante raios X. Ese conxunto de investigacións recolléronse en 1926 na súa tese doutoral, titulada “Determinación de la estrutura cristalina del óxido de níquel, del de cobalto e del sulfuro de plomo”.[4][5] Pero a pesar de ser consciente da importancia de profundar na materia, Felisa tivo que dedicar o seu tempo e enerxía a dar clases no Instituto-Escola. Ese sentido práctico levaríaa tamén a opositar a unha cátedra de Instituto en 1925.

En 1926, viaxou aos Estados Unidos cunha bolsa para formación pedagóxica da JAE, para impartir un curso de Lingua Castelá e leccións de Física ao Conneticut College (New London). Tanto esta actividade como a súa decisión de traballar como auxiliar no Servizo Meteorolóxico (xa en 1931) afastábana do seu suposto porvir como investigadora. Con todo, a creación naquelas datas do Instituto Nacional de Física e Química (INFQ) e a súa amizade con Julio Palacios, déronlle oportunidade de traballar en investigacións de raios X "para a determinación de estruturas cristalinas". Continuando na órbita da Institución Libre de Ensinanza, en 1932 viaxou a Cambridge (Inglaterra) grazas a unha nova bolsa da Junta para a Ampliación de Estudos (JAE). Alí asistiu ás clases de Ernest Rutherford e ampliou os seus coñecementos nas ciencias atmosféricas co profesor C. T. R. Wilson (1869-1959), especialista en electricidade atmosférica, e a súa aplicación no campo da protección aeronáutica.

O lado escuro[editar | editar a fonte]

A partir de 1933 o posible brillante futuro científico de Felisa Martín Bravo entrou de maneira lenta e progresiva na zona escura do seu destino. Ao seu regreso de Cambridge, en 1933, quedou integrada no cadro do Servizo Meteorolóxico Nacional en Madrid, onde tamén sería a primeira muller admitida. Tras o estalido da guerra civil española, e ante o traslado da oficina central a Valencia seguindo ao Goberno da República en 1936, a súa negativa a abandonar Madrid supúxolle o seu cesamento no posto que ocupaba. Esa circunstancia puido ser determinante en 1939, cando finalizada a contenda, a necesidade de cadros científicos no bando vencedor fixo que, tras ser 'depurada' e sometida a un 'expediente de responsabilidades', Felisa Martín fose incluída no corpo de meteorólogos. Curiosamente, devandito departamento científico non volvería admitir a unha muller na súa nómina até o final da década de 1960.[6][7]

Felisa Martín Bravo foi unha profesional e investigadora traballadora, aplicada no seu labor, avanzada no seu tempo e que tivo que superar moitos obstáculos para seguir adiante.[8] Suponse que, tras a súa xubilación, viaxou a México. Durante 1973 - 74 foi presidenta da Asociación Meteorolóxica Española, a primeira e a única muller que ocupou o cargo até abril de 2019, cando na renovación da Xunta Directiva elixiuse a María Delfina Gil Fernández como Presidenta.[9]

Premios e recoñecementos[editar | editar a fonte]

  • En 2018 foi incluída na A Táboa Periódica das Científicas con motivo da celebración do 150º aniversario da publicación de Mendeléyev e a declaración do 2019 o Ano Internacional da Táboa Periódica dos Elementos Químicos.[10]
  • En 2017 o concello de San Sebastián homenaxéalle cunha rúa ao seu nome.
  • En 2022 o Ministerio de Ciencia e Innovación publicou as bases da primeira convocatoria dos Premios Nacionales de Investigación para Jóvenes, entre eles o Premio Nacional Felisa Martín Bravo na área de ciencias físicas, dos materiais e da terra[11].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "ABC SEVILLA (Sevilla) - 14/11/1979, p. 64 - ABC.es Hemeroteca". Consultado o 11 de xuño de 2019. 
  2. Bio-video de Euskomedia
  3. Gordejuela, Laura Morrón Ruiz de (2018-04-18). "Felisa Martín Bravo, primera doctora en Física del estado español". Los Mundos de Brana (en castelán). Consultado o 2020-05-09. 
  4. Magallón Portolés, Carmen. (1998). Pioneras españolas en las ciencias : las mujeres del Instituto Nacional de Física y Química. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. ISBN 8400077733. OCLC 41135686. Consultado o 11 de xuño de 2019. 
  5. Juan Núñez Valdés, Carmen Carbonell Coronado (2010). ""100 años de derechos: la primera mujer española doctora en física"" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de marzo de 2017. Consultado o 1 de marzo de 2017. 
  6. Conferencia de Manuel Palomares con motivo del "Día Meteorológico Mundial 2012" Consultado en decembro de 2014 (pp. 12 y 13)
  7. Anduaga Egaña, Aitor. (2008). Scientia in Vasconia : ochenta biografías de científicos e ingenieros vascos. Ttarttalo. ISBN 9788498431193. OCLC 476781941. Consultado o 11 de xuño de 2019. 
  8. "Felisa Martín Bravo (1898-1979), la primera doctora en física". Mujeres con ciencia (en castelán). 2015-10-19. Consultado o 2020-05-09. 
  9. "La AME". Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2020. Consultado o 11 de xuño de 2019. 
  10. Valdés-Solís, Teresa (23 de novembro de 2018). "La Tabla Periódica de las Científicas" (en castelán). Consultado o 9 de decembro de 2018. 
  11. "La Moncloa. 26/05/2022. El Ministerio de Ciencia e Innovación crea los Premios Nacionales de Investigación para Jóvenes [Prensa/Actualidad/Ciencia e Innovación]". www.lamoncloa.gob.es (en castelán). Consultado o 2022-05-29. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]