Navia, Asturias

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Navia.
Modelo:Xeografía políticaNavia, Asturias
Imaxe
Localización
lang=gl Editar o valor em Wikidata Mapa
 43°32′21″N 6°43′25″O / 43.5392, -6.7236Coordenadas: 43°32′21″N 6°43′25″O / 43.5392, -6.7236
EstadoEspaña
Comunidade autónomaAsturias
Provinciaprovincia de Asturias Editar o valor em Wikidata
CapitalNavia (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Poboación
Poboación8.136 (2023) Editar o valor em Wikidata (128,9 hab./km²)
Número de fogares3.347 (2011) Editar o valor em Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie63,12 km² Editar o valor em Wikidata
Bañado porMar Cantábrico Editar o valor em Wikidata
Comparte fronteira con
Organización política
• Mayor of Navia (en) Traducir Editar o valor em WikidataIgnacio García Palacios Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Código postal33710 Editar o valor em Wikidata
Fuso horario
Código INE33041 Editar o valor em Wikidata
Outro
Irmandado con
Páxina webayto-navia.es Editar o valor em Wikidata

Navia é un concello de Asturias. Limita ao norte co mar Cantábrico, ao sur con Villaión, ao leste con Valdés e ao oeste con Coaña. O concello cobre unha superficie de 63 km² e contaba cun total 9.058 habitantes no ano 2005, o que dá unha densidade de poboación de 143,78 hab/km².

Ten varias industrias importantes: a papeleira do grupo ENCE (que exporta a súa pasta de papel polo porto de Ribadeo), Astilleros Armón ou a láctea Reny Picot.

Historia[editar | editar a fonte]

Os primeiros asentamentos de homínidos atopados en Navia son do paleolítico inferior como o proban os restos de diferentes ferramentas de pedra. Tamén habitaron o territorio os Neandertais, dos que apareceron restos tumularios ao longo do concello, en lugares coma Andés, Anlleo, Tox (Viḷḷapedre) ou Viḷḷeirán entre outros.

Hai 2600 anos apareceron no chan naviego os primeiros pobos celtas procedentes de Europa central, que asimilarían culturalmente aos habitantes previos do territorio. Aparecen nesta época as agrupacións humanas nos castros que teñen gran valor arquitectónico e os cales representan nos nosos días importantes monumentos. Durante a coexistencia na zona da tribo celta-galaica dos albións e da ástur dos pésicos é cando se ten referencia do primeiro asentamento humano na marxe dereita da ría de Navia. O nome do pobo e a ría vén da admiración, relación e tributo que os antigos habitantes tiñan pola auga.

Idade Media[editar | editar a fonte]

Dende a romanización ata a Baixa Idade Media non hai moitas referencias históricas e gráficas. A partir do século X a organización de feudos e clases nobres e a creación de igrexas e o labor administrativo da igrexa, levan á fundación de mosteiros (Santa Marina de Vega, San Salvador de Piñera, San Martín de Siloyo).

No século XII o concello de Navia comprendía os territorios de Villaión, La Montaña e a propia Navia, situación esta que se mantivo ata o século XIX. A primeira noticia documentada de Navia data do século X, e refírese a unha doazón feita ao bispo de Oviedo dunhas terras en Andés. Durante os séculos XI e XII ten lugar unha mellora económica na zona debida a unha grande acumulación de terras, gando e cartos por parte dos señoríos.

No século XIII Navia non é allea á política de desenvolvemento e repoboación que se dá en todo o territorio, concedéndolle o Rei Afonso X a "carta de puebla" en 1270. Os séculos XIV e XV son etapas de gran recesión en tódolos sentidos debido en gran medida ás catástrofes climatolóxicas que acaban coas colleitas e o gando, e polas incesantes loitas dinásticas, facendo medrar a bandidaxe e o terror.

Os séculos seguintes (XVI e XVII) estiveron marcados aínda pola gran miseria económica herdada do século anterior, aínda que tamén apareceron novos problemas para a sociedade como foi a loita contra os piratas e corsarios ingleses e franceses.

Século XVIII[editar | editar a fonte]

O século XVIII trae unha mellora na situación económica do concello debido á expansión dos cultivos e plantacións, o incremento da produción de carne e a diversificación de oficios e artesanías.

A invasión francesa do século XIX altera a vida social en toda Navia, axudando a xente do concello a botar do territorio aos invasores. Entramos nunha grande época de prosperidade económica da man dos burgueses con cartos e aos emigrantes de ultramar, indianos. A eles débense a mellora das comunicacións e das infraestruturas e, en xeral, do nivel de vida das xentes do concello durante o final do XIX e comezos do XX.

A finais do século XIX cando se emancipan os territorios de Villaión e La Montaña deixando o concello de Navia como é hoxe en día.

Vista panorámica de Navia dende El Espín, concello de Coaña. Á dereita a nova ponte da autoestrada A-8.

Poboación[editar | editar a fonte]

Gráfica da poboación de Navia, (Asturias)
(*) En 1877 emancípase Villaión
Fonte: Instituto Nacional de Estadística de España - Adaptación da gráfica Wikipedia ES

Goberno e política[editar | editar a fonte]

Dende 1979, o partido que máis tempo leva no gobernado do concello é o PP (véxase lista de alcaldes de Navia). O actual alcalde é do Socialista Ignacio García Palacios.

Eleccións municipais
Partido 1979 1983 1987[1] 1991[1] 1995[1] 1999[1] 2003[1] 2007[1] 2011[2]
PSOE 1 4 5 5 3 4 5 6 7
CD / AP / PP 4 3 8 7 3 7 6 6 5
FAC 1
PCE / IU / IU-BA / IU-Los Verdes 2 0 0 1 0 1 1 1 0
UCD / CDS 6 1 0
CICN 7
CINA 1
URAS / URAS-PAS 1 0 0
Independentes 5
Total 13 13 13 13 13 13 13 13 13

Cultura[editar | editar a fonte]

Festas[editar | editar a fonte]

As principais festas son:

Asociacións culturais[editar | editar a fonte]

  • Asociación Amigos de Campoamor.
  • Sociedad Amigos Casino de Puerto de Vega.
  • Asociación Cultural Sedna.
  • Asociación Amigos de la Historia.
  • Asociación de Mujeres "La Romanela".
  • Asociación Fotográfica Occidente de Asturias (AFOA).
  • Asociación de Mujeres "Noega".
  • Asociación Padres de Alumnos Colegio Sto. Domingo.
  • Asociación Juvenil de Navia (AJUNA)
  • A.VV. La Barca de Navia y las Aceñas.
  • A.VV. Campoamor de Puerto de Vega.
  • A.VV. San Martín de Cabanella y la Mabona.
  • A.VV. San Pedro de Andés
  • A.VV. Santiago de Villapedre.
  • Asociación Cultural - Deportiva Atalaya.
  • Banda de Gaitas "La Reina del Truébano"
  • Casino de Navia. Avda. J.Antonio.
  • Centro Social de la Tercera Edad "El Encuentro".
  • Comisión de Fiestas Ntra. Sra. de la Atalaya.
  • Coro Ecos de Mar de Puerto de Vega.
  • Coro Villa de Navia.
  • Federación A.A.VV. Noroccidente de Asturias.
  • Grupo folclórico Ramón de Campoamor.
  • Grupo de Teatro Baluarte.
  • Sociedad de Fiestas de Navia (SOFINAVIA).
  • Peña La Sardina.

Deporte[editar | editar a fonte]

Clubs deportivos[editar | editar a fonte]

As principais asociacións deportivas de Navia son:

  • Andés Club de Fútbol
  • Asociación Amigos de la Ría de Navia.
  • Asociación Amigos del Fútbol Sala.
  • Asociación Fútbol Occidente Asturiano (AFO).
  • Autos Navia Fútbol Sala.
  • Club Atletismo Occidente (CAO).
  • Club Baloncesto Navia.
  • Club de Caza La Patirroja.
  • Club Karate Navia.
  • Club Natación Villa de Navia.
  • Club Náutico Remeros del Navia.
  • Club de Pesca Occidente.
  • Club de Piragüismo Los Albiones.
  • Club Rítmica Ría de Navia.
  • Club de Tenis 1190.
  • Escudería Navia Motor Club.
  • Grupo de Montaña y Aire Libre Peña Furada.
  • Navia Club de Fútbol
  • Peña Ciclista Navia.
  • Puerto de Vega C.F.
  • Club de vela Aguas del Navia.

Praias de Navia[editar | editar a fonte]

Praia de Frexulfe
  • Navia
  • El Mouro
  • Coedo
  • Fabal
  • Frexulfe

Cidades irmandadas[editar | editar a fonte]

España Móstoles

Parroquias[editar | editar a fonte]

Asturias | Parroquias galegofalantes de Navia

Andés | Navia | Anlleo

Parroquias parcialmente galegofalantes

Anlleo | Piñeira | La Polaviella

Parroquias con falas de transición entre o galego e asturiano

La Polaviella | Veiga | Villapedre

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Dirección General de Política Interior
  2. ↑ "Elecciones Locales 2011". Arquivado dende o orixinal o 04 de novembro de 2011. Consultado o 05 de setembro de 2012. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Navia,_Asturias&oldid=6693699»