Xano (deus)

Xano

Actividade
Lugar de traballo	Roma Antiga
Celebración	relixión na Roma antiga e Mitoloxía romana
Símbolo iconográfico	Caxato, chave e 365 (pt)
Patrón de	Sementeira, inicio, portão (pt) , transition (en) , tempo, dualismo, andadeiro e doorway (en)
Familia
Cónxuxe	Juturna (pt) Venília (pt)
Fillos	Canente (pt)  () Venília (pt) Fonte (pt)  () Juturna (pt) Crano (en)  ()
Pais	Saturno e Caelus (pt)   e Entoria (en) e Hécate
Irmáns	Hymnus (en) , Felix (en) e Faustus (en)

Na mitoloxía romana, Xano (en latín Ianus) é unha deidade que tiña dúas caras mirando para ambos lados do seu perfil. Pai de Fontus. Xano era o deus das portas, os comezos e os finais. Por iso se lle consagrou o primeiro mes do ano, xaneiro.

A súa representación habitual é bifronte, isto é, con dúas caras mirando en sentidos opostos. É o deus dos cambios e as transicións, dos momentos nos que se traspasa o pasado do futuro. A súa protección, esténdese cara aqueles que desexan variar a orde das cousas. Honrábase cada vez que se iniciaba un proxecto novo, nacía un cativo ou se contraía matrimonio.

O seu principal templo no Foro romano tiña portas que daban ao leste a ao oeste, para recibir luz da alba e do solpor, e entre elas situábase a súa estatua, con dúas caras, cada unha mirando en sentidos opostos. En todos os fogares se lle dirixía a pregaria matutina, e en toda tarefa doméstica procurábase a súa asistencia. Como deus dos comezos, invocábase publicamente o primo día de xaneiro (Ianuarius). Invócase tamén ao iniciar unha guerra, e mentres esta durase, as portas do seu templo ficaban sempre abertas, cando Roma estaba en paz, a portas fechábanse. Xano non ten equivalente na mitoloxía grega.

Ao igual que Prometeo, Xano é unha sorte de heroe cultural, xa que se lle atribúe, entre outras cousas, a invención do diñeiro, das leis e da agricultura.

As dúas caras reciben o nome de Xano Patulsio (patulsius) e Xano Clusivio (clusivius).